Pozostałe systemy elektroniczne wspomagają praktycznie w całym zakresie działania kierowcy, w trakcie prowadzenia pojazdu, zapewniają jak największą efektywność i poprawność działania układu napędowego, zapewniając tym samym spełnienie bardzo rygorystycznych norm emisji szkodliwych substancji zawartych w spalinach do atmosfery.

Najnowsze rozwiązania konstrukcyjne samochodów ciężarowych wyposażone są w systemy elektroniczne nadzorujące pracę:
- układu sterowania silnikiem i resztą układu napędowego;
- modułów komfortu i bezpieczeństwa czynnego (układy przeciwdziałające blokowaniu się kół, układy antypoślizgowe, zawieszenie aktywne, wspomaganie układu kierowniczego, układ klimatyzacji itp.);
- układów bezpieczeństwa biernego (pasy bezpieczeństwa, poduszki powietrzne);
- modułów odpowiedzialnych za współpracę z nadwoziami specjalnymi (np. sterowanie pompą oleju czy położeniem klapy przy rampie wyładowczej);
- silnika pod kątem poprawności przebiegu procesu spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, a tym samym ograniczania emisji szkodliwych substancji do atmosfery.

Zadaniem każdego z tych systemów jest kontrola poszczególnych parametrów pracy danego układu i nadzór nad poprawnością zachodzenia poszczególnych procesów, a w przypadku pojawienia się jakichkolwiek odchyłek uzyskiwanych parametrów automatyczne korygowanie uzyskiwanych wartości. W przypadku samochodów ciężarowych poprawność i pewność prawidłowego działania poszczególnych układów i systemów mają znacznie większe znaczenie niż w przypadku samochodów osobowych. Wystąpienie usterki w najmniej odpowiednim momencie, czyli w trakcie pokonywania długich tras z ładunkiem, powoduje automatycznie odczuwalne straty finansowe związane z niedotrzymaniem terminu dostawy towaru. Dlatego też, tak istotna jest możliwość wykrycia pewnych symptomów niewłaściwego funkcjonowania poszczególnych układów w fazie początkowej, a w związku z tym prowadzenie skutecznego procesu przeciwdziałania i zapobiegania występowania awarii. Realizowane jest to poprzez możliwość zlokalizowania niesprawnego (niewypełniającego określonych dla niego funkcji) elementu lub podzespołu za pomocą:
- samodiagnostyki – wykonywanej z wykorzystaniem systemów pokładowych pojazdu;
- magistrali komunikacyjnej pojazdu i zewnętrznych urządzeń diagnostycznych.

Diagnostyka układów elektronicznych możliwa jest wyłącznie dzięki odpowiednim systemom pojazdu generującym okresowo czynności kontrolne, które nazywane są procedurami samodiagnostyki. Zastosowanie magistrali komunikacyjnych w pojazdach ciężarowych powstających przez integrację wielu oddzielnych urządzeń i procedur pozwala na znaczne uproszczenie połączeń wielu urządzeń indywidualnej diagnostyki poszczególnych układów i zespołów. Nowoczesne konstrukcje samochodów ciężarowych nie da się już diagnozować, czyli lokalizować występujących usterek, bez użycia specjalistycznego sprzętu diagnostycznego. Wynika to z faktu, iż różnorodność usterek może być tak duża, że tylko komunikacja urządzenia diagnostycznego ze sterownikiem pojazdu daje możliwość szybkiego i skutecznego zdiagnozowania uszkodzenia. Zastosowanie przyrządu diagnostycznego do kontroli elektronicznych systemów sterujących pozwala na kontrolę sygnałów elektrycznych w czasie rzeczywistym i porównanie wartości zmierzonych z wartościami rzeczywistymi. Możliwe jest również sprawdzenie działania czujników wchodzących w skład poszczególnych systemów.

Diagnozowanie systemów elektronicznych samochodów ciężarowych z wykorzystaniem odpowiedniego przyrządu diagnostycznego umożliwia wykonanie:
- testu elementów wykonawczych – realizowanego poprzez wysyłanie z urządzenia diagnostycznego za pośrednictwem złącza diagnostycznego sygnału uruchamiającego poszczególne elementy danego układu;
- odczytu wartości parametrów rzeczywistych – tych które mogą być mierzone i odczytywane z użyciem innych uniwersalnych przyrządów bez konieczności ingerencji w sterownik (temperatura pracy silnika, prędkość obrotowa silnika) oraz tych, do których dostęp można uzyskać jedynie poprzez odczyt informacji z oprogramowania sterownika;
- regulacji podstawowej – funkcji niezbędnej do przeprowadzenia niektórych czynności kontrolnych i regulacyjnych;
- kasowania inspekcji – funkcji pozwalającej wygaszenie lampki kontrolnej na tablicy po wykonanej wymianie oleju oraz zaprogramowanie w sterowniku dopuszczalnego przebiegu pojazdu do następnej wymaganej wymiany oleju.
 
mgr Andrzej Kowalewski