samochodowy Finest 1006 (2)

Oto drugi artykuł z serii przedstawiającej diagnoskop samochodowy 1006, łączący w sobie funkcje oscyloskopu samochodowego, konwencjonalnego oscyloskopu cyfrowego, multimetru graficznego i czytnika kodów OBD II – produkowany przez firmę Finest Instruments Corporation. W poprzednim artykule opisano funkcje oscyloskopowe tego przyrządu oraz właściwości ekranu, w niniejszym zostaną przedstawione szczegółowo funkcje multimetru graficznego.



Multimetr graficzny (GMM) diagnoskopu Finest 1006 to więcej niż zwykły multimetr warsztatowy. W trybie GMM użytkownik może uzyskać nie tylko liczbowy wynik, ale też i wykres, co jest szczególnie przydatne, gdy szuka się przyczyn usterek mających charakter wolnozmienny. Warunkiem jest tylko, aby mierzony parametr (np. częstotliwość) zmieniał się w czasie. Użytkownik może wybrać czas kreślenia przebiegu na ekranie w zakresie od 5 s do 24 h na ekran. Może też wybrać zakres czułości osi pionowej (jak w trybie oscyloskopu), przy czym dostępna wartość zakresu zależy od wyświetlanego parametru. O ile jest to możliwe, to wykres w trybie GMM jest wyświetlany w postaci kolejnych cykli, choć przyrząd wykonuje niektóre pomiary w sposób ciągły, a kolejne punkty wykresu są nanoszone z szybkością 20 razy na sekundę. W razie potrzeby można przełączyć przyrząd w tryb konwencjonalnego oscyloskopu, wybierając funkcję LIVE. GMM wskazuje też bieżący wynik pomiaru, będący wartością średnią z wielu wyników pomiarów. W niektórych przypadkach wyświetla też wartości maksymalną i minimalną, które oblicza z serii wyników uzyskiwanych z odstępem czasowym większym od 1 s.



Rys. 1. Wykres zmian napięcia na sondzie lambda uzyskany w trybie multimetru graficznego.

Na rys. 1 przedstawiono wykres zmian napięcia na czujniku O2 (sondzie lambda) uzyskanych w trybie multimetru graficznego. Nad wykresem w lewym górnym rogu ekranu jest wyświetlony bieżący wynik pomiaru (oznaczony napisem NOW - teraz), a poniżej wartości maksymalna i minimalna obliczone na podstawie wyników pomiarów uzyskanych od momentu ostatniego wyzerowania wskazania. Na ekranie widać też wyświetlony symbol źródła sygnału (kanał A), ustawioną wartość czułości (0,2 s) i zakresu czasu (5 s). W prawym, górnym rogu są ponadto wyświetlone symbole informujące użytkownika o włączonej funkcji “zamrażania” wskazania (HOLD), aktywnym podświetleniu wyświetlacza, stanie akumulatora oraz włączonej funkcji automatycznej zmiany podzakresu na osi pionowej, tj. czułości (w tym przypadku napięcia).
W trybie ciągłym multimetr mierzy lub testuje wartość średnią napięcia stałego, przemiennego oraz przemiennego z nałożoną składową stałą, a ponadto rezystancję, spadek napięcia na diodzie, ciągłość obwodu i temperaturę. W trybie cyklicznym natomiast: liczbę obrotów, częstotliwość, współczynnik wypełnienia i szerokość impulsu, kąt zwarcia styków przerywacza, szczytowe napięcie zapłonowe, napięcie i czas spalania w warunkach zapłonu, a ponadto napięcie szczytowe i czas włączenia wtryskiwacza.



Rys. 2. Przebieg napięcia na wtórnym obwodzie układu zapłonowego.

W trybie GMM nie jest aktywna funkcja automatycznego wyłączania zasilania. Wyłączenie tej funkcji jest warunkiem koniecznym, aby przyrząd mógł mierzyć i wyświetlać przebieg przez długi czas. Przy pomiarach trwających dłużej od 5 minut, producent zaleca korzystanie z zewnętrznego zasilacza sieciowego, gdyż średni czas pracy akumulatora świeżo naładowanego wynosi ok. 4 h. Przy pomiarach za pomocą multimetru graficznego korzysta się tak jak w przypadku oscyloskopu i innych głównych funkcji diagnoskopu z ekranowego menu, wybierając potrzebną funkcję pomiarową z wyświetlonej listy. Używane do doprowadzenia sygnału pomiarowego przewody pomiarowe i sondy różnią się zależnie od wybranej funkcji pomiarowej. Naciskając przycisk “HELP” (pomoc ekranowa), można w razie potrzeby uzyskać informacje (wyświetlone na ekranie) o tym, które akcesoria wybrać i jak je dołączyć. Poniżej opisano niektóre ważniejsze funkcje pomiarowe multimetru.



Rys. 3. Przebieg napięcia na wtryskiwaczu.

Pomiar liczby obrotów
Do pomiaru wykorzystuje się sondę indukcyjną dostarczaną wraz z diagnoskopem i zakładaną na przewód wysokiego napięcia, w razie możliwości jak najbliżej świecy zapłonowej. Przed pomiarem użytkownik może wybrać jeden z czterech poziomów wyzwalania oraz liczbę impulsów sygnału w.n. doprowadzanego za pośrednictwem sondy do wejścia pomiarowego diagnoskopu, przypadającą na 720 (dwa obroty wału korbowego) i równą: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 lub 12.

Pomiar częstotliwości, współczynnika wypełnienia i szerokości impulsu
Są to parametry powiązane ze sobą sposobem pomiaru. Przy pomiarze współczynnika wypełnienia sygnału impulsowego i szerokości impulsu można wybrać zbocze tego sygnału, na którym będzie następował pomiar, tj. zbocze narastające lub opadające.

Test układu zapłonowego
Na rys. 2 przedstawiono w przybliżeniu przebieg napięcia na wtórnym obwodzie układu zapłonowego dotyczący jednego cylindra. Oznaczono na nim wartość szczytową napięcia zapłonowego, napięcia spalania i czasu spalania. Wyświetlony przebieg można w razie potrzeby odwrócić.

Test wtryskiwacza
Sprawdzanie wtryskiwacza obejmuje pomiar napięcia szczytowego na wtryskiwaczu i czas włączenia wtryskiwacza. Przybliżony przebieg sygnału na wtryskiwaczu z oznaczeniem ww. parametrów przedstawiono na rys. 3. Operator ma do dyspozycji przycisk powtórzenia testu oraz wskazania wartości maksymalnej i minimalnej.

Prąd stały i przemienny
Przy pomiarze prądu wykorzystuje się przystawkę cęgową. Producent dostarcza za dodatkową opłatą przystawkę CA113 OS/OT przystosowaną do pomiarów oscyloskopowych. Przystawka mierzy stosunkowo małe prądy stałe i przemienne na podzakresach 20 i 60 A. Wyboru przekładni przystawki 1 mA/V i 100 mA/V dokonuje się przełącznikiem. Po dołączeniu przystawki do oscyloskopu (przewód przystawki jest zakończony wtykiem BNC) trzeba m.in. wprowadzić z klawiatury diagnoskopu wartość przekładni. Diagnoskop będzie wyświetlał wykres zmian prądu w funkcji czasu na osi czułości wyskalowanej w tym przypadku w amperach. Wyświetli też w amperach w lewym, górnym rogu wartości prądu: bieżącą, maksymalną i minimalną. Wyświetlanie wyniku pomiaru w amperach, a nie jak to ma miejsce w większości przyrządów pomiarowych współpracujących z przystawkami – w mV, jest nazywane skalowaniem. Dzięki tej wygodnej funkcji nie trzeba pracochłonnie przeliczać wskazania napięcia na prąd.

Temperatura
Do pomiaru temperatury służy sonda TP10 – termopara typu K – dostarczana jako wyposażenie opcjonalne. Przewód sondy jest zakończony wtykiem BNC. Przed pomiarem użytkownik może wybrać wskazywanie w stopniach Celsjusza (°C) lub Fahrenheita (°F).

Tablica. Funkcje i podzakresy pomiarowe dostępne w trybie multimetru GMM.




Leszek Halicki