Każdy wie, że kluczowe znaczenie dla długotrwałej i bezawaryjnej pracy silnika motocyklowego ma zapewnienie dobrego smarowania w okresie docierania. Należy zadbać o to, aby rozruch i praca nowego silnika motocyklowego przebiegły na oleju silnikowym zalecanym przez producenta.

Nowe motocykle na czas transportu niekiedy mają zalewany do silników olej transportowy, który chroni wnętrze silnika przed korozją (jest to szczególnie istotne przy długotrwałym transporcie morskim). Po ich rozpakowaniu należy dokładnie zlać z silnika olej transportowy i napełnić go właściwym olejem do zalecanego poziomu. Wykonuje się to podczas „przeglądu zerowego”, gdy motocykl jest przygotowywany do pierwszego uruchomienia przed wydaniem kupującemu. Pierwszy tysiąc kilometrów to czas wzajemnego docierania i dopasowywania współpracujących elementów, dlatego najlepiej wówczas dwukrotnie wymienić olej silnikowy, aby w miarę szybko usuwać duże ilości opiłków i drobin metalu dostających się do oleju. Dalsze docieranie silnika z olejem zanieczyszczonym opiłkami spowoduje przyspieszone zużycie współpracujących elementów. Pierwsza wymiana powinna nastąpić już po przebiegu 300-400 km, gdyż olej jest już wówczas mocno zanieczyszczony. Druga wymiana oleju powinna nastąpić po 1000 km, gdyż po tym przebiegu silnik współczesnego motocykla można uznać za dotarty. Częstotliwość kolejnych wymian określa zazwyczaj tabela zamieszona w książeczce serwisowej. Przy okazji pojawiają się jednak ważne pytania:

• czy i kiedy można częściej wymieniać olej silnikowy?
• czy można wydłużyć odstępy pomiędzy wymianami oleju i co się wtedy stanie?
• czy wymiana oleju powinna odbywać się na końcu, a może na początku sezonu motocyklowego?

Kiedy skrócić okres między wymianami oleju?
Częstotliwość wymian oleju podawana w tabelach serwisowych obliczona jest dla silników motocykli eksploatowanych w warunkach normalnych. Istnieją jednak sytuacje, w których należy skrócić odstępy między wymianami, gdyż olej szybciej się starzeje lub mocniej zanieczyszcza. Jeżeli motocykl jest eksploatowany na krótkich dystansach, na przykład w ruchu miejskim, do oleju przedostaje się pewna ilość paliwa, które rozrzedza go i zmienia właściwości. Taki olej szybciej traci dobre właściwości smarne, więc należy go częściej wymieniać.
Jeżeli motocykl jest eksploatowany wyczynowo, wówczas silnik pracuje zazwyczaj w wyższych zakresach obrotów, w wyższych temperaturach i jest mocniej obciążany. Olej w tak eksploatowanym silniku szybciej się starzeje na skutek długotrwałego przegrzewania i zanieczyszczenia nagarem.
Do wnętrza silnika eksploatowanego w warunkach terenowych lub podwyższonego zapylenia dostaje się pewna ilość drobin kwarcu, który wraz z olejem tworzy ścierną zawiesinę. Należy w tej sytuacji skrócić okresy pomiędzy wymianami, aby nie dopuścić do przyspieszonego zużywania się współpracujących części.

Czy można wydłużyć okres między wymianami oleju?
Jeżeli sezon motocyklowy ma się ku końcowi i wiadomo, że użytkownik nie przejedzie już więcej niż kilkaset kilometrów, można wydłużyć okres pomiędzy wymianami oleju, tak aby kolejna wymiana zbiegła się z zakończeniem eksploatacji motocykla w danym roku. Wydłużenie okresu eksploatacji motocykla na starym oleju możliwe jest zwłaszcza w sytuacji, gdy użytkownik spokojnie używa pojazd i nie jeździ nim na krótkich dystansach. Doświadczenia z wydłużaniem okresów pomiędzy wymianami oleju prowadzone były w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w Polsce przez placówki badawcze FSO i Wojskowej Akademii Technicznej, wykazały one (podobnie jak wcześniej przeprowadzane eksperymenty Bodlera), że wydłużenie okresów pomiędzy wymianami oleju w silnikach spalinowych pojazdów eksploatowanych w warunkach normalnych, nawet o jedną trzecią lub o połowę, nie powoduje wyraźnego wzrostu zużycia współpracujących elementów wewnętrznych pod warunkiem, że pojazdy nie są w tym okresie przeciążane. Z uwagi na sezonowość eksploatacji motocykla i długie postoje zimowe nie zaleca się eksploatacji oleju silnikowego dłuższej niż jeden sezon.

Kiedy wymieniać olej w motocyklu – przed czy po sezonie?
Jeżeli motocykl przechowywany jest w pomieszczeniu ogrzewanym, w którym panuje stała temperatura powyżej zera, to najlepiej zadbamy o jego silnik, wymieniając olej na nowy po zakończeniu eksploatacji w sezonie letnim. Stała temperatura w pomieszczeniu (brak dobowych i okresowych wahań temperatury) sprawi, że do oleju nie dostanie się duża ilość pary wodnej, natomiast na wewnętrzne elementy silnika nie będą szkodliwie oddziaływać kwasy wytrącające się w procesie starzenia oleju.
Jeżeli w zimie motocykl przechowywany jest pod plandeką lub w nieogrzewanym garażu, to wymianę oleju należy przeprowadzić dopiero po zakończeniu postoju zimowego, gdyż dobowe wahania temperatury sprawią, że do wnętrza silnika dostanie się spora ilość pary wodnej, która szkodliwie wpłynie na olej.
Najkorzystniejsze dla trwałości silnika byłoby wylewanie zużytego oleju silnikowego po zakończeniu sezonu i zastępowanie go świeżym, zabezpieczającym przed korozją w okresie zimowym, a następnie, po okresie postoju zimowego, wylewanie oleju konserwującego i zastępowanie go świeżym olejem eksploatacyjnym. Tak się robi tylko w motocyklach wyczynowych, gdzie nie mają znaczenia koszty i pracochłonność serwisu, a wszystkie działania nastawione są na osiągnięcie jak najlepszego sportowego wyniku.

Rafał Dmowski