W związku z tym układ kierowniczy powinien być poddawany okresowym kontrolom, sprawdzającym poprawność ustawienia tzw. geometrii kół poprzez pomiar odpowiednich wartości i sprawdzenie, czy mieszczą się one w ustalonych przez producenta pojazdu granicach tolerancji. Ze względu na obowiązujące przepisy oraz różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych do pomiaru i kontroli geometrii ustawienia kół i osi pojazdu konieczne jest stosowanie przyrządów zapewniających dokonywanie pomiarów względem geometrycznej osi pojazdu, czyli inaczej mówiąc przyrządem czterogłowicowym, tzn. wyposażonym w cztery głowice pomiarowe zakładane na wszystkie koła pojazdu. W ofercie rynkowej jest dostępnych kilka różnych wersji konstrukcyjnych urządzeń do kontroli i pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdów, różniących się między sobą zarówno konstrukcją i zasadą wykonywania pomiaru, a także sposobem przeprowadzania pomiaru i funkcjonalnością. W związku ze znacznie prostszą obsługą oraz zdecydowanie krótszym czasem niezbędnym do wykonania wszystkich potrzebnych czynności obsługowych, zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym rozwiązaniem urządzeń tego typu są wersje komputerowe tych urządzeń. Przyrządy tego typu mają akumulatorowe zasilanie głowic pomiarowych oraz bezprzewodową transmisję danych do centralnej jednostki komputerowej. Bardzo istotną zaletą tego typu urządzeń jest posiadanie odpowiedniego oprogramowania, prowadzącego diagnostę przez cały cykl pomiarowy. Ponadto, program ma odpowiednie procedury pomiarowe, które zapewniają poprawność wykonywania kolejnych czynności obsługowych, eliminując tym samym ewentualne błędy w postępowaniu diagnosty.
Urządzenia komputerowe mają odpowiednią bazę danych parametrów wzorcowych, co pozwala w trakcie wykonywania pomiarów na podgląd na ekranie monitora poza rzeczywistymi wartościami mierzonych parametrów, również wartości wzorcowych, zalecanych przez producenta i zakres dopuszczalnych odchyłek. Oprogramowanie tego typu przyrządów oferuje również odpowiednie wizualizacje graficzne przedstawiające punkty regulacyjne, a także zalecane sposoby obciążenia pojazdu, jak również i zalecane w trakcie wykonywania pomiaru wysokości nadwozia względem podłoża dla niektórych marek pojazdów. Oczywiście, przyrządy komputerowe umożliwiają uzyskanie po wykonaniu pomiaru odpowiedniego wydruku, zawierającego wartości wzorcowe i rzeczywiste mierzonych parametrów. Standardem w urządzeniach komputerowych do pomiaru i kontroli geometrii ustawienia kół jest obecnie zastosowanie kamer CCD w głowicach pomiarowych, bazujących na promieniowaniu podczerwonym emitowanym i odbieranym przez poszczególne kamery, dzięki któremu uzyskuje się wokół pojazdu tzw. elektroniczną ramę, oplatającą pojazd wokół, pozwalającą na bardzo dokładne ustalenie względem siebie położenia kątowego wszystkich kół.
Poszczególne rozwiązania urządzeń komputerowych do kontroli i pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdów różnią się między sobą przede wszystkim dostępnymi funkcjami programowymi, wpływającymi na czas wykonywania pełnego cyklu pomiarowego oraz łatwość i wygodę jego przeprowadzenia. Stosunkowo niedawno w urządzeniach tego typu wprowadzono kilka różnych nowoczesnych rozwiązań programowych, dzięki którym pomiar i kontrola geometrii ustawienia kół i osi pojazdów stały się zdecydowanie wygodniejsze i trwają znacznie krócej. Przykładem takiego urządzenia jest przyrząd X-631 firmy LAUNCH, który ma certyfikat Instytutu Transportu Samochodowego, uprawniający do stosowania go w trakcie pomiarów podczas przeprowadzania okresowych badań technicznych pojazdów na stacjach kontroli pojazdów.
Program, w który wyposażone jest urządzenie jest bardzo przystępny dla obsługującego przyrząd diagnosty. Oferuje różnego rodzaju animacje, obrazujące poszczególne czynności obsługowe w trakcie wykonywania pomiaru. Bardzo ciekawą funkcją programową urządzenia X-631 jest możliwość wykonywania kompensacji bicia obręczy na trzy sposoby. Wiadomo, że celem wykonywania kompensacji jest uniknięcie błędów pomiarowych spowodowanych odkształceniem obręczy i wynikającego z tego powodu bicia tarczy koła oraz niedoskonałością montażu uchwytu głowicy pomiarowej na obręczy koła, bądź głowicy na uchwycie. W urządzeniu X-631 kompensację bicia można wykonywać poprzez:
- uniesienie pojazdu i obrót koła o 90O,
- uniesienie pojazdu i obrót koła o 180O,
- przetoczenie pojazdu.
W pierwszym przypadku, czyli przy przetoczeniu o 90O, jest możliwość wykonywania jej dla każdego koła z osobna. W drugiej metodzie, która jest trybem standardowym, kompensacja wykonywana jest łącznie dla przedniego i tylnego koła. Zdecydowanie najlepszą (najszybszą i najwygodniejszą) metodą prowadzenia kompensacji bicia kół jest funkcja z wykorzystaniem przetoczenia pojazdu. Umożliwia ona wykonanie pełnej kompensacji wszystkich kół poprzez przetoczenie pojazdu do przodu i do tyłu w trakcie obrotu kół o kąt 45O.
Kolejną bardzo przydatną funkcją programową urządzenia X-631 firmy LAUNCH jest możliwość przeprowadzenia pomiaru parametrów geometrii w pojazdach z niskim zawieszeniem. Dzięki zastosowaniu specjalnej procedury pomiarowej możliwe jest ukośne pochylenie głowic pomiarowych, zapewniające uzyskanie wystarczającego prześwitu pod podwoziem pojazdu, gwarantującego tzw. wzajemne widzenie się głowic pomiarowych jednej osi. Jest to możliwe dzięki tzw. poziomowi elektronicznemu głowic, zapewniającemu uwzględnienie kompensacji odchylenia głowic od poziomu. Przy zastosowaniu tej właśnie funkcji nie ma już konieczności stosowania czasochłonnego wykorzystywania odpowiednich przedłużaczy pomiędzy zaciskiem koła a głowicą pomiarową, jak to miało miejsce w przypadku urządzeń nieposiadających tej funkcji programowej.
Jeszcze jedną bardzo przydatną funkcję oprogramowania urządzenia X-631 jest kompensacja pomiaru wielkości regulowanych. W praktyce przy regulacji niektórych parametrów geometrii kół konieczne jest uniesienie pojazdu, w trakcie którego wartości zmierzone na ekranie urządzenia będą się zmieniać. W przyrządzie tym w celu zapewnienia prawidłowości i wygody regulacji można wykorzystać funkcję regulacji podniesienia, dzięki której oprogramowanie automatycznie dokonuje kompensacji występujących zmian parametrów.
Wysoko zaawansowaną technikę komputerową w jeszcze większym stopniu wykorzystuje się w najnowszej grupie przyrządów komputerowych do kontroli i pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdu, czyli przyrządach pracujących w systemie 3D, działających w oparciu o system trójwymiarowego modelowania parametrów podwozia. Przyrządy tego typu nie mają głowic aktywnych, biorących bezpośredni udział w pomiarze pod kątem wymiany informacji i przetwarzania sygnałów o wzajemnym położeniach wszystkich kół, lecz wykorzystujące tzw. głowice pasywne. Są to ekrany refleksyjne zakładane na zaciski umieszczone na kołach, odbijające promieniowanie światła podczerwonego wysyłane z odpowiednich nadajników umieszczonych na słupach ustawionych z przodu stanowiska pomiarowego.
Przykładem takiego urządzenia jest przyrząd KWA-300 3D firmy LAUNCH. Dzięki możliwościom szybkiego przeliczania odpowiednich (bardzo skomplikowanych) algorytmów możliwe jest wykorzystanie zupełnie nowej techniki dokonywania pomiarów. Odbite pod odpowiednim kątem w zależności od ustawienia kątowego kół promieniowanie odbierane i rejestrowane jest przez cztery kamery (po jednej dla każdego z kół) umieszczone na słupach. Na podstawie odchyłek kształtu kołowego okręgów z ekranów głowic pasywnych, spowodowanych zmianą położenia ekranów, obliczane są poszczególne parametry ustawienia kół i osi pojazdów. Dzięki wykorzystaniu tych najnowszych urządzeń do pomiaru i kontroli geometrii ustawienia kół i osi pojazdów pełen cykl kontrolny i pomiarowy trwa poniżej 5 minut.
mgr Andrzej Kowalewski
Komentarze (0)