W zdecydowanej większości warsztatów samochodowych komputer jest obecnie jednym z podstawowych narzędzi pracy. W każdej specjalizacji warsztatowej jest wykorzystywany przede wszystkim jako podstawowe narzędzie biurowe, umożliwiające jednocześnie kontakt z klientami oraz dostawcami części poprzez Internet. Coraz częściej służy jako czytnik informacji technicznych przechowywanych w postaci zapisu elektronicznego.

Dotychczas wykorzystanie komputera w lakierni samochodowej sprowadzało się do wystawiania faktur, rejestracji dokumentów czy ewidencji magazynowej. Możliwe było tworzenie bazy klientów i kontrahentów firmy, co w znacznym stopniu przyspieszało proces przygotowywania niezbędnych dokumentów. Powszechnie wiadomo, że komputer i związane z nim technologie informatyczne pozwalają na zdecydowane podniesienie jakości oferowanych usług, zwiększenie wydajności pracy oraz obniżenie ogólnych kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przy istniejącym obecnie dość powszechnym dostępie do Internetu komputer jest w warsztacie lakierniczym również narzędziem komunikacji zewnętrznej. Umożliwia znacznie szybsze przesyłanie korespondencji, składanie zamówień na części oraz utrzymywanie stałego kontaktu z klientami i dostawcami części, narzędzi czy materiałów eksploatacyjnych. Dostęp do Internetu przy użyciu komputera w warsztacie daje również możliwość kontaktowania się z ludźmi z branży motoryzacyjnej, poprzez grupy dyskusyjne, na których można dzielić się uwagami i wymieniać się wiedzą dotyczącą warsztatowych problemów technicznych. Obecnie w samochodowym warsztacie lakierniczym komputer wraz z odpowiednim specjalistycznym oprogramowaniem znajduje coraz częściej jeszcze jedno zastosowanie, dzięki któremu udoskonalony i zautomatyzowany zostaje proces doboru kolorystyki stosowanych do nakładania lakierów.



Najnowocześniejszym rozwiązaniem w technice dobierania koloru lakieru jest zestaw komputerowy z wagą i odpowiednim oprogramowaniem zawierającym bazę danych.

Wykorzystanie w tym procesie techniki komputerowej jest tym bardziej istotne, że coraz bardziej zróżnicowana kolorystyka produkowanych pojazdów samochodowych powoduje narastanie problemów związanych z ich wiernym odwzorowaniem w trakcie lakierowania renowacyjnego. Obecnie w lakiernictwie samochodowym obowiązuje zasada, że kolor lakieru określony jest przez producenta pojazdu za pomocą nazwy i specjalnego kodu literowo-cyfrowego. Każdy kolor może posiadać ponadto odpowiedni odcień, np. podstawowy, jaśniejszy czy ciemniejszy. Ze względu jednak na fakt, iż barwa lakieru zmienia się także z upływem czasu i powstaje problem przy lakierowaniu renowacyjnym z utrzymaniem pierwotnego odcienia, korzystając z systemu kodowego producenta pojazdu producenci lakierów samochodowych sporządzają kolejne próbki, nazywane “niuansami”, opisywane w formie poprawek do koloru pierwotnego jako np. warianty ciemniejsze, jaśniejsze, mniej lub bardziej nasycone. Powstające w ten sposób katalogi dostępnych odcieni i odpowiadających im receptur udostępniane były dotychczas najczęściej w formie uniwersalnych albumowych wzorników kolorów, uporządkowanych chromatycznie. Obecnie, właśnie ze względu na rozwój technik komputerowych, coraz częściej są one dostępne w postaci zapisów w formie elektronicznej. Dla każdego wzornika jest opracowana odpowiednia procedura przygotowania na składnikach dostarczanych przez danego producenta. Technika komputerowa umożliwiła wprowadzenie do użytku specjalistycznych narzędzi ułatwiających nie tylko kwestię doboru i przygotowania lakieru, czyli obsługi mieszalni, ale również i prowadzenia, i zarządzania warsztatem lakierniczym. Koszt ich zakupu stanowi ciągle nie lada wyzwanie dla przeciętnego warsztatu, lecz pozwalają one na skrócenie łącznego czasu naprawy i zmniejszenie zużycia materiałowego. W związku z tym, a przede wszystkim ze względu na chęć osiągnięcia jak najwyższej rentowności warsztatu, coraz większa liczba właścicieli samochodowych warsztatów lakierniczych decyduje się na inwestycje w tego typu nowoczesne urządzenia i narzędzia. Procedura doboru koloru i przygotowania lakieru jest jedną z istotnych składowych łącznego czasu naprawy lakierniczej. Widoczną redukcję czasu potrzebnego na dobranie koloru można uzyskać przez zastosowanie rozbudowanego systemu komputerowego połączonego z wagą i spektrofotometrycznym czujnikiem kolorów. Program komputerowy takiego systemu posiada bazę danych w postaci zaawansowanej dokumentacji kolorystycznej pojazdów samochodowych. Program taki pozwala na przeliczenie wybranej przez lakiernika receptury na żądaną ilość lakieru. Jeśli pojawiają się problemy z dokładnym określeniem kodu koloru naprawianego pojazdu, istnieje możliwość wydrukowania wszystkich kodów spełniających wybrane przez lakiernika kryteria. Baza danych może być uzupełniona o własne receptury wpisywane do niezależnej bazy danych. Program podaje jednocześnie grupę cenową zmieszanego lakieru. Zestaw komputerowy współpracuje z wagą elektroniczną umieszczoną w mieszalniku lakierów, dzięki wykorzystaniu komunikacji radiowej pomiędzy zestawem komputerowym a wagą. Wszystkie czynności obsługi programu zainstalowanego na komputerze można wykonać posługując się wagą umieszczoną przy mieszalniku lakierów. Po wyszukaniu odpowiedniej receptury w bazie danych i podaniu żądanej ilości do zmieszania wlewa się odpowiednie, wskazane przez wyświetlacz wagi, ilości poszczególnych kolorów na zasadzie „do zera”. Nie ma więc potrzeby pamiętania ile też danego koloru należy wlać. Gdyby nieopatrznie podczas dozowania kolejnego koloru przekroczono wymaganą recepturą jego ilość, program automatycznie fakt ten sygnalizuje, dając użytkownikowi do wyboru dwie możliwości:
- akceptację świadomego przekroczenia, np. w celu poprawienia receptury i wpisania jej jako nowej lub zmodyfikowanej,
- automatyczną korektę (przeliczenie ilości) pozostałych kolorów dla osiągnięcia właściwego rezultatu.

Ostatnim elementem zestawu komputerowego przeznaczonego do dobierania koloru lakieru jest spektrofotometryczny czujnik koloru. Umożliwia on pomiar koloru na naprawianym pojeździe. Podczas wykonywania pomiaru, analizie poddawane są wiązki światła odbitego od powierzchni lakieru, stanowiące rezultat oddziaływania na tę powierzchnię trzech impulsowych strumieni światła o ściśle określonym natężeniu, kierunku i barwie. Rezultat pomiaru można przedstawić w postaci zbioru trzech krzywych odbicia utworzonych z kolorów podstawowych, czyli: czerwonego, zielonego i niebieskiego. Wielokierunkowa analiza światła umożliwia również pomiar kolorów metalicznych, posiadających przecież specyficzne cechy. Specjalny program obsługujący czujnik zawiera bazę danych 40 tysięcy krzywych odbicia opracowanych na bazie pomiarów kolorów dostarczonych przez producentów pojazdów. Każdy z tych kolorów standardowych ma przyporządkowaną swoją recepturę. Pomiar przeznaczonego do naprawy pojazdu w postaci krzywych odbicia porównywany jest z krzywymi odbicia znajdującymi się w bazie danych. Program wybiera trzy najbardziej podobne krzywe. Lakiernik otrzymuje wówczas informację, że poszukiwany kolor można osiągnąć wychodząc z następujących trzech receptur. Dodatkowo podawana jest ocena dopasowania każdej z nich. Po wybraniu jednej z tych receptur przez użytkownika program dokonuje automatycznie korekty wybranej receptury, dopasowując ją do dokonanego pomiaru. Operację tę można nazwać automatycznym dobarwianiem. Użytkownik systemu może użyć wagi sprzężonej z komputerem i czujnikiem dla zmieszania potrzebnej ilości lakieru. Wymaga się przed przystąpieniem do właściwego lakierowania dokonania natrysku próbnego. W przypadku trudnych kolorów może się zdarzyć, że porównanie koloru na natrysku próbnym i koloru na naprawianym pojeździe daje niezadowalający rezultat. Wówczas należy dokonać pomiaru spektrofotometrycznego koloru na natrysku próbnym. Program podaje wtedy jakich ilości poszczególnych kolorów mieszania należy dodać dla uzyskania lepszego rezultatu. Z praktyki wiadomo, że dobranie właściwego koloru osiąga się po jednym lub maksymalnie dwóch natryskach próbnych. W przypadku kolorów niemetalicznych istnieje możliwość automatycznego opracowania receptury nowego koloru niewystępującego w bazie danych. Jest to przydatne w przypadku nowo wprowadzanych kolorów.

mgr Andrzej Kowalewski