poduszek powietrznych

W przeszłości poduszki powietrzne montowane były tylko w pojazdach najwyższej klasy. Stanowiły one kolejny krok w budowie systemu bezpieczeństwa biernego, zwiększającego tym samym szanse kierowcy i pasażerów na przeżycie ewentualnych wypadków i kolizji drogowych oraz zmniejszającego skutki odniesionych w trakcie tego typu zdarzenia obrażeń.

Poduszka powietrzna posiada trzy podstawowe elementy:
- czujnik,
- generator gazu,
- elastyczny pojemnik (zwany poduszką).



Sygnał do uruchomienia poduszki pochodzi od czujnika zderzenia czołowego.

Za uruchomienie poduszki powietrznej odpowiedzialny jest czujnik. Następuje to w chwili spełnienia odpowiednich warunków (np. przekroczenia granicznych wartości opóźnień). Jeśli graniczne wartości są przekroczone, sterownik włącza zapalnik, a pirotechniczny ładunek powoduje wytworzenie gazu o wysokim ciśnieniu. Gaz powinien wypełnić pojemnik w wystarczającym czasie (rzędu kilku milisekund), na tyle szybko, aby zabezpieczyć użytkownika samochodu przed uderzeniem w elementy wnętrza pojazdu. Następuje to wskutek rozerwania poszycia maskującego, umożliwiając tym samym rozwinięcie worka gazowego. Charakterystyczną cechą poduszek powietrznych w odróżnieniu od pozostałych układów elektronicznych w pojeździe jest fakt, iż uruchamiane zostają w trakcie swego funkcjonowania tylko jeden raz. Stuprocentową poprawność działania układu poduszki powietrznej można sprawdzić wyłącznie tylko po jej uruchomieniu (odpaleniu). Przed tym “jedynym” zadziałaniem można stwierdzić wyłącznie, czy system jest bardziej lub mniej gotowy do zadziałania.



Przy diagnozowaniu elektronicznych systemów poduszek powietrznych konieczne jest posługiwanie się odpowiednim przyrządem diagnostycznym (testerem).

Niemniej układy poduszek powietrznych, tak jak i inne elektroniczne układy sterowania w pojeździe, wymagają diagnozowania, zwłaszcza w przypadkach pojawienia się w nich jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu lub wystąpienia konkretnej usterki. System poduszek powietrznych jest układem czysto elektrycznym, w którym elementy pirotechniczne widoczne są przez sterownik jako rezystancje, a komunikacja z czujnikami realizowana jest sygnałami cyfrowymi. Przy diagnozowaniu układów poduszek powietrznych obowiązują takie same zasady jak przy diagnozowaniu innych systemów sterowania elektronicznego. Posiada również czujniki, sterownik oraz elementy wykonawcze. Diagnostyka systemów poduszek powietrznych nie jest aż tak skomplikowana jak pozostałych układów elektronicznych w pojazdach samochodowych. Wynika to z faktu, iż cały system złożony jest ze stosunkowo małej ilości podzespołów. Pierwszym krokiem przy diagnozowaniu poduszek powietrznych jest obserwacja lampki kontrolnej. Służy ona właśnie do sygnalizowania wystąpienia usterki w tym systemie. Po włączeniu zapłonu sterownik systemu zapala kontrolkę przeprowadzając proces samodiagnozy układu. Po kilku sekundach lampka gaśnie i taki stan rzeczy pozostaje, dopóki sterownik nie wykryje w systemie żadnej usterki. W przypadku występowania w układzie jakiejś usterki lampka kontrolna zostaje ponownie zapalona i świeci się zwykle kilka minut.



Sterownik elektronicznego układu poduszek powietrznych bez wewnętrznego czujnika zderzenia czołowego.

Przy diagnozowaniu systemu poduszek powietrznych należy zwrócić uwagę na następujące przypadki, które można napotkać dość często w praktyce warsztatowej:
- zdemontowaną lub zaślepioną lampkę kontrolną;
- lampkę kontrolną podłączoną równolegle do lampki ładowania akumulatora, kontrolki ABS lub innego systemu wywołującą wrażenie sprawnego sterownika (bez wystąpienia usterki). Efektem takiego podłączenia jest gaśnięcie lampki kontrolnej systemu poduszek dokładnie w tym samym momencie co innej lampki kontrolnej, dopiero po uruchomieniu silnika;
- podłączenie rezystorów symulujących włókna poduszek powietrznych wywołujących poprawne sygnały parametrów przesyłanych do sterownika (wywołane najczęściej nierzetelną i nielegalną działalnością warsztatów).

W celu sprawdzenia i określenia z całą pewnością istnienia sprawnej poduszki powietrznej konieczna jest więc wzrokowa ocena podzespołów wymagających wymontowania ich z pojazdu i sprawdzenia:
- oznaczenia daty na podzespołach, umieszczonej na naklejkach – powinny one mieć datę zbieżną z datą produkcji pojazdu;
- ewentualnych śladów demontażu poduszki na nitach i połączeniach elementów;
- stanu pokrywy czołowej poduszki (ewentualnych śladów klejenia, czy rozbieżności w fakturze materiału);
- zachowania się sterownika i ewentualnego zanotowania kodów usterek po wypięciu wtyczek podzespołów pirotechnicznych odpowiadających takim właśnie stanom awaryjnym.

Przy diagnozowaniu i naprawach systemów poduszek powietrznych często zachodzi konieczność programowania sterowników, ponieważ po zadziałaniu (odpaleniu) niezbędna jest ich wymiana na nowy “czysty”. Do tego typu czynności istnieje potrzeba posiadania odpowiedniego sprzętu diagnostycznego. Elementy czujnikowe systemu poduszek powietrznych mogą wykrywać występujące w nich stany awaryjne (np. zwarcie któregoś z przewodów do masy lub plusa zasilania, czy też przerwę w obwodzie czujnika). W przypadku czujników zderzeń bocznych najczęściej uszkodzeniom ulegają wtyczki i piny w gniazdach czujników. W przypadku wiązki elektrycznej systemu poduszek powietrznych najczęstszą przyczyną usterki jest samo złącze elektryczne. Te same problemy napotkać można przy wtyczkach podzespołów pirotechnicznych. Problemy w układzie poduszki w kierownicy napotkać można w związku z taśmą spiralną, będącą połączeniem poduszki w kierownicy z nieruchomą wiązką na kolumnie kierowniczej. Taśma z naklejonymi miedzianymi ścieżkami pracuje w czasie całego okresu eksploatacji samochodu i po jakimś czasie ma prawo popękać i stracić przewodność.

mgr Andrzej Kowalewski