przy eksploatacji pojazdów samochodowych (2)

Identyfikacja źródeł występowania hałasu.

Określenie pochodzenia hałasu w pojeździe samochodowym, ze względu na dużą liczbę potencjalnych przyczyn, sprawia, że jest to proces dość czasochłonny, a przez to kosztowny. W związku z tym, w trakcie prowadzenia procesu lokalizacji źródeł hałasu należy postępować według dokładnie opracowanego i konsekwentnie realizowanego planu. Znajdowanie źródeł występowania nadmiernego hałasu i określania przyczyn pojawiania się wszelkich innych niepokojących dźwięków podczas jazdy w pojeździe, należy rozpocząć od jazdy próbnej i to najlepiej w towarzystwie klienta zgłaszającego tego rodzaju zastrzeżenia. To zdecydowanie najlepsza metoda lokalizacji wszelkich niepożądanych zjawisk akustycznych, zwłaszcza przy założeniu, że większość z nich jest charakterystyczna dla różnych, specyficznych warunków eksploatacji samochodu.



Zużyte sworznie zawiasów w drzwiach powodują powstawanie nieprzyjemnych dźwięków.

Warunkiem przeprowadzenia prawidłowego rozpoznania źródła powstawania hałasu w trakcie jazdy jest usunięcie z wnętrza pojazdu wszelkich, luźno leżących przedmiotów, mogących być źródłem mylących odgłosów w trakcie osłuchiwania. Hałasy będące efektem dźwięków dochodzących wyraźnie z przedziału silnikowego, a także pochodzące od mechanizmów przeniesienia napędu, a zwłaszcza tych, których częstotliwość i natężenie dźwięku powiązane są z zakresem obrotów silnika, prędkością jazdy i uzależnione są od rodzaju włączonego biegu, a także od energicznego wciskania lub zwalniania pedału przyspieszenia, świadczą o występowaniu jakiejś usterki lub powstaniu nieprawidłowości w działaniu tych układów. W takiej sytuacji należy przerwać jazdę testową i poddać wadliwie pracujący mechanizm odpowiednim stacjonarnym, szczegółowym badaniom diagnostycznym.



Istotnym źródłem hałasu jest koło, zwłaszcza przy dużych prędkościach.

W przypadku, gdy podczas jazdy próbnej źródło hałasu nie ma bezpośredniego związku z silnikiem lub układem napędowym, należy przeanalizować prawidłowość funkcjonowania układu zawieszenia i pozostałych mechanizmów podwozia. W tym celu wskazane jest wykonanie jazdy testowej po nawierzchni wykonanej z kostki czy bruku, ponieważ charakterystyczne dla usterek zawieszenia, a także układu kierowniczego i hamulcowego, czy łożysk kół dźwięki występują na takiej nawierzchni znacznie częściej i z pełną wyrazistością. W przypadku wykrycia podczas jazdy testowej odgłosów świadczących o wystąpieniu uszkodzenia w którymś z układów lub elementów podwozia, należy dokonać szczegółowej kontroli tychże elementów w warunkach warsztatowych, na stanowisku diagnostycznym. W sytuacji, gdy działanie mechanizmów układu napędowego oraz podwozia pojazdu jest prawidłowe, a mimo to podczas jazdy emitowane są niezbyt normalne dla zwykłej eksploatacji pojazdu dźwięki, należy szukać ich przyczyny gdzie indziej. Jeśli kierunek, z którego one dochodzą jest dość trudny do zlokalizowania, wówczas konieczna jest dokładna obserwacja poszczególnych części nadwozia.



Nieprawidłowe napięte wieszaki elementów układu wydechowego powodują ich styk z elementami podwozia wywołujący drgania akustyczne.

Jednym ze źródeł hałasu powstających w nadwoziach są luźno przytwierdzone do metalowej konstrukcji nadwozia wszelkie pokrywy i osłony plastikowe stanowiące wyposażenie wnętrza samochodu. Dlatego przy lokalizacji źródeł hałasu pochodzących z wnętrza nadwozia trzeba zacząć od tych właśnie elementów. Poza tym, że plastikowe osłony są same w sobie źródłem niepokojących dźwięków, utrudniają również lokalizację innych źródeł hałasu wywoływanych przez rozmaite mechanizmy nadwozia i elementy konstrukcji nośnej ukryte pod nimi. Tak jak w poprzednich wypadkach (układzie napędowym i podwoziu) lokalizacji źródeł hałasu, również przy diagnozowaniu nadwozia pod tym kątem niezbędna jest jazda testowa. Po wstępnym zlokalizowaniu strefy, z której dochodzą nietypowe dźwięki, w celu dokładnej analizy tego zjawiska wskazany jest demontaż wszelkich osłon i poszyć tapicerskich w tym obszarze i ponowienie jazdy próbnej. Bardzo często zdarza się w praktyce, że źródłem niepokojących dźwięków w obrębie nadwozia są drzwi, a konkretnie sposób ich osadzenia w otworze nadwozia. Najczęściej przyjmują one postać bardzo charakterystycznego klekotania. Nasilają się znacznie przy jeździe po nierównych nawierzchniach. Przyczyną takiego zachowania się drzwi i wywoływanych przez nie dźwięków jest zwykle zużycie sworzni w zawiasach lub zbyt luźne osadzenie zamka. Aby konkretnie stwierdzić, która z tych dwóch przyczyn jest rzeczywistym źródłem hałasu, należy próbować unieść za klamkę w górę otwarte, a następnie zamknięte drzwi. Objawy będą następujące:
- wyczuwalne wyraźne luzy osadzenia zawiasów – przy otwartych drzwiach,
- wyczuwalne wyraźne luzy w zamku – przy zamkniętych drzwiach.
W sytuacji, gdy zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku luzy są niewyczuwalne, należy dalej lokalizować źródła hałasu. Mogą nim być umieszczone wewnątrz drzwi mechanizmy zamka lub podnoszenia szyby, a także obluzowane poszycie tapicerki. Innym źródłem niepokojących dźwięków wewnątrz nadwozia mogą być stuki w zamocowaniach foteli, które mogą występować zarówno w pojedynczych fotelach przednich, jak i w siedzeniach tylnych (zwłaszcza dzielonych). Aby zlokalizować dokładnie miejsce będące źródłem tych dźwięków, należy zwrócić uwagę na szyny, zaczepy mocujące lub połączenia przegubowe służące do regulacji położenia i składania foteli.
Kolejnym źródłem hałasu w nadwoziu pojazdu jest tablica wskaźników. W tym przypadku najczęściej przyczyną niepokojących dźwięków są luźno zwisające cięgna i przewody elektryczne, luźne nakrętki, uchwyty i zaciski mocujące wskaźniki, a także przełączniki. Zdarza się także, że niepoprawnie zamontowany radioodbiornik wydaje dziwne dźwięki w trakcie jazdy na skutek luzów w obudowie przy jego osadzeniu.



Przy lokalizacji źródeł hałasu warto zwrócić uwagę na zamocowania foteli.

Bardzo często zdarza się także, że źródłem intensywnych hałasów we wnętrzu nadwozia pojazdu jest instalacja grzewczo-wentylacyjna. Konkretnym powodem tych niepokojących dźwięków są obluzowane przepustnice i cięgna, pokrętła i dźwignie sterujące oraz kratki wylotowe służące do sterowania intensywnością i kierunkiem nadmuchu we wnętrzu nadwozia. Źródłem hałasu w nadwoziu są także wszelkie gumowe i giętkie przewody uderzające podczas jazdy o blachy stanowiące poszycie nadwozia. Zdarza się również, choć stosunkowo rzadko, że źródłem hałasu wydobywającego się z nadwozia pojazdu są wibracje blach nadwozia. Zjawisko to ma praktycznie miejsce tylko w nadwoziach poddanych uprzednio poważniejszym naprawom blacharskim i pojawia się ze względu na zwiększone naprężenia spawanych blach. Wówczas w warunkach drogowych przy jeździe po nierównych nawierzchniach, przy niektórych prędkościach obrotowych silnika częstotliwości pracy jego ruchomego osprzętu i drgania poruszających się części zsynchronizują się z częstotliwością drgań własnych blach nadwoziowych, co powoduje rezonansową intensyfikację emitowanych przez nadwozie dźwięków. Przy ustalaniu źródeł hałasów pochodzących z bryły nadwozia należy zwrócić uwagę, czy nie są one skutkiem pęknięcia blach, które mogą być groźne, zwłaszcza w pobliżu mocowania elementów zawieszenia. Jeszcze innym źródłem hałasu pochodzącym już nie bezpośrednio z nadwozia pojazdu, lecz pośrednio wpływającym na dźwięki pochodzące od niego, jest układ wydechowy silnika. Zdarza się, że po nieprawidłowo wykonanej jego naprawie gumowe wieszaki są zbyt bardzo napięte lub zastąpione zostają zbyt sztywnymi i wówczas rury lub tłumiki stykają się bezpośrednio z elementami nadwozia, co powoduje, że drgania akustyczne układu wydechowego rozchodzą się we wszystkich kierunkach w blachach poszycia nadwozia.

mgr Andrzej Kowalewski