Czego spodziewać się w przyszłości po lakierach? Jakie tendencje już teraz uwidaczniają się w lakiernictwie? Jakie są przyczyny występowania niektórych zjawisk na powłokach lakierniczych? To pytania, na które odpowiedzi udzielił nam Łukasz Kelar, Dyrektor Działu Szkoleń NOVOL Sp. z o.o.

Lakiery i powłoki hydrofobowe
Od niedawna wiele mówi się o lakierach i powłokach hydrofobowych, które mają kilka zalet. Pierwszą z nich jest szybsze odprowadzenie wody z powierzchni pojazdu. Wystarczy nawiew lub krótka jazda samochodem, aby woda pokrywająca samochód błyskawicznie i bez śladu spłynęła. Kolejnym plusem takich powierzchni jest mniejsze przywieranie zanieczyszczeń oraz łatwiejsze ich usuwanie – nawet zwykłą wodą. Zalety są więc niepodważalne, ale pojawia się pytanie – co jest lepsze? Lakier hydrofobowy czy powłoka mająca takie cechy, nakładana na istniejący już lakier?
Obydwie drogi są dobre, z małym wyjątkiem – lakiery hydrofobowe musiałyby się jeszcze bardziej upowszechnić. Jako że to producenci pojazdów wyznaczają kierunki – także w lakiernictwie – musiałoby się pojawić więcej modeli samochodów od różnych producentów, aby można było rozpocząć produkcję lakierów hydrofobowych na większą skalę, nie tylko do lakierni fabrycznych, ale i do serwisów lakierniczych. Takie produkty są dostępne na rynku, kiedy pojawi się kilka modeli samochodów opcjonalnie wyposażanych we wspomniane powłoki. Wtedy, w ślad za tym, będą musiały się pojawić lakiery o takich parametrach. Podobnie wygląda sprawa z kolorami. Jeżeli pojawią się jakieś nowe, to w kilka miesięcy producenci lakierów oferują podobne rozwiązania. Takim samym przykładem są również lakiery ceramiczne.

Żywotność nanopowłok
Czy z biegiem czasu pod wpływem promieniowania UV czy środków chemicznych, np. soli drogowej, nie stracą one swoich pierwotnych właściwości? Polimery wbudowane w strukturę lakieru są bardzo trwałe. Obecnie nakładane na lakier powłoki na bazie różnych żywic, podobnie jak woski, naturalnie zużywają się i znikają z powierzchni. Natomiast lakiery o cechach hydrofobowych uzyskają trwałość jak typowe, obecnie oferowane lakiery. Chociaż jest to sprawa przyszłości, firma NOVOL spodziewa się popularyzacji takich lakierów już za kilka lat, ale obecnie trwają przygotowania do tego typu technologii.

Moda na kolory lakierów
Odpowiadają za to designerzy, którzy, poszukując nowych środków wyrazu, coraz częściej sięgają po „barwy wojenne” tylko po to, aby odróżnić swój pojazd od konkurencji lub wywrzeć odpowiednie wrażenie na kupujących. Stąd „jadowite” zielenie ostatnimi czasy widziane na wystawach w Paryżu czy Genewie – ale nie tylko. Jeszcze 10 lat temu kolor biały stanowił 2% sprzedaży w Europie, a dziś przekroczył 25%. Prawdopodobnie kilka lat ta moda przetrwa. Faktycznie, kiedyś ten kolor był „barwą dla ubogich”, ale po fali kryzysu 2008/2009 stał się synonimem nowoczesności, ekologii i ekonomii i tylko w naszym kraju kolorem samochodu przedstawicieli handlowych…

Wyrafinowane kolory a naprawy lakiernicze
Okazuje się, że proporcjonalnie do finezji lakieru wzrasta skala trudności w naprawach powłok. Przykładem są najnowsze lakiery w Mazdach, które robią wielkie wrażenie na kupujących, ale są bardzo trudne dla lakierników. Wystarczy mała ryska, a lakierowaniu trzeba poddać cały element lub bok samochodu, aby nie było widać różnicy. Na szczęście problemy technologiczne w lakierowaniu lakierem hydrofobowym czy też nanoceramicznym nie będą różnić się od tych występujących obecnie. Dużo będzie zależało od umiejętności samego lakiernika. Nie będzie też problemów z naprawami wgnieceń bez uszkodzonej powłoki, gdyż elastyczność lakieru zależy od żywicy, a nie od nanotechnologii.

Nowoczesne folie – konkurencja dla lakierów?
Konkurencją dla folii przyklejanych z rolki są folie w płynie, natryskowe. Mają tę przewagę nad foliami klasycznymi, że można nimi pokryć detale niedające się tradycyjnie okleić. Poza tym mało komu udaje się nałożyć folie profesjonalnie. Natomiast folia w płynie kosztowo wygląda tak samo, ale za to wymaga umiejętności i warunków… lakierniczych. A to oznacza, że taka technologia może stać się alternatywną lub dodatkową ofertą typowego zakładu lakierniczego – a jakość powłoki jest zdecydowanie większa niż zwykłej folii.

Jakość fabrycznych lakierów
Czy na przestrzeni kilku, może kilkunastu lat jakość fabrycznych lakierów na nowych samochodach pogorszyła się? Wielu tak uważa. Każdy lakier powinien być tak skonstruowany, aby przyczepność wszystkich powłok była dobra na całej powierzchni. Jednak wielu producentów z przyczyn ekonomicznych stara się zużyć na jeden samochód coraz mniej lakieru – nawet poniżej 70 µm, co jest wartością za małą o kilkadziesiąt mikronów, aby blacha zyskała sensowną odporność antykorozyjną. Niestety, grubość powłok samochodowych z roku na rok spada. Jeszcze 10 lat temu standardem była grubość około 130 µm, w tej chwili poniżej 100 µm, a w niektórych modelach samochodów w dolnych częściach nadwozia około 70 µm. Powoduje to, że korozja pojawia się po pierwszym czy drugim roku eksploatacji. Inną przyczyną gorszych lakierów jest ekologia, a dokładniej stosowanie lakierów wodorozcieńczalnych.
Pod koniec lat 90. pojawiły się lakiery wodorozcieńczalne, które wprawdzie były ekologiczne, ale miękkie i szybko się rysowały. Samochody po roku używania, zwłaszcza w okolicach klamek, były mocno sfatygowane. Dlatego na polskim rynku technologia wodorozcieńczalna się nie przyjęła. Polacy cenią profesjonalne i trwałe rozwiązania na lata, a nie ekologię.

Lakiernicy na świecie
NOVOL prowadzi działalność także poza granicami kraju, w tym szkolenia. Czym różnią się warunki pracy lakierników w innych krajach świata od polskich?
W Komornikach szkolą się grupy z Polski i Europy Zachodniej, natomiast w filii Novol Rus w Rosji kształcą się lakiernicy z Rosji, Ukrainy i byłych republik Związku Radzieckiego. Największa egzotyka to klienci z Iranu, którzy proszą o szkolenia w zakresie lakierowania w temperaturze powietrza 40oC. W Europie w takiej temperaturze raczej się suszy powłokę niż lakieruje pojazd. Powoduje to rozliczne problemy, jak choćby wysychanie lakieru w locie z pistoletu czy przyczepność i rozlewność lakieru na lakierowanym elemencie.
W ofercie NOVOL jest coraz więcej lakierów i technologii, które dają się zastosować w takich warunkach klimatycznych. Jeszcze większe trudności sprawia klimat wilgotny, jaki występuje np. na południu Chin. Wilgotność 98% to wielkie wyzwanie dla lakierowania, stąd większe starania o to, aby produkty sprawdzały się w takich warunkach niż nad tym, aby w komorach lakierniczych stworzyć idealne warunki.

Tendencje w lakiernictwie a przepisy
W branży lakierniczej bardzo duże znaczenie mają przepisy prawne, a zwłaszcza te wchodzące w życie w 2015 roku o całkowitym zakazie stosowania metali ciężkich w lakierach. Wątpliwości budzą natomiast ograniczenia w stosowaniu rozpuszczalników.

Wszystko na to wskazuje, że przyszłość w lakiernictwie jest bardzo obiecująca i ciekawa. Pole do popisu pozostawia fantazja designerów, chemików czy klientów oczekujących bardziej wyróżniających ich pojazdy pomysłów.

Grzegorz Teperek
Fot. Novol