Wymiana łożyska koła to operacja stosunkowo często wykonywana w serwisach samochodowych. Układ jezdny (a więc i łożyska kół) ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Z tego powodu bardzo ważne jest, aby wszelkie czynności związane z jego naprawą były przeprowadzone przez wykwalifikowany personel, zgodnie z technologią producenta i przy użyciu części o odpowiednio wysokiej jakości.

Nieprofesjonalnie wykonana wymiana łożyska koła skutkuje najczęściej znacznym skróceniem jego trwałości. Zdarzają się też sytuacje, że bezpośrednio po takiej operacji w samochodzie zapalają się kontrolki sygnalizujące uszkodzenie jednego lub kilku układów wspomagających kierowcę (np. ABS, ESP, ASR lub TPMS). Postaramy się objaśnić, z czego taka usterka może wynikać i czy zawsze jest ona wynikiem niewłaściwego postępowania mechanika.
Pierwszą czynnością przed wymianą łożyska powinna być jazda próbna. Podczas takiej jazdy możemy zarówno potwierdzić fakt uszkodzenia łożyska, jak i zaobserwować, czy na przykład nie świeci się kontrolka któregoś z ww. układów. Zdarzają się uszkodzenia czujnika prędkości obrotowej koła będące następstwem awarii łożyska. Jeśli piasta koła posiadała duże luzy, mogło to spowodować mechaniczne uszkodzenie czujnika. Także opiłki powstające przy takiej awarii mogą zakłócić działanie czujnika. Jeżeli jest sygnalizowane uszkodzenie któregoś układu, to należy odczytać pamięć błędów i stwierdzić, czy błąd ma związek z uszkodzeniem łożyska. Jeśli natomiast żaden układ nie sygnalizuje niesprawności, to możemy przystąpić do operacji wymiany łożyska.

W niektórych przypadkach jedną z wykonywanych czynności będzie wymontowanie ze zwrotnicy czujnika prędkości obrotowej. Niestety, zdarza się, że ze względu na korozję wymontowanie czujnika bez jego uszkodzenia okaże się niemożliwe. Ze względu na to należy poinformować właściciela pojazdu o możliwości wystąpienia konieczności zamontowania nowego czujnika i związanymi z tym dodatkowymi kosztami naprawy.
Możliwość nieprawidłowego działania poszczególnych systemów wspomagających kierowcę po wymianie łożyska zależy też od typu czujników obrotu zamontowanych w pojeździe. Czujniki pasywne, zwane też indukcyjnymi, są mniej narażone na usterki mechaniczne. Ich budowa jest bardziej masywna, a koła sygnałowe z nimi współpracujące mają postać solidnych „zębatek” nałożonych na przeguby lub piasty. Taki czujnik też często sprawia kłopoty przy demontażu, a koło sygnałowe może zostać zanieczyszczone opiłkami z zużytego łożyska. Warto tutaj wspomnieć o pewnej „pułapce” czyhającej na mechanika przy okazji wymiany przedniego łożyska w samochodach VW Passat B/Audi A4. W samochodach tych czujnik prędkości koła mocowany jest nie śrubą, lecz przy pomocy sprężystej tulejki. Przy ponownym montażu trzeba więc precyzyjnie ustawić jego odległość od koła sygnałowego. Zdarza się też, że przy wykonywaniu prac związanych z montażem zwrotnicy prawidłowo ustawiony czujnik samoistnie się przesunie. Objawem niedokładnego ustawienia czujnika jest samoistne uruchamianie się układu ABS przy hamowaniu z niewielkich prędkości. Usterka taka nie jest sygnalizowana zapaleniem się kontrolki ABS.
Drugi typ czujników obrotu koła to tzw. czujniki aktywne. Mają one dość delikatną obudowę i łatwiej ulegają uszkodzeniom przy próbie demontażu. Współpracują z kołami sygnałowymi (enkoderami), mającymi postać pól magnetycznych nałożonych na obracający się wraz z kołem pierścień. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest tutaj wykorzystanie pierścienia uszczelniającego łożysko jako enkoder. Biorąc takie łożysko do ręki, można zauważyć, że po jednej stronie pierścień jest koloru czarnego. To właśnie na nim napylone są segmenty magnetyczne, pozwalające czujnikowi rozpoznać, jaka jest prędkość obrotu koła.
Ważne jest, aby po zamontowaniu łożyska enkoder był skierowany w stronę czujnika.
Na rynku znajdują się proste testery umożliwiające weryfikację stanu enkodera.
Specjaliści z firmy NTN-SNR zalecają więc zaopatrzenie się w taki tester i badanie łożyska przed montażem. Zdarzają się bowiem sytuacje, gdy pierścień magnetyczny został uszkodzony podczas niewłaściwego obchodzenia się z nim w czasie transportu lub magazynowania. Jest to element dość delikatny i może się uszkodzić, np. po upadku łożyska na twarde podłoże. Po zamontowaniu takiego łożyska układy korzystające z jego sygnału nie będą działać, a cała wina zrzucona zostanie na mechanika.
Warto też pamiętać, że jeśli przed wymianą łożyska komputer pojazdu zarejestrował usterkę czujnika obrotu koła, to po dokonanej naprawie należy usunąć ją z jego pamięci przy pomocy odpowiedniego testera. Jeśli nie ma takiej możliwości, to w czasie jazdy próbnej, po przejechaniu niewielkiego dystansu, kontrolki powinny zgasnąć. Poszczególne układy będą działać poprawnie, lecz w pamięci ich sterowników pozostanie informacja, że taka usterka miała miejsce.
Przy okazji warto też wspomnieć o pojawiających się na rynku tanich zamiennikach łożysk posiadających niewłaściwie wykonany (np. z inną ilością segmentów) enkoder magnetyczny.
Oczywiste jest, że po zamontowaniu takiej części np. układ ABS nie będzie działał poprawnie. W przypadku pojazdów z układem ESP takie łożysko z niewłaściwą liczbą segmentów magnetycznych może powodować niekontrolowane uruchomienie systemu przy szybkiej jeździe.
Montując łożyska pochodzące od renomowanego producenta i stosując się do odpowiednich zaleceń montażowych, unikniemy reklamacji związanych z niską trwałością zamontowanego łożyska czy nieprawidłowym działaniem systemów wspomagania kierowcy. Firma NTN-SNR ma w swojej ofercie szeroką gamę łożysk kół, także tych ze zintegrowanym enkoderem magnetycznym. Są one przeznaczone zarówno na pierwszy montaż, jak i na rynek wtórny.