Układ chłodzenia silnika i klimatyzacja to dwa oddzielone od siebie układy, które jednak wywierają na siebie wpływ. Używanie klimatyzacji obciąża dodatkowo układ chłodzenia silnika i powoduje wzrost temperatury płynu chłodzącego.

Dodatki zawarte w płynie chłodzącym chronią nie tylko przed mrozem, lecz także przed przegrzaniem silnika. Prawidłowy skład płynu chłodzącego podnosi punkt wrzenia medium do ponad 120°C. To wyjątkowa rezerwa mocy. Jest ona ważna szczególnie latem, kiedy klimatyzacja i układ chłodzenia są silnie obciążone przez temperaturę otoczenia i długie przejazdy. Płyn chłodzący najlepiej więc sprawdzić również w ramach serwisu klimatyzacji.

Sposób działania klimatyzacji z zaworem rozprężnym (rys. 1)
Do działania klimatyzacji we wnętrzu pojazdu potrzebne są: obieg chłodniczy (klimatyzacja) oraz obieg chłodzenia (chłodzenie silnika i ogrzewanie wnętrza) na równi. Mieszanka zimnego i ciepłego powietrza z obu tych układów umożliwia wytworzenie warunków we wnętrzu pojazdu całkowicie niezależnych od warunków panujących na zewnątrz. W ten sposób klimatyzacja staje się istotnym czynnikiem bezpieczeństwa i komfortu jazdy.
Poszczególne komponenty obiegu czynnika chłodniczego są ze sobą połączone przewodami elastycznymi i/lub aluminiowymi i tworzą układ zamknięty. W układzie tym krąży czynnik chłodniczy i olej z nim zmieszany, rozprowadzane przez sprężarkę. Obieg składa się z dwóch części:

Sprężarka spręża gazowy czynnik chłodzący (powodując jego silne rozgrzewanie) i pod wysokim ciśnieniem przepycha go przez skraplacz. Tutaj czynnik zostaje silnie ochłodzony, w wyniku czego zaczyna się skraplać i zmienia się z gazu w ciecz.
Następnie skroplony czynnik chłodniczy przepływa do osuszacza, który oddziela od niego zanieczyszczenia, pęcherzyki gazu i usuwa z niego wilgoć. W ten sposób zostaje zapewniona efektywność układu, a komponenty są chronione przed uszkodzeniami spowodowanymi przez zanieczyszczenia.


Rys. 1. Obieg czynnika chłodniczego z zaworem rozprężnym.

KOMPONENTY UKŁADU KLIMATYZACJI

SPRĘŻARKI
Sprężarka klimatyzacji jest z reguły napędzana przez pasek klinowy lub wieloklinowy od wału korbowego silnika. Sprężarka spręża i tłoczy czynnik chłodzący w układzie. Dostępne są różne konstrukcje.
Czynnik chłodniczy jest zasysany z parownika w stanie gazowym przy niskiej temperaturze i sprężany. Następnie zostaje przetłoczony w postaci gazu i w wysokiej temperaturze pod wysokim ciśnieniem do skraplacza.
Parametry sprężarki należy dostosować odpowiednio do wielkości układu. Sprężarka jest napełniona specjalnym olejem zapewniającym jej smarowanie. Część tego oleju miesza się i krąży z czynnikiem chłodzącym w układzie klimatyzacji.

UWAGA! Niewystarczające smarowanie spowodowane nieszczelnościami i związana z tym utrata czynnika chłodniczego i oleju oraz brak konserwacji mogą doprowadzić do awarii sprężarki (uszkodzenie uszczelnienia pierścieniowo-labiryntowego, nieszczelna obudowa, uszkodzenia łożyska, unieruchomienie tłoka itd.).

SKRAPLACZ
Skraplacz potrzebny jest do schłodzenia czynnika chłodniczego, ogrzanego wcześniej w procesie sprężania w sprężarce. Gorący, lotny czynnik chłodniczy wpływa do skraplacza, gdzie oddaje ciepło do otoczenia przez jego ścianki. W wyniku ochłodzenia stan skupienia czynnika chłodniczego zmienia się z gazowego na płynny.

Sposób funkcjonowania
Gorący, lotny czynnik chłodniczy wpływa od góry do skraplacza, gdzie oddaje ciepło do otoczenia przez przewód rurowy i blaszki. W wyniku schłodzenia czynnik chłodniczy opuszcza skraplacz przez dolne przyłącze w stanie ciekłym.

Skutki awarii
Uszkodzenie skraplacza może się objawiać w następujący sposób:
- niska wydajność chłodzenia,
- awaria klimatyzacji,
- stale pracujący wentylator skraplacza.

Możliwe przyczyny usterek:
- nieszczelności na przyłączach lub spowodowane uszkodzeniem,
- brak wymiany ciepła z powodu zabrudzenia powierzchni lub lamelek.

Wyszukiwanie błędów
Diagnostyka powinna obejmować następujące czynności:
- sprawdzenie skraplacza pod kątem zabrudzenia,
- kontrola pod kątem nieszczelności,
- kontrola ciśnienia po stronie niskiego i wysokiego ciśnienia.

UWAGA! Przez specyficzne miejsce montażu może dochodzić do awarii spowodowanych wpływami otoczenia, takimi jak uderzenie kamienia czy zabrudzenie. Szczególnie częste są uszkodzenia w wyniku kolizji i przypadkowych uderzeń przodem pojazdu w przeszkodę.

OSUSZACZ
Element filtrujący klimatyzacji, zależnie od typu, to osuszacz albo akumulator. Osuszasz usuwa z czynnika chłodniczego ciała obce i wodę.

Sposób funkcjonowania
Płynny czynnik chłodniczy trafia do osuszacza, przepływa przez higroskopijne medium suszące i wypływa z osuszacza w postaci ciekłej. Górna część filtra-osuszacza stanowi zarazem przestrzeń wyrównawczą, a jego dolna część – zbiornik czynnika chłodniczego, co umożliwia kompensację wahań ciśnienia w układzie.
Ze względu na swoją konstrukcję osuszacz może usunąć z czynnika chłodniczego tylko określoną ilość wody – po jej usunięciu substancja susząca nasyca się i nie jest w stanie związać większej ilości wody.