samochodowy Finest 1006 (3)

W trzecim artykule z serii poświęconej diagnoskopowi samochodowemu Finest 1006 przedstawiamy funkcje służące do testowania podzespołów samochodowych.
Obsługę diagnoskopu prowadzi się za pośrednictwem menu ekranowego, z którego wybiera się jeden z czterech głównych trybów testowania: zestaw testów podzespołów samochodowych (“COMPONENT TESTS”), oscyloskop (“SCOPE”), multimetr graficzny (“GMM”) oraz czytnik kodów samodiagnozy OBD II (“OBD II CODE READER”). Wybór zestawu funkcji testu podzespołów jest najszybszym sposobem sprawdzenia większości elementów i układów samochodowych. W teście podzespołów diagnoskop jest ustawiany automatycznie w tryb oscyloskopu jedno- lub dwukanałowego. W większości przypadków można jednak dokonać dodatkowo dokładnych ustawień ręcznych, aby móc możliwie najlepiej obserwować na ekranie obraz sygnału. Dokonane zmiany są tymczasowe i po wyborze następnego testu są automatycznie przywracane nastawy domyślne. Diagnoskop skonfigurowany do wybranej funkcji testowej wyświetla nie tylko przebieg referencyjny i testowany, lecz ponadto na dole ekranu nazwę testu oraz “etykiety” przycisków funkcyjnych. Ustawienia konfiguracyjne dokonane ręcznie są zapisywane automatycznie w pamięci wewnętrznej diagnoskopu w momencie, gdy wybiera się funkcję oscyloskopu. Zanim przedstawimy poszczególne funkcje testu podzespołów nieco informacji na temat niezbędnych, wstępnych ustawień diagnoskopu, przydatnej funkcji wychwytywania krótkotrwałych sygnałów zakłócających oraz ochrony przed zakłóceniami nakładającymi się na oglądany sygnał użyteczny i utrudniającymi lub wręcz uniemożliwiającymi jego obserwację.

Zmienianie danych pojazdu i ustawień diagnoskopu
Diagnoskop Finest 1006 wyróżnia się nietypową funkcją ułatwiającą wykonywanie pomiarów, choć wymagającą od użytkownika wcześniejszego wprowadzenia danych testowanego pojazdu, takich jak liczba cylindrów i suwów silnika, napięcie zasilania oraz typ zapłonu. Jeśli dane testowanego pojazdu nie zgadzają się z wprowadzonymi wcześniej, to otrzymywane wyniki pomiarów mogą być niedokładne, a niektóre funkcje testowe niedostępne. Ekran z ustawieniami pojawia się natychmiast po włączeniu zasilania testera, pozwalając na dokonanie w razie potrzeby niezbędnych zmian.



Inna z kolei operacja konfigurowania przyrządu (diagnoskopu) wymaga wprowadzenia danych dotyczących: ekranu (kontrast, siatka skali, punkt wyzwalania podstawy czasu, tryb akwizycji), filtru tłumiącego zakłócenia, czasu automatycznego wyłączania zasilania oscyloskopu; a gdy pomiary wykonuje się w temperaturach stosunkowo niskich lub wysokich szybkiego skalibrowania oscyloskopu.

Wychwytywanie krótkotrwałych zakłóceń
Funkcja ta, nazwana przez producenta “Glitch Snare”, jest dostępna wyłącznie w trybie testera podzespołów i umożliwia wychwytywanie oraz wyświetlanie przebiegu doprowadzanego w danym momencie do wejścia diagnoskopu wraz z nałożonymi na ten przebieg sygnałami ulotnymi i nietypowymi. Przydatna jest szczególnie wtedy, gdy testuje się ciągłe sygnały przemienne lub cyfrowe, gdzie interesująca nas informacja jest “osadzona” w częstotliwości sygnału, szerokości lub współczynniku wypełnienia impulsu.

Funkcja “Glitch Snare” łącząc pomiar w czasie rzeczywistym ze specjalnie zaprojektowanymi trybami wyzwalania oscyloskopu oraz monitorowania otrzymywanych wyników pod kątem “zdarzenia nakładającego się na zdarzenie” wyzwala pomiar, gdy pojawi się sygnał, który będzie powyżej górnej lub poniżej dolnej wartości granicznej, ustalonej wcześniej. Sygnał wejściowy jest pobierany tylko wtedy, gdy pojawia się zdarzenie wyzwalające.
Wyobraźmy sobie wykres częstotliwości w funkcji czasu otrzymywany przez pomiar sygnału na wyjściu czujnika ABS w sytuacji, gdy od czasu do czasu występuje spadek tego sygnału związany z chwilowym zwarciem w kablu. Gdy koło pojazdu obraca się, to częstotliwość sygnału na wyjściu czujnika jest stała aż do momentu, gdy gwałtownie i na krótko spada do zera w wyniku zwarcia. Na wykresie pojawia się wtedy ostra szpilka skierowana do dołu ekranu. Wyobraźmy sobie teraz, że możemy ustawiać progi wyzwalania tak, że gdy pojawi się ww. szpilka, jest generowane zdarzenie wyzwalające pomiar. Na tym właśnie opiera się zasada działania funkcji “Glitch Snare”. Gdy do wychwytywania spadków i nagłych zmian sygnału zastosujemy typowy oscyloskop, to większa część sygnału będzie ignorowana, gdyż szybkość wyświetlania przebiegu przez taki przyrząd jest duża. Stąd też bardzo trudno wychwycić za jego pomocą chwilowy spadek sygnału lub zakłócenie. Interesujące nas zdarzenie jest natychmiast zastępowane zwykłym przebiegiem powodując, że zaobserwowanie szczegółów sygnału staje się niemożliwe. Funkcja “Glitch Snare” wyzwala pomiar tylko w warunkach odbiegających od normalnych, co gwarantuje, że pierwsze przychodzące nietypowe zdarzenie zostanie wychwycone i będzie wyświetlane tak długo, aż nie pojawi się takie nowe. Co więcej, każde z tych zdarzeń będzie automatycznie zapisywane w kolejnych pamięciach (od 1 do 4). Automatycznie też są obliczane progi wyzwalania. Zastosowany algorytm bazuje na historii sygnału. Używanym do tego parametrem jest domyślnie okres sygnału. Niektóre funkcje zestawu testów podzespołów korzystają z pomiarów innego typu, stąd też w razie potrzeby wyłączają funkcję “Glitch Snare”.

Ochrona przed zakłóceniami
Diagnoskop Finest 2006 jest bardzo czuły na szpilki i inne napięciowe sygnały zakłócające, które mogą pojawiać się w sygnałach samochodowych. Choć własność ta jest przydatna, gdy śledzi się zjawiska związane z zakłóceniami (glitches), to może ona zaciemniać sygnał użyteczny oglądany na ekranie diagnoskopu, a występujący w układach napięcia stałego (d.c.). Aby zminimalizować wychwytywanie zakłóceń producent wyposażył diagnoskop w ekranowane przewody pomiarowe, a ponadto włączany i wyłączany filtr blokujący sygnały o częstotliwościach większych od 2 kHz i redukujący w ten sposób zakłócenia impulsowe pochodzące od zapłonu oraz inne sygnały mające postać krótkotrwałych szpilek.

Test podzespołów samochodowych
Jako pomoc przy interpretowaniu wyników otrzymywanych w testach podzespołów wykorzystuje się 51 przebiegów zapisanych fabrycznie na stałe w wewnętrznych pamięciach diagnoskopu i nazywanych przebiegami wzorcowymi lub referencyjnymi. Przebieg wzorcowy jest pobierany i wyświetlany po wybraniu z menu danego testu. Jednocześnie kanał A zostaje skonfigurowany do przyjęcia sygnału o parametrach (czułość, podstawa czasu) dopasowanych do wybranego typu podzespołu. Przebieg pobrany z pamięci można następnie porównać z mierzonym, doprowadzanym do wejścia kanału A. Można też ukryć na pewien czas przebieg wzorcowy oraz zmienić wartości czułości i podstawy czasu. Producent diagnoskopu 1006 podzielił funkcje testowe podzespołów samochodowych na cztery grupy wybierane w głównym menu ekranowym, tj. na: czujniki, elementy wykonawcze, podzespoły elektryczne oraz układy zapłonowe. W ramach każdej z tych grup potrzebny podzespół lub układ wybiera się listy (patrz załączona tablica), przy czym przyrząd dostosowuje parametry wyświetlania obrazu przebiegu (czułość, podstawa czasu, wyzwalanie) tak, aby wybrany przebieg był jak najlepiej widoczny na ekranie. Na rysunku z lewej przedstawiono przebieg sygnału na wyjściu czujnika płynu (chłodniczego silnika) (ECT) zapisanego w pamięci przebiegów referencyjnych diagnoskopu. W każdym momencie testu podzespołów można wyświetlić przydatne informacje specyficzne dla danego testu, naciskając przycisk pomocy ekranowej (“HELP”). Tryb pomocy jest dostępny wyłącznie w trybie testów podzespołów i zawiera opisy: procedur pomiarowych, przebiegów referencyjnych, teorii obsługi oraz uwagi ułatwiające obsługę. W niektórych przypadkach dla poszczególnych podzespołów jest dostępnych kilka testów. Gdy testowany podzespół nie znajduje się na liście, to można posłużyć się testem podzespołu podobnego. Na przykład testując niewymieniony na liście czujnik temperatury można użyć testu czujnika temperatury płynu (chłodniczego silnika) lub skonfigurować przyrząd ręcznie w trybie oscyloskopu (“SCOPE”). Po wybraniu testu z listy można też w celu poprawy warunków obserwacji sygnału zmienić większość ustawień, można też w tym celu przełączać przyrząd między trybem oscyloskopu (“SCOPE”) a multimetrem graficznym (“GMM”).

Zamrażanie, zapisywanie i przywoływanie ekranów
Zamrożenie przebiegu wyświetlonego na ekranie (“HOLD”) to przydatna funkcja pozwalająca użytkowi obserwować detale anomalii sygnału. Funkcja ta służy też do zatrzymywania pracy multimetru graficznego “GMM” na zakończenie testu “ręcznego”. Zamrożony przebieg można zapisać w jednej z czterech pamięci wraz z ustawieniami dokonanymi w trybach oscyloskopu, multimetru graficznego, testera podzespołów oraz wykrywania zakłóceń (“Glitch Snare”). Zapisany przebieg można w razie potrzeby przywołać na ekran w każdym z ww. trybów. W następnym artykule zostanie opisana funkcja czytnika kodów samodiagnozy OBD II.


Leszek Halicki