– Dotychczasowa wiedza na temat kontroli akumulatorów może być już niewystarczająca. Łatwo mierzalny jest prąd rozruchowy, ale we współczesnych akumulatorach nie mniej ważna jest pojemność rezerwowa, która decyduje o tym, czy taki akumulator będzie w stanie dobrze pracować w samochodzie z systemem start-stop – podkreśla w rozmowie z „Nowoczesnym Warsztatem” Krzysztof Najder, Fitment & Cataloguing Manager EMEA w Exide Technologies. Rozmawia red. Piotr Łukaszewicz.

- Poznańska fabryka Exide Technologies jest jedną z największych wytwarzających akumulatory przeznaczone na pierwszy montaż w całej Europie. Porozmawiajmy więc o technologiach i oczekiwaniach producentów aut wobec producentów akumulatorów.
Rzeczywiście jesteśmy liczącym się w Europie dostawcą akumulatorów na pierwszy montaż, co wynika m.in. z logistyki, bo Poznań jest w skali europejskiej doskonale położony, jesteśmy też prekursorami wielu rozwiązań stosowanych w produkcji akumulatorów. Oczywiście współpraca z producentami aut jest istotna także dla rynku wtórnego, bo te akumulatory i rozwiązania zostają na rynku na lata. Naszym oczkiem w głowie jest obecnie technologia AGM przeznaczona dla samochodów wyprodukowanych w ciągu ostatnich 10 lat, wyposażonych m.in. w system start-stop. To akumulator przygotowany na dużą liczbę cykli rozruchowych, ale też wykazujący wysoką odporność na rozładowania, co jest kluczowe. W tej materii stale odnotowujemy postępy związane z żywotnością akumulatora. Uzyskujemy coraz wyższą odporność naszych produktów na wysoką temperaturę. Jest ona bardzo szkodliwa dla akumulatorów AGM, dlatego, choć nie jest to jedyny powodu takiej lokalizacji, w wielu autach są one montowane w przestrzeni bagażowej czy pasażerskiej, by uniknąć wysokiej temperatury generowanej przez silnik. Natomiast nowe rozwiązania sprawiają, że odporność na temperatury w akumulatorach AGM rośnie i jest już zbliżona do standardowych akumulatorów.
Inną ważną technologią jest EFB, która łączy rozwiązania o właściwościach cyklicznych AGM oraz standardowych akumulatorów. Cieszy się dużą popularnością, bo przy dobrej cenie odwdzięcza się dodatkowo dużą żywotnością. Akumulatory EFB zostały zaprojektowane z myślą o małych i średnich pojazdach z systemem start-stop, systemami hamowania rekuperacyjnego i innymi zaawansowanymi technologiami, które redukują zużycie paliwa. Akumulator EFB to również produkt popularny wśród użytkowników pojazdów z tradycyjnym układem napędowym, wymagających dużej wytrzymałości i niezawodnego startu podczas intensywnej jazdy miejskiej (taksówki, pojazdy kurierskie, uprzywilejowane, pojazdy zakładów użyteczności publicznej itp.).

- Co z technologicznego punktu widzenia wpływa na żywotność akumulatora?
Musimy spojrzeć na to przez pryzmat użytkowania. Na kondycję produktu wpływają m.in. wspomniany częsty rozruch (w autach z systemem start-stop) oraz głębokie rozładowania. Dochodzi do takich sytuacji dość często również, choćby w przypadku dłuższych postojów wspomnianych taksówek czy pracy samochodów użyteczności publicznej. Zwykłe akumulatory tutaj sobie nie poradzą.
Z technologicznego punktu widzenia, aby nadać materiałowi wytrzymałość wymaganą w wysokiej jakości akumulatorach, stosuje się określone metody wytwarzania kratki ołowianej, która jest sercem każdego akumulatora. Tradycyjne kratki są odlewane grawitacyjnie – roztopiony stop ołowiu jest wlewany do formy odlewniczej i pozostawiany tam do stwardnienia. Technika ta jest nadal używana dla grubszych kratek głównie w akumulatorach żelowych. W ostatnich latach produkcja akumulatorów rozruchowych wymagała nowej kratki – cieńszej od tej uzyskanej w odlewie grawitacyjnym (aby w tej samej obudowie mogło zmieścić się więcej ogniw). Ten zabieg pozwala uzyskać większą powierzchnię z mniejszą opornością dla dużej energii startowej. W nowym procesie technologicznym punktem wyjścia jest taśma ołowiana. Obecnie produkcja oparta jest na walcowanej taśmie z ołowianego stopu. Jedną z metod uzyskania kratki, wytwarzanej w procesie walcowania, jest wytłaczanie. W tym przypadku odpady technologiczne, stanowiące większą część taśmy ołowianej, są odzyskiwane i przeznaczane do ponownego wykorzystania. Exide jako jeden z pierwszych producentów użył alternatywnej metody w postaci kratki 3DX (metalowej siatki), w której taśma stopu ołowiu jest nacinana, a następnie dokładnie maszynowo rozciągana, by w końcu uformować kratkę. Ponowne wykorzystanie odpadów technologicznych zostaje wyeliminowane, a wzmocniona kratka 3DX w kształcie rombu sprawia, że masa aktywna jest trwale związana z kratką, przez co uzyskuje się lepsze parametry elektryczne i dłuższą żywotność akumulatora.
Następny etap tego procesu to nakładanie materiału aktywnego na kratki. Płyty – dodatnia i ujemna, od teraz elektrody – są zamontowane naprzemiennie i oddzielone przez mikroporowate separatory, by stworzyć jedno ogniwo. Separator zapobiega kontaktowi płyt i powstaniu zwarcia, ale nadal pozwala na swobodny przepływ jonów. W przypadku akumulatorów wykonanych w technologii EFB wspomniana płyta znajduje się w polietylenowej kopercie z wypełnieniem typu poli-mata, co zwiększa zdolność do pracy cyklicznej.
Natomiast płyty w akumulatorze typu AGM, zamiast tradycyjnym separatorem z polietylenu, są oddzielone włóknem szklanym, które pochłania elektrolit i utrzymuje go w pobliżu materiału aktywnego. Wzmacnia to zarówno odporność na rozładowanie, jak i ułatwia kolejne ładowania, dając efekt w postaci skutecznego rozruchu silnika i zdolności do pracy cyklicznej.
Poza tym fizyczne powiązanie elementów takiego akumulatora i obudowy podnosi odporność na rozlanie, wstrząsy i przechylenia.

- Działanie w wysokich temperaturach jest dla akumulatora szkodliwe. Zatem jest zupełnie inaczej niż powszechnie mniemają kierowcy. To zapewne temat, o którym mechanicy powinni rozmawiać z klientami.
Oczywiście. Powszechne przekonanie, że niska temperatura źle wpływa na akumulator, jest niepoprawne. Nie ma żadnego wpływu na żywotność, jedynie chwilowo obniża parametry użytkowe. Ogólna zasada brzmi, że im niższa temperatura, tym mniejsze samorozładowanie akumulatora. Wbrew pozorom, dużo bardziej zgubna dla tego produktu jest wysoka temperatura, bo wpływa nie tylko na aktualną kondycję akumulatora, ale też późniejszą, właśnie zimą. Dlatego latem trzeba regularnie kontrolować jego stan, dbać, by był odpowiednio naładowany. Kierowca może tego nie wiedzieć, bo latem nawet niedoładowany akumulator będzie w stanie uruchamiać pojazd. Niestety jego żywotność będzie spadać. Często jest tak, że rozładowany latem akumulator będzie sprawiał problemy zimą.
Powtórzmy to, co kluczowe. Latem należy regularnie kontrolować stan naładowania akumulatora, a w razie potrzeby interweniować i ładować. Graniczna wartość napięcia akumulatora, który już woła o podłączenie do prostownika, co ważne, mierzona w aucie na podłączonym akumulatorze i po uśpieniu wszystkich odbiorników, to 12,4 V.

- Do tematu kontroli stanu akumulatora jeszcze wrócimy, bo to ważna kwestia z punktu widzenia warsztatów samochodowych, na razie zostańmy przy problemach związanych z produkcją. Jakie oczekiwania wobec producentów akumulatorów, poza dobrą żywotnością i zdolnością pracy w systemie start- -stop, mają producenci samochodów?
Na pewno ważna jest waga akumulatora. Związane jest to m.in. z ekologią i normami emisji spalin oraz tendencją do zmniejszenia wagi auta. I tak na przykład technologia litowo-jonowa zapewnia najlepszy współczynnik wielkości zmagazynowanej energii do wagi/wielkości akumulatora wśród obecnie dostępnych na rynku rozwiązań. Bardzo szybkie doładowanie oraz dłuższa żywotność stanowią znaczące zalety tego typu akumulatorów. Mocne strony tej technologii pociągają za sobą dużo wyższe koszty. Jest to spowodowane droższymi surowcami, bardziej skomplikowanym montażem komponentów i wysoką precyzją, wymaganą w procesie produkcyjnym. Korzystanie z akumulatorów litowo-jonowych oznacza również ryzyko wystąpienia niespotykanego w przypadku innych akumulatorów zagrożenia. Nawet najmniejsza wada lub uszkodzenie może spowodować zwarcie i podniesienie temperatury. W ekstremalnych przypadkach przegrzany akumulator może stanąć w płomieniach. Takie sytuacje występują jednak bardzo rzadko, a dodatkowo zapobiega im system zarządzania akumulatorem, który kontroluje warunki w obrębie obszaru pracy każdej z jego cel, np. minimalne – maksymalne naładowanie, bezpieczną temperaturę, itp. Natomiast to jednak technologia akumulatorów kwasowo-ołowiowych stanowi nadal jedyne opłacalne rozwiązanie dla silników rozruchowych i spełnia zdecydowaną większość wymagań stawianych przed akumulatorem rozruchowym. Ciągłe doskonalenie sprawia, że przekracza swoje dotychczasowe ograniczenia. Rozwój akumulatorów litowo-jonowych będzie z pewnością skupiony na redukcji kosztów, dalszym doskonaleniu w zakresie bezpieczeństwa oraz rozwiązaniach związanych z recyklingiem. Jest bardzo prawdopodobne, że w przeciągu najbliższej dekady będziemy świadkami przenikania się rozwiązań litowo-jonowych i kwasowo-ołowiowych w przypadku wielu zastosowań, ale nie przewiduje się znaczącej dominacji żadnej z tych technologii.

- Czy 100% produkcji akumulatorów Exide w Poznaniu przechodzi kontrolę jakości?
Nie tylko w Poznaniu, ale we wszystkich naszych fabrykach kontrolujemy wszystkie produkty, nie ma więc możliwości, że pod maskę auta trafił akumulator powodujący na przykład zwarcia. Jeden z testów dotyczy poprawności naładowania. Wskazuje on także pewne wady montażowe niewykryte wcześniej. Kolejny test weryfikuje szczelność akumulatora, a przeprowadzany jest pod wysokim napięciem (10 000 V). Tak sprawdzone akumulatory trafiają do magazynów. Na liniach konfekcyjnych podlegają również ostatecznej kontroli jakościowej.

- Dlaczego mechanicy samochodowi powinni zwrócić uwagę na ofertę Exide Technologies? Jakie argumenty mogą stosować w rozmowie z klientami?
Poza tematami związanymi z jakością myślę, że głównym elementem jest geneza producenta, wieloletniego dostawcy akumulatorów na pierwszy montaż. Dla świadomych klientów to wystarczający powód. Są też inne argumenty, bardziej wymierne. Okres gwarancji, jaki oferujemy na produkty z gam Centra Futura i Exide Premium, to 3 lata, a więc rok dłużej niż obowiązuje np. rękojmia. Deklarujemy więc pewność co do jakości swojego produktu. Każdy klient w przypadku produktów z gam Centra Futura i Exide Premium otrzymuje też pakiet Assistance na uruchomienie auta w przypadku problemów z akumulatorem. Działa to także w sytuacjach ewidentnie zawinionych przez kierowcę, jak pozostawienie włączonych świateł i w konsekwencji rozładowanie akumulatora. Wówczas przyjeżdża pomoc drogowa ze starterem i udziela pomocy przy awaryjnym rozruchu auta.

- W temacie takich rozruchów awaryjnych rozprawmy się przy okazji z pewnymi mitami. Mam na myśli odpalanie auta przy użyciu przewodów od drugiego pojazdu i wykorzystywanie tzw. boosterów.
W obu przypadkach nie jest to zdrowe i dobre dla akumulatora, zarówno dla dawcy, jak i biorcy. Natomiast jeśli sytuacja jest awaryjna i tego wymaga, skorzystajmy z boostera, bo cierpi wówczas tylko jeden akumulator. W przypadku boosterów w krótkim czasie przez rozładowany akumulator przepływa prąd, na który nie jest on gotowy. To nie najlepsze rozwiązanie, ale jak czasami nie ma wyjścia, to z tych dwóch opcji wybrałbym zdecydowanie booster. Gdy jednak już zdecydujemy się na pożyczkę, warto pamiętać o kolejności podłączenia. Najpierw należy połączyć bieguny dodatnie 1 (akumulator w pojeździe potrzebującym pomocy) z 2 (akumulatorem w pojeździe dostarczającym prąd), następnie biegun ujemny 3 (akumulatora w pojeździe pobierającym prąd) podłączyć do uziemienia w pojeździe potrzebującym pomocy 4 (uziemienie = metalowa powlekana powierzchnia z dala od akumulatora). Najlepiej przestrzegać zaleceń producenta pojazdu.
Następnie trzeba przez maks. 15 s próbować uruchomić silnik w pojeździe pobierającym prąd, w tym czasie nie uruchamiać silnika w pojeździe dostarczającym prąd. Rozłączając pojazdy, należy zdejmować kable w odwrotnej kolejności.

- Exide Technologies dostarcza akumulatory, ale także prostowniki czy testery. To rozwiązania przeznaczone dla kierowców czy warsztatów samochodowych?
Ofertę kierujemy zarówno do użytkowników aut (w przypadku prostowników), jak i branżowych profesjonalistów (testery i prostowniki). Pamiętajmy, że zbadanie stanu akumulatora, a już szczególnie interpretacja wyników, nie są prostą sprawą. Zachęcamy warsztaty, by przy okazji na przykład wymiany oleju w autach klientów przetestować akumulator i być może zaoferować wymianę, by kierowca zimą uniknął przykrych niespodzianek.

- Tester akumulatora jest prostym narzędziem, pozwoli wygenerować szybką i opłacalną usługę w warsztacie?
Dotychczasowa wiedza na temat kontroli akumulatorów może okazać się niewystarczająca. Łatwo mierzalny jest prąd rozruchowy, ale we współczesnych akumulatorach nie mniej ważna jest pojemność rezerwowa, która decyduje o tym, czy taki akumulator będzie w stanie dobrze pracować w samochodzie z systemem start-stop. Nowoczesne testery taką pojemność badają.
Kolejny duży temat dla warsztatów to wymiana akumulatora. W nowszych autach jest to procedura, która zajmuje min. 30 min. Nie jest więc tak, że to działania niedochodowe.
Samochody posiadają systemy zarządzania energią w aucie, które należy poinformować o wymianie akumulatora. Ma to wpływ m.in. na ładowanie, bo nowy akumulator nie będzie potrzebował go tyle co stary. Aby już na starcie nie skracać żywotności akumulatora, trzeba go właściwie zaadaptować. Na każdym etapie, tj. podczas testowania, doboru czy wymiany akumulatora, Exide udziela wymiernego wsparcia. Gdy stajemy przed koniecznością wymiany akumulatora, proces ten jest tak samo ważny, jak jego właściwy dobór i sam akumulator. Wyszukiwarka akumulatorów Exide Battery Finder to zaawansowane narzędzie, które nie tylko dostarcza szczegółowych informacji na temat doboru akumulatora, ale również jest w stanie przeprowadzić mechaników przez proces jego wymiany w większości aut dostępnych na rynku europejskim, włączając w to pojazdy hybrydowe, elektryczne oraz lekkie użytkowe.

Kiedy odpowiedni model akumulatora zostanie już zidentyfikowany dzięki wyszukiwarce – poprzez wybór marki i modelu samochodu lub numeru VIN – Exide oferuje kolejne łatwo dostępne i szczegółowe instrukcje dotyczące:

• lokalizacji akumulatora – w niektórych pojazdach umiejscowienie akumulatora nie zawsze jest oczywiste: może się on znajdować po prawej lub lewej stronie silnika, z przodu lub z tyłu pojazdu, pod maską, a nawet w przestrzeni bagażowej. Przed wdrożeniem rozwiązania oferowanego przez Exide użytkownicy byli zmuszeni do szukania dokładnej lokalizacji akumulatora w instrukcjach pojazdów, niepotrzebnie tracąc cenny czas;
• szacowanego czasu pracy – proces wymiany akumulatora jest odmienny w przypadku różnych modeli i typów pojazdów. Znając szacowany czas, niezbędny do wykonania czynności, mechanicy są w stanie przewidzieć złożoność prac i z wyprzedzeniem oszacować koszt wymiany;
• wymiany akumulatora – mechanicy są instruowani, jak podłączyć i odłączyć akumulator w prawidłowy sposób, a także jak ustawić takie funkcje powiązane z wymianą akumulatora, jak np.: inicjalizacja podnośników szyb i ustawienia skrzyni biegów. Oznacza to, że narzędzie to jest przydatne od początku do końca procesu;
• zatwierdzenia wymienionego akumulatora w systemie pojazdu – zatwierdzenie akumulatora jest ważną częścią wymiany: pozwala systemowi pojazdu dostosować się do ustawień nowego akumulatora. Niepowodzenie w tym zakresie może powodować problemy z uruchomieniem pojazdu, a nawet doprowadzić do usterek systemu elektrycznego lub do uszkodzenia akumulatora. Dzięki nowym instrukcjom zawartym w wyszukiwarce Exide cały proces walidacji przebiega łatwo i spokojnie.

W pełni bezpłatna, dostępna na urządzeniach mobilnych i komputerach, rozbudowana wyszukiwarka akumulatorów Exide Battery Finder pomaga użytkownikom znaleźć odpowiedni akumulator oraz prawidłowo go zainstalować w pojeździe, znacząco ograniczając ryzyko awarii oraz przedwczesnych uszkodzeń.

- Rozumiem, że na koniec naszej rozmowy możemy zachęcić właścicieli warsztatów, by zainteresowali się tematem wymiany i adaptacji akumulatorów, bo będzie to działka generująca coraz większe przychody?
Zdecydowanie tak. Przede wszystkim polecam profilaktykę. Badajmy stan akumulatorów, gdyż pozwoli to przewidzieć i uniknąć przykrych sytuacji. Ogólnie panujący trend na rynku to wzrost ważności oferty miękkiej (wartości dodanych) w stosunku do oferty kluczowej (w tym przypadku samej usługi naprawy, sprzedaży czy wymiany części itp.). Dodatkowa usługa, jaką jest kontrola akumulatora podczas standardowego serwisu auta, podnosi prestiż warsztatu (postrzeganie przez klienta) oraz wartości dodanej i zadowolenie klienta. Akumulatory wymagające wymiany stanowią 20% testowanych produktów. Szybka diagnoza to szansa dla warsztatów na lepszą obsługę klienta i związane z tym zyski, a dla kierowców – możliwość uniknięcia niespodziewanej awarii.
Testowanie, ładowanie i wymiana akumulatorów za pomocą narzędzi Exide to niezawodny sposób na zmniejszenie ryzyka awarii, na zwiększenie wydajności pracy i przychodów warsztatów, a także zapewnienie zadowolenia klientów. Nowa aplikacja internetowa EBTP firmy Exide znacznie ułatwia procesy diagnostyczno-sprzedażowe i współpracuje z zaawansowanym testerem akumulatorów Exide EBT965P.
Dzięki tej aplikacji Exide ułatwia warsztatom pełną kontrolę nad wyborem produktów i ich cenami, udostępniamy także najlepsze rekomendacje dotyczące doboru akumulatora do modelu pojazdu. Aby z niej korzystać, warsztaty powinny bezpłatnie zarejestrować się na stronie ebtp.exidegroup.com. Proces rejestracji jest prosty i intuicyjny – wystarczy stosować się do poleceń wyświetlanych na ekranie.

- Dziękuję za rozmowę.