W pierwszym artykule dotyczącym problematyki montażu, ustawień oraz regulacji instalacji gazowych opisane były instalacje najstarsze – I i II generacji. Najbardziej popularne i najczęściej montowane w samochodach są jednak instalacje oparte na systemie sekwencyjnego wtrysku gazu, zwane powszechnie instalacjami IV generacji. W niniejszym artykule wyjaśnię na czym polega i jaki jest sposób działania instalacji z sekwencyjnym wtryskiem gazu oraz przedstawię sposoby jej regulacji.

Instalacje gazowe oparte na systemie sekwencyjnego wtrysku gazu są dużo bardziej rozbudowane i zaawansowane technologicznie niż instalacje pierwszej i drugiej generacji. Podstawową różnicą są elementy składowe instalacji sekwencyjnej, przede wszystkim reduktor i listwa wtryskowa. Instalacje te mają również dużo większe możliwości regulacji i ustawień zaraz po montażu. Do regulacji instalacji sekwencyjnej wymagany jest interfejs, który po połączeniu z odpowiednim oprogramowaniem (np. oprogramowanie Zenit) daje bardzo duże możliwości regulacji instalacji gazowej. Do montażu instalacji IV generacji wymagana jest wiedza na temat silnika i mocy pojazdu w którym będzie ona montowana, po to aby dobrać odpowiednie komponenty. Instalacja sekwencyjna jest bardzo nowoczesna i charakteryzuje się tym, że zostały wyeliminowane różnice w dynamice i mocy silnika zasilanego gazem i zasilanego benzyną. W układzie tego typu wtryskiwacz gazu działa bardzo podobnie do wtryskiwacza benzyny.

W instalacji gazowej IV generacji gaz w celu zmiany na fazę lotną doprowadzany jest do reduktora za pośrednictwem miedzianego przewodu. Reduktor posiada zintegrowany elektrozawór, który odpowiada za przepływ gazu. Po przejściu gazu w fazę lotną trafia on do filtra, który jest odpowiedzialny za dokładne oczyszczenie gazu z cząstek stałych. Po wyjściu z filtra pod stałym ciśnieniem, gaz dostaje się do listwy wtryskowej, która jest umieszczona w pobliżu króćcy gazowych, blisko wtryskiwaczy benzynowych. Dodatkowym urządzeniem w instalacji jest MAP sensor, który pokazuje i odczytuje aktualne ciśnienie w instalacji gazowej. Komputer gazowy dzięki informacji dostarczanej z komputera benzynowego dopasowuje dawkę gazu oraz oblicza czas otwarcia wtryskiwacza i czas trwania wtrysku dla każdego cylindra. Dzięki temu do cylindrów jest dostarczana odpowiednia ilość gazu. Króćce wtryskiwaczy gazowych montowane są jak najbliżej wtryskiwaczy benzynowych, po to aby skrócić drogę napełniania cylindrów. Dzięki temu nie ma konieczności stosowania emulatorów wtrysków czy nawet emulatorów OBD, a silnik zachowuje prawie idealne parametry na zasilaniu gazowym w stosunku do jazdy na zasilaniu benzynowym. Dlatego też IV generacja instalacji wyeliminowała całkowicie różnice między jazdą na gazie i na benzynie.

Obsługa instalacji gazowej z sekwencyjnym wtryskiem gazu oparta jest na przełączniku umieszczonym wewnątrz kabiny. Przełącza on automatycznie silnik na zasilanie gazem, po uzyskaniu odpowiedniej temperatury (istnieje także możliwość przełączania ręcznego). Dodatkową właściwością jest możliwość awaryjnego odpalania silnika na zasilaniu gazowym. Przełącznik sygnalizuje również poziom gazu w zbiorniku oraz jego brak. Tak w kilku zdaniach można określić zasadę działania instalacji IV generacji. Aby jednak samochód działał prawidłowo i nie sprawiał użytkownikowi problemów, należy po zamontowaniu instalacji przeprowadzić tak zwaną kalibrację w oprogramowaniu. Bardzo ważnym elementem jest dobór dysz do wtryskiwaczy, gdyż odpowiadają one za idealne dawkowanie gazu do cylindrów. Po udanej kalibracji tworzy się mapy odpowiednio dla benzyny i gazu. Tu należy tak „manipulować” mapą gazową, aby pokrywała się ona z mapą benzynową w całym zakresie jej powstawania. Bardzo ważnym elementem jest również wartość ciśnienia, jakie pojawia się w instalacji gazowej. System wtrysku gazu Zenit daje wiele możliwości regulacji takich parametrów, jak np. czas załączania wtrysków gazowych, temperaturę przełączania na zasilanie gazowe czy nawet same korekcje, które są bardzo intuicyjne. Oprogramowanie dla systemu Zenit jest tak skonstruowane, aby było bardzo przyjazne dla użytkownika, a każda funkcja była dobrze widoczna.

W zakresie regulacji instalacji z sekwencyjnym wtryskiem gazu istnieje możliwość ustawień parametrów w każdym zakresie mocy silnika oraz podgląd na czasy wtrysków benzynowych i gazowych. Istnieje również podgląd ciśnienia, jakie panuje w instalacji – jest to bardzo pomocne przy regulacji. Główną zaletą instalacji gazowych z sekwencyjnym wtryskiem gazu jest fakt, iż są przyjazne dla użytkownika, bezpieczne i ekonomiczne. W codziennej eksploatacji użytkownik nie odczuwa różnicy pomiędzy zasilaniem gazowym i benzynowym. Od innych instalacji różnią się także tym, że nie występują objawy „strzelania”, charakterystyczne przy instalacjach starszych generacji. Ich zaletą jest również pełna integracja z benzynowym systemem zasilania bez potrzeby stosowania dodatkowych urządzeń. Komputer odpowiedzialny za pracę instalacji gazowej z sekwencyjnym wtryskiem automatycznie przełącza zasilanie z benzynowego na gazowe po osiągnięciu odpowiedniej temperatury silnika. Po wyczerpaniu się gazu przełącza także automatycznie zasilanie z gazowego na benzynowe. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych komponentów instalacje IV generacji emitują minimalną ilość szkodliwych substancji.

Instalacje gazowe oparte na systemie sekwencyjnego wtrysku gazu mogą współpracować z systemem OBD (on board diagnostics), który odgrywa w pojazdach ważną rolę tak zwanego komputera diagnostycznego. Komputer ten jest odpowiedzialny za dopasowanie swoich parametrów do parametrów odczytanych przez łącze diagnostyczne w celu jeszcze lepszej integracji ze sterownikiem benzynowym. Instalacje IV generacji są aktualnie najczęściej wybieranymi i montowanym instalacjami gazowymi.

Łukasz Brzezowski
specjalista ds. technicznych Auto-Gaz Centrum