- Niedawno zwrócił się do mnie z prośbą o pomoc jednoosobowy przedsiębiorca, który nabył część samochodową za pośrednictwem sklepu internetowego. Chciał zwrócić zakupiony towar. Problem w tym, że kupując tę część poprosił sprzedawcę o fakturę. Wraz z towarem przedsiębiorca nie otrzymał formularza odstąpienia od umowy, nieaktywny był również przycisk „Zwróć” na jego internetowym koncie. Zdziwiło go, że nie może odstąpić od umowy zawartej na odległość w terminie 14 dni bez podawania przyczyny. Udzielona porada prawna niestety nie była dla niego korzystna. Szanse powodzenia na zwrot towaru bez podawania przyczyny przekreśliła wystawiona na kupującego faktura - opowiada dla portalu warsztat.pl mec. Agnieszka Książkiewicz ze Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego.

Do tej pory jednoosobowy przedsiębiorca w umowie z innym przedsiębiorcą był traktowany zawsze jako profesjonalista, nawet wtedy, gdy zawierana umowa nie była bezpośrednio związana z branżą lub specjalizacją, którą ta osoba wykonuje czy reprezentuje.

Co nowego od 2021 r.?

Począwszy od 1 stycznia 2021 r. ta sytuacja ulegnie zmianie. Jednoosobowi przedsiębiorcy otrzymają przy niektórych czynnościach prawnych ochronę taką, jaka przysługuje konsumentom. Dostrzeżono bowiem, że przedsiębiorca dokonujący czynności prawnej z innym przedsiębiorcą, gdy nie dysponuje on odpowiednią wiedzą i doświadczeniem koniecznym do oceny przedmiotu tej czynności, znajduje się właściwie w tym zakresie w takiej samej sytuacji jak konsument, ale jednocześnie nie może korzystać z ochrony konsumenckiej.

W związku z tym uznano, że niektóre przepisy dotyczące konsumenta będzie można zastosować do osoby fizycznej, która zawiera umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą. Jednocześnie jednak z treści tej umowy powinno wynikać, że umowa ta nie posiada dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez tę osobę działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Przedsiębiorca będzie więc traktowany w określonych sytuacjach jak konsument jedynie przy zawieraniu umów nieposiadających dla niego charakteru zawodowego, których nie zawiera w ramach dokonywanych codziennie czynności wynikających z przedmiotu działalności gospodarczej, który wskazał w CEIDG.

Profesjonalny sprzedawca towarów bądź usług będzie musiał badać więc, czy z treści umowy wynika, czy umowa ta posiada bądź nie charakter zawodowy dla nabywcy będącego jednoosobowym przedsiębiorcą. Takie badanie może przeprowadzić ustalając w szczególności przedmiot wykonywanej przez jednoosobowego przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Te okoliczności zweryfikuje on – line w bazie przedsiębiorców na stronie: https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg/ceidg.public.ui/Search.aspx

Jeżeli ustali (w szczególności badając właśnie przedmiot prowadzonej przez nabywcę towarów bądź usług działalności gospodarczej), że zawierana umowa nie posiada dla tego nabywcy charakteru zawodowego, wówczas do takiego nabywcy stosuje się:

• przepisy dotyczące niedozwolonych klauzul umownych (tzw. klauzul abuzywnych) (art. 3851-3853 kodeksu cywilnego),
• przepisy odnośnie rękojmi za wady dotyczące konsumenta (z wyjątkiem art. 558 § 1 zdanie drugie kodeksu cywilnego – nadal w stosunku do jednoosobowego przedsiębiorcy będzie można rękojmię ograniczyć lub wyłączyć w każdej sytuacji, a nie tylko wtedy, gdy będzie to dopuszczalne w przypadkach określonych w przepisach szczególnych);
• przepisy dotyczące odstąpienia od umowy na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.

Nie znajdą natomiast zastosowania przepisy art. 563 oraz 567 § 2 kodeksu cywilnego co oznacza, że: 

• kupujący nie utraci uprawnień z rękojmi, gdy nie zbada rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomi niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeśli nie zawiadomi sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu,
• kupujący nie będzie uprawniony, a gdy interes sprzedawcy tego wymaga nie będzie obowiązany sprzedać rzeczy z zachowaniem należytej staranności, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy,

Powyższe regulacje znajdą zastosowanie wyłącznie do umów zawartych począwszy od 1 stycznia 2021 r.

Co należy zrobić w związku ze zmianami?

Co powyższa zmiana oznacza dla przedsiębiorców sprzedających swoje towary i usługi? Przede wszystkim pojawi się konieczność dostosowania umów, zamówień i regulaminów oraz procedur do znowelizowanych przepisów, zwłaszcza w przypadku sprzedaży on – line. Stosując formularze odstąpienia od umowy zawartej na odległość bądź poza lokalem przedsiębiorstwa trzeba będzie uwzględnić okoliczność, iż takie prawo co do zasady będzie posiadał jednoosobowy przedsiębiorca.

Autorem tekstu jest mec. Agnieszka Książkiewicz ze Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego