Inżynierowie z firmy SOSNOWSKI przedstawiają podsumowanie działań zainicjowanych przez inżynierów firmy Hofmann, przy których nawet bardzo doświadczony mechanik naraża się na ryzyko popełnienia błędu. Najbardziej zadziwiające podczasprzeprowadzania testów było to, jak bardzo niekorzystnie niewielki błąd przy doborze i montażu ciężarka korekcyjnego lub przy mocowaniu obręczy na wrzecionie wyważarki może wypłynąć na poprawne wyważenie koła.

Żaden inny sezon roku nie wywołuje takiego stresu i presji, jak sezon zmiany opon. Dodatkowo, podczas regularnego serwisowania, wielu klientów nie tylko chce, aby w ich pojazdach wymienić opony z zimowych na letnie, ale również, aby je wyważono w odpowiednio krótkim czasie. Pośpiech może być przyczyną błędnego przeprowadzenia badania, co spowoduje powrót niezadowolonego klienta do warsztatu. Tym razem koszty ponownie przeprowadzonego wyważania poniesie usługodawca.

Równe powierzchnie przylegania
Zanieczyszczona powierzchnia styku obręczy koła z tarczami hamulcowymi, a więc powierzchni, od której zależy prawidłowość montażu koła, może być powodem drgań, hałasów i obniżenia komfortu jazdy. Przeniesienie tej sytuacji do procesu wyważania spowoduje błędne wyważenie koła. Przypadek taki został przebadany przez pracowników firmy SOSNOWSKI. W tym celu przeprowadzono testy z kołami: stalowym 15 x 5,5 cala i aluminiowym 18 x 8 cali. Pomiary wykazały, że dla prawidłowego wyważenia do wewnętrznej strony koła stalowego należy zamontować 30-gramowy ciężarek korekcyjny, natomiast do zewnętrznej strony 25-gramowy. W następnym etapie pomiędzy koło a kołnierz podstawy wrzeciona wyważarki włożono wizytówkę (patrz zdjęcie), która miała symulować brud lub korozję (grubość wizytówki wynosi 0,15 mm). W wyniku tego eksperymentu urządzenie wskazało konieczność montażu 45-gramowego ciężarka korekcyjnego zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obręczy, zamiast odpowiednio 30 g i 25 g. W niewielkim kole 15 x 5,5 cala 10 gramów niewyważenia powoduje siłę odśrodkową nawet 1700 g przy dużych prędkościach. Skutki niewyważenia spowodowanego błędem montażu dla niskoprofilowej opony o średnicy 17 cali lub większej mogą być jeszcze poważniejsze. Można mieć wówczas pewność, że klient wróci do warsztatu i nie będzie zadowolony.

Typowe błędy mocowania kołaNieodpowiednie mocowanie elementów pociąga za sobą błędy w wyważaniu. Można to zaobserwować, stosując stożki centrujące od strony zewnętrznej obręczy aluminiowej. Mechanicy wykorzystują ten sposób w celu uniknięcia zarysowań przy stosowaniu głowicy mocującej. Przetestowano to zjawisko w pomiarach porównawczych i ustalono, jak wpływa na wynik pomiaru.

Przy poprawnym zamontowaniu koła urządzenie Geodyna 6900P odczytuje odpowiednio 35 g i 30 g niewyważenia 18-calowych obręczy ze stopów lekkich 225/40 z oponą UHP. Po zamocowaniu z użyciem stożka po zewnętrznej stronie obręczy wynik zmienia się do odpowiednio 45 g i 40 g (patrz zdjęcie).

- W przeciwieństwie do dokładnie obrobionej i wycentrowanej wewnętrznej strony koła (powierzchnia przylegania, otwór centrujący), zewnętrza jej część jest niekoniecznie obrobiona tak, aby umożliwiała jego doskonałe centrowanie (najczęściej jest to odlew stopu aluminium, który ma wyglądać efektownie) – tłumaczą inżynierowie z firmy SOSNOWSKI.

Na przykład, kiedy krawędzie otworu lub środkowy otwór nie są idealnie wykonane, może to prowadzić do błędów mocowaniai wyważania. Z tego powodu felgi aluminiowe powinny być mocowane za pomocą specjalnych lub uniwersalnych zestawów montażowych. Dostępne są na rynku tuleje centrujące, kołpaki dociskowe oraz specjalistyczne flansze dociskowe, umieszczane w otworach pod śruby do mocowania koła na pojeździe. Specjalistyczne oprzyrządowanie zapewnia precyzyjne centrowanie i docisk obręczy do tarczy wyważarki.

Innymi źródłami błędów są nakrętki dociskowe. Często nakrętki skrzydełkowe, które są używane do mocowania kół z głowicami mocującymi. Dla przykładu: jeśli jedno skrzydełko jest uszkodzone, powoduje brak równowagi, która jest wykrywana przez maszynę i logicznie przypisywana kołu. Wadliwy gumowy pierścień lub nawet jego brak na powierzchni zdeformo-wanej głowicy mocującej może również spowodować błędy i konsekwencje jak opisano powyżej.

Jak umieszczać ciężarki korekcyjne
Jeśli szczątkowe niewyważenie jest odczytywane na wyważarce po wykonaniu przebiegu kontrolnego, niektórzy mechanicy rozwiązują ten problem przez dodanie drugiego ciężarka.Można to zrobić bardzo szybko, ale nie wygląda to estetycznie, a dodatkowo zwiększa się koszt wykonania usługi. W skali roku mogą być z tego powodu duże oszczędności lub straty. Jeśli mechanik chce tego uniknąć, powinien przesunąć ciężareki/lub zmniejszyć odpowiednio masę (patrz wykres obok). Przyczyną takiego umieszczania ciężarków mogą być niedokładne pozycjonowania.

- Wyważarki Hofmann dzielą obwód koła na 512 miejsc montażu, czyli co 0,7 stopni, więc ciężarek musi być dodany dokładnie w jednym z tych miejsc, w zależności od położenia nierównowagi – wyjaśniają pracownicy firmy Sosnowski.

Dla 15-calowego koła oznacza to, że jeśli mechanik niedbale zamocuje ciężarek o około 2,5 mm (czyli 0,7 stopnia) od pozycji określonej przez wyważarkę, to przesunie go o jedno miejsce montażu i tym samym przebieg kontrolny zasygnalizuje szczątkowe niedoważenie.

Przesadna dokładność?
Niektórzy specjaliści uważają, że przeciętny kierowca prawie nie zauważy różnicy niewyważenia 5 lub 10 g, więc po co to całe zamieszanie? Choćby dlatego, że samochód z dużymi kołami i wrażliwym zawieszeniem może te 10 g przerobić na wibracje zauważalne nawet dla przeciętnego kierowcy, który na pewno wróci ze skargą po szybszej jeździe po autostradzie. Nie wszystkie problemy są spowodowane przez zaniedbania podczas wyważania. Częstą przyczyną związaną z brakiem poprawnej trakcji opon i obręczy są błędy podczas procesów produkcyjnych. Taka sytuacja może doprowadzić do tego, że konieczne stanie się dodanie 50 g ciężarka korekcyjnego do jednej lub obu stron obręczy. W takich przypadkach wykwalifikowany mechanik powinien pomyśleć o użyciu tzw. techniki dopasowującej. Jeśli jednak podobna nierównowaga utrzymuje się nawet wtedy, gdy opona została odpowiednio skorelowana wraz z obręczą, jest bardzo prawdopodobne, że to obręcz jest przyczyną problemu.

Na koniec
Pomimo zaawansowanych technologicznie urządzeń do wyważania kół pojazdów samochodowych niektóre czynności musimy wykonać sami. I to właśnie one mają największy wpływ na wynik wyważenia, więc starajmy się wykonać je poprawnie. Przykłady i doświadczenia przeprowadzone przez inżynierów firmy SOSNOWSKI dowodzą, że należy zachować szczególną uwagę podczas całego procesu. Musimy pamiętać o tym, że pracujemy na dobre imię naszej firmy, której gwarantem jest zadowolony klient.