Inwestycja w bardziej ergonomiczne umeblowanie warsztatowe ma przede wszystkim aspekt praktyczny. Konkluzja naszych rozmów ze specjalistami? Dziś poszukuje się rozwiązań, które służą aranżacji przestrzeni roboczej niczym… w studio filmowym. Tak, by plan konfigurować niemal na poczekaniu.

Każdy przyzna, że dzięki dobrze zaprojektowanej powierzchni i kompleksowemu wyposażeniu warsztatów rośnie efektywność codziennych prac. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem (choćby ze względów ekonomicznych) jest spełnienie wymogów ergonomicznych na etapie projektowania. Wszak zawsze łatwiej wprowadzić modyfikacje w koncepcji projektu, niż korygować takie w późniejszym okresie. Skądinąd najbardziej pożądana wydaje się być dziś mobilność zaaranżowanej przestrzeni. Przestawianie, a dosłownie – przesuwanie zwieńczonego kółkami transportowymi umeblowania to pierwszorzędny walor propozycji skrojonej na potrzeby warsztatów samochodowych. Najlepiej też, gdy takie meble można z miejsca na miejsca „przestawiać” w pojedynkę. Szafki warsztatowe wypełnione ciężkimi narzędziami, owszem, można z pomocą tzw. wózka paletowego przestawić z jednego kąta w drugi. Ale paleciak nie jest przecież zwyczajowym wyposażeniem naszych placówek. Poza tym na taki sprzęt trzeba mieć miejsce na posadzce. A przecież naszym nadrzędnym celem jest raczej uwalnianie posadzki, by ulepszać umeblowanie w ramach posiadanego metrażu.
Te i inne argumenty co rusz przewijają się w rozmowach ze specjalistami od projektowania mebli i aranżacji przestrzeni warsztatowej. Słowem kluczowym jest ergonomia pracy.
– Ergonomię pracy możemy poprawiać choćby poprzez zastosowanie dystrybucji oleju bezpośrednio na stanowisku pracy – przybliża konkretne przykłady Adam Widera, dyrektor w spółce Italcom. – Stosując zwijadła umieszczone w meblach, eliminujemy konieczność „biegania” do magazynu na drugim końcu serwisu z konewką, co niechybnie wiąże się z rozlewaniem oleju po drodze i marnowaniem cennego czasu. A tymczasem pistolet ze zwijadła wsadzamy wprost do silnika i dozujemy olej. Nie ma strat czasu, jest czysto i efektywnie.
Kolejnym przykładem ergonomicznego podejścia na etapie projektowania i wyboru funkcjonalnych mebli warsztatowych będzie dystrybucja powietrza i prądu wprost z szafek warsztatowych. Stosując zwijadła (powietrzne i elektryczne) umieszczone w meblach, eliminujemy bałagan spowodowany plątającymi się pod nogami wężami spiralnymi do powietrza czy kablami, które trzeba zwijać/rozwijać.
Nowoczesny warsztat coraz częściej będzie też skrywał w meblach gniazda elektryczne do ładowania pojazdów elektrycznych, a też wkomponowane kosze na śmieci z możliwością ich segregacji.
Segregacja śmieci stanowi oczywisty przykład realizacji zasad filozofii kaizen, która oznacza ciągłe doskonalenie procesów w przedsiębiorstwie na drodze małych usprawnień, dokonywanych przez wszystkich zatrudnionych. To sposób zarządzania oparty na zdrowym rozsądku i ponoszeniu relatywnie niskich kosztów działania.
Jeszcze słów kilka o mediach. Zastosowanie wyciągów spalin w zabudowach meblowych ma szczególne uzasadnienie w przypadku serwisów ciężarowych, gdzie często pod dachem przemieszcza się suwnica, która uniemożliwia zastosowanie szynowego wyciągu spalin.
– Tak jak modułów meblowych, które umożliwiają schowanie wózka narzędziowego pod blat. Oszczędzamy miejsce, przez co mamy więcej przestrzeni do swobodnego przemieszczania się – dodaje nasz rozmówca z firmy Italcom.
Jeszcze nie raz usłyszymy, że przy okazji takich zmian efekt wizualny nie podlega dyskusji, a efektywność przeprowadzonych zabiegów modernizacyjnych można dowieść choćby mniejszą liczbą kroków i zaoszczędzonym czasem, którego nie tracimy na „bieganie” po obiekcie warsztatowym.

Antropometria i ergonomia
Za każdym razem musimy mieć świadomość, że przestrzeń naszej pracy musi być dyspozycyjna, tak aby ważne wyposażenie czy materiały były łatwo dostępne i znajdowały się w najdogodniejszej strefie manipulacyjnej, eliminując zbędne ruchy. Ergonomia jest dziedziną wielodyscyplinarną. Zajmuje się dostosowaniem wyposażenia, warunków i samej pracy do fizycznych właściwości, zdolności i ograniczeń człowieka. Masa ciała, cechy anatomiczne, jak długość przedramienia… – te i inne walory pracujących wynikają z antropometrii. Nie wnikając w szczegóły, dobrze jest, gdy nasze meble (np. blaty stołów) pozwalają na spory margines dostosowań – tak dla wybitnie wysokich, jak i dla zdecydowanie filigranowych.
Z tych i innych względów najwyżej cenione są dziś rozwiązania modułowe.
– Niektóre firmy, także KS Tools, pracują obecnie nad modułowym systemem projektowania swojego miejsca pracy, czyli niczym w konfiguratorach znanych ze sklepów IKEA – mówi Krzysztof Noga, dyrektor sprzedaży Polska i Kraje Bałtyckie w firmie KS Tools. – Przyszłość przyniesie podobne rozwiązania w warsztacie. Za pomocą konfiguratora każdy będzie w stanie zaprojektować online swoje stanowisko pracy, dobrać potrzebne moduły i zamówić w jednym miejscu. Na chwilę obecną bardzo popularne są nadstawki i akcesoria do mobilnych wózków warsztatowych pozwalające dołączyć do wózka  uchwyty: na ręcznik papierowy, na chemię techniczną, na małe części, na szybę, na laptopa. Dzięki temu wózek staje się naszym „centrum dowodzenia”.
Warsztatowy porządek to oczywiście nie tylko ergonomiczne meble projektowane już na początku budowy, ale także łatwy dostęp do narzędzi, efektywne wykorzystanie przestrzeni, którą dysponujemy, i oczywiście łatwość utrzymania wszystkiego w porządku i ładzie.
Wózki narzędziowe to podstawowy sposób na zachowanie porządku w warsztacie. Rodzaj serwisu nie ma znaczenia. Ważniejsze są uporządkowanie narzędzi i łatwy dostęp do nich. 
– Służą temu specjalnie przystosowane pianki, dzięki którym odłożenie narzędzia na miejsce jest jeszcze łatwiejsze – przekonuje Renata Piechocka, doradca ds. marketingu i wsparcia sprzedaży SNA Europe Poland Sp. z o.o. – Systemy do przechowywania narzędzi Bahco są dostosowane do potrzeb użytkowników. Każdy ma możliwość indywidualnego zestawienia ponad 200 modułów zawierających różny asortyment narzędzi. Indywidualizacja polega także na dowolnym wyborze akcesoriów do wózków, takich jak uchwyt na rolki papieru, schowek boczny, uchwyt na spray i puszki, uchwyt na narzędzia pneumatyczne czy perforowane ścianki boczne i tylne. 
Bahco posiada w ofercie także wózki narzędziowe wykonane ze stali nierdzewnej. Znajdują one zastosowanie wszędzie tam, gdzie niezbędne jest sterylne środowisko pracy, czyli w przemyśle motoryzacyjnym, chemicznym, lotniczym czy spożywczym.
– To skuteczne rozwiązanie dla działów utrzymania ruchu w warunkach wymagających zachowania wysokich standardów obsługi – podkreśla reprezentantka firmy Bahco.
Wózki narzędziowe w całości wykonane są ze stali nierdzewnej – począwszy od ramy, przez szuflady, prowadnice, a skończywszy na uchwytach i kołach.

Stare na nowe czas wymienić?
Kondycja wyposażenia warsztatowego nie powinna budzić wątpliwości. A na pewno podczas kontroli inspektorów z PIP, którzy mają przecież uprawnienia do niczym nieskrępowanego wejścia na teren obiektów i do pomieszczeń firmy, którą kontrolują.
Przeglądając aktualne propozycje producentów czy dostawców mebli warsztatowych, można faktycznie zauważyć, że coraz więcej z nich „szytych jest na miarę” niczym u krawca.
– Jako producent jednych z najsolidniejszych mebli warsztatowych na rynku na co dzień spotykamy się z licznymi zapytaniami o modyfikację mebli ze standardowej oferty, a także o możliwość wykonania mebli warsztatowych zupełnie od podstaw – mówi Cezary Dziejma, kierownik sprzedaży i marketingu PPHU Fast Service. – Niedawnym przykładem jest stół z dwumetrowymi wzmacnianymi szufladami do przechowywania specjalnych kluczy. Nasi klienci doceniają poprawę ergonomii prac dzięki możliwości regulacji wysokości stołu, który coraz częściej zamawia się z tablicami narzędziowymi ze złączami sprężonego powietrza, gniazd 230 V, prądu trójfazowego, gniazd USB i samochodowych. Wbrew pozorom takie modyfikacje podnoszą koszt o zaledwie 30% ceny bazowej, a nie podwajają jej, jak przyszło się uważać.
Odpowiednie przechowywanie narzędzi i utrzymanie ciągów komunikacyjnych w warsztatach ma ogromne znaczenie. Szczególnie jeśli w środowisku pracy stosujemy standardy służące optymalizacji – lean management. Ich efektem jest stałe utrzymywanie porządku, zwiększenie wydajności czynności serwisowych i bezpieczeństwa.
– W ofercie marki Yato znajdziemy systemowe meble warsztatowe, które możemy dowolnie konfigurować – w zależności od potrzeb, warunków lokalowych, planowanych usług serwisowych i liczby pracowników korzystających z danego stanowiska pracy – informuje Marcin Wojciechowski, Product Manager w firmie Toya S.A. – Moduły, które można zestawiać, to zamykane na klucz szafki wysokie (YT-08931), szafki stojące z szufladami (YT-08933) lub drzwiami (YT-08934), szafki wiszące (YT-08935), a także blaty robocze (YT-08938 i YT-08939), perforowane panele (YT-08936), półki, wsporniki i akcesoria. Stworzymy z nich kompleksowe stanowisko pracy, optymalny ciąg komunikacyjny na produkcji bądź wyposażymy w meble cały warsztat.
Atutem systemowych mebli warsztatowych Yato jest np. możliwość zorganizowania w bezpośrednim otoczeniu powierzchni roboczej z otwartą lub zamkniętą podbudową, co zwiększa wygodę korzystania z narzędzi i elementów wyposażenia oraz wpływa na bezpieczeństwo podczas wykonywania niektórych czynności.

Rafał Dobrowolski
Fot. materiały firm: Italcom Sp. z o.o., PPHU Fast Service, 
SNA Europe, Toya S.A.