W końcu nadchodzi czas, kiedy nasze ukochane i wyjątkowe auto musi dokonać swego żywota. Nie pomagają już remonty silnika, poprawki w karoserii czy regeneracja zawieszenia. Po podjęciu tej trudnej dla niektórych decyzji trzeba auto zezłomować. I tutaj zaczyna się problem, ponieważ zdecydowana większość społeczeństwa nie czyni tego w sposób zgodny z prawem i poszanowaniem środowiska naturalnego.

Jeżeli auto nie nadaje się do dalszego użytkowania lub po prostu chcemy się go pozbyć, powinniśmy udać się do licencjonowanej stacji demontażu pojazdów. Podmioty te posiadają specjalną decyzję w zakresie przetwarzania odpadów (pojazdów wycofanych z eksploatacji) i są jedynymi, które mogą wystawić dokument upoważniający do wyrejestrowania auta. Dokument ten to „Zaświadczenie o demontażu pojazdu”. Posiadając taki druk, możemy udać się do wydziału komunikacji i wyrejestrować auto.

Procedura demontażu i wymagane dokumenty
Gdy przyjedziemy na stację demontażu naszym autem lub zostanie ono przywiezione przez lawetę (wiele stacji oferuje dodatkowo takie usługi), musimy mieć ze sobą dowód rejestracyjny, tablice rejestracyjne oraz kartę pojazdu (jeżeli była wydana dla naszego pojazdu). Ważne jest, aby zgodę na demontaż wydali wszyscy właściciele pojazdu (np. współmałżonek). W przypadku kilku właścicieli należy przedstawić upoważnienie od pozostałych osób lub te osoby powinny być obecne przy procedurze wystawiania zaświadczenia o demontażu.
Przyjęte auto musi być zważone na wadze i wynik z wagi musi być wpisany do zaświadczenia. Tablice rejestracyjne zostają nawiercone i mogą zostać na stacji demontażu lub być zabrane do wydziału komunikacji (niektóre wydziały wymagają posiadania tablic rejestracyjnych przy procedurze wyrejestrowywania pojazdu). Również dowód rejestracyjny ulega „uszkodzeniu” – obcinany jest prawy narożnik tego dokumentu.
Po dokonaniu czynności związanych z dokumentami pracownik stacji demontażu porównuje wagę odczytaną z urządzenia z masą wpisaną w dowodzie rejestracyjnym oraz dokonuje oględzin auta. Jest to ważne, ponieważ w przypadku, gdy masa rzeczywista auta jest mniejsza niż 90% masy wskazanej w dowodzie rejestracyjnym, mamy do czynienia z autem niekompletnym. Stwierdzenie, że auto jest niekompletne, może również nastąpić po oględzinach auta i stwierdzeniu braku niektórych podzespołów (do najpopularniejszych braków należą: brak akumulatora, brak rury wydechowej, brak kół, foteli, silnika). W przypadku, gdy pojawią się przesłanki wskazane powyżej, wystawia się zaświadczenie o demontażu niekompletnego pojazdu. Warto zaznaczyć, że dla ostatniego właściciela samochodu nie ma to znaczenia.

Co się dzieje dalej z naszym autem?
Samochód po przyjęciu i zakończeniu procedury ważenia i wystawiania dokumentów jest transportowany do strefy osuszania pojazdu lub demontażu. Zwracam uwagę, że pojazd może być również magazynowany przez pewien czas w sektorze magazynowania pojazdów (szczelny plac). Jeżeli pojazd trafi bezpośrednio do demontażu, to poddawany jest w pierwszej kolejności osuszaniu z wszelkich płynów (w tym oleju silnikowego, płynów hamulcowych i chłodniczych) oraz innych substancji niebezpiecznych (układów elektroniki, napinaczy pasów bezpieczeństwa, poduszek powietrznych).
Po wyeliminowaniu wszelkich substancji niebezpiecznych następuje procedura demontażu elementów pojazdu. Poszczególne komponenty pojazdu segreguje się na części, które stacja demontażu może sprzedać jako części używane i na odpady. Tylko niektóre ze zdemontowanych części można dopuścić do sprzedaży. Przepisy określają, jakie elementy nie nadają się do dalszego montażu w samochodach.
Warto podkreślić, ze zakup części ze stacji demontażu pojazdów daje nam gwarancję, że pochodzą one z legalnego źródła. Odpady, które powstają w momencie demontażu pojazdu, należy dzielić na poszczególne rodzaje (złom żelazny, złom kolorowy, tworzywa sztuczne, szkło itp.). Posegregowane odpady kierowane są transportem do odpowiednich zakładów przetwarzania (zakłady recyklingu tworzyw sztucznych, huty szkła, odlewnie żeliwa itp.).

Dlaczego stacja demontażu, a nie skup złomu?
Wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego nie mogę oddać pojazdu na skup złomu? Różnica pomiędzy skupem złomu a stacją demontażu pojazdów jest bardzo duża. Przede wszystkim demontaż na skupie złomu jest zabroniony i nie otrzymamy tam legalnego „Zaświadczenia o demontażu pojazdu”. Na stacji demontażu dostaniemy jedyny legalny dokument uprawniający do wyrejestrowania auta.
Ponadto każda stacja demontażu musi posiadać szczelny plac do przyjmowania i magazynowania pojazdów. Wody deszczowe z tego placu muszą być odprowadzane do specjalnego separatora substancji ropopochodnych, aby zapobiegać zanieczyszczaniu gruntu i wód podziemnych (wód, z których zasilane są wodociągi). Stacja demontażu musi posiadać specjalnie przeznaczony budynek, w którym dokonuje się czynności osuszania i demontażu. Na nielegalnie działających skupach złomu ładuje się całe pojazdy do kontenerów bez ich wcześniejszego osuszania, demontażu i segregacji. Często spotyka się również przypadki palenia odpadów, za których zagospodarowanie trzeba zapłacić. Podczas spalania tego rodzaju odpadów wynoszone są w powietrze szkodliwe substancje (dioksyny), które powodują u ludzi nowotwory.
Oddając auto do nielegalnego punktu, wspieramy szarą strefę i przyczyniamy się do zanieczyszczenia środowiska. Ta odpowiedzialność ciąży również na nas. Warto o tym pamiętać, przyjmując wszelkie „atrakcyjne” propozycje zakupu starego auta.

Jakub Smakulski
Prezes Polskiego Stowarzyszenia
Stacji Demontażu Pojazdów EKO-AUTO