Właściwy moment obrotowy pomaga zagwarantować odpowiedni docisk np. między blokiem silnika a kołami pasowymi napinaczy lub kołami pasowymi luźnymi. Wielu mechaników uważa, że nie potrzebuje klucza dynamometrycznego, aby prawidłowo dokręcić śruby i nakrętki, jednak badania wykazały, że większości z nich nie udaje się uzyskać odpowiedniego momentu obrotowego. Zbyt wysoki lub zbyt niski moment obrotowy może mieć poważne skutki, które omówiono poniżej.

Oto porada przygotowana przez ekspertów Gates

Czym jest moment obrotowy?

W trakcie pracy silniki drgają. W przypadku zastosowania odpowiedniej siły docisku śruba będzie przenosić „uderzenia” i obciążenie paska na blok silnika, który je przyjmie i pochłonie. Jeśli moment obrotowy jest zbyt niski, to śruba lub kołek gwintowany przejmuje całość obciążenia, co prowadzi do ścinania. Oprócz tego drgania silnika mogą doprowadzić do poluzowania śruby lub nakrętki i przemieszczenia napinacza. Skutkuje to niewłaściwym napięciem paska, a w ostateczności uszkodzeniem paska i/lub silnika. 

Koło pasowe po lewej stronie jest przymocowane do bloku silnika (1) z zastosowaniem odpowiedniego momentu obrotowego (3a), dzięki czemu obciążenie dociskowe (4a) między mocowaniem koła pasowego a blokiem silnika jest niskie. Obciążenie paska (2) jest bezpośrednio przekazywane na trzpień śruby (5a), co prowadzi do ścięcia i uszkodzenia śruby (6a). Koło pasowe po prawej stronie jest przymocowane do bloku silnika 

Nieprawidłowy moment obrotowy

Zbyt wysoki moment obrotowy jest równie szkodliwy, jak niski, ponieważ może skutkować uszkodzeniem nylonowych lub plastikowych elementów niektórych napinaczy i luźnych kół pasowych, łożysk oraz gwintu śruby lub nakrętki. Jeśli uszkodzenie dotyczy np. aluminiowej głowicy, gwint śruby aluminiowego bloku silnika zostanie uszkodzony trwale i osiągnięcie odpowiedniego obciążenia dociskowego będzie niemożliwe.

Na tym etapie powinno być jasne, że przestrzeganie zaleceń dotyczących momentu obrotowego i korzystanie z klucza dynamometrycznego ma ogromne znaczenie. Co zrobić, jeśli dostępna ilość miejsca jest niewielka? W takim przypadku sprawdzi się specjalny klucz dynamometryczny. Ponadto należy pamiętać, że nie wszystkie śruby M8 lub M10 wymagają użycia takiego samego momentu obrotowego!

Jaki moment obrotowy wybrać?

Zastosowanie odpowiedniego momentu obrotowego podanego w Nm podczas dokręcania nakrętki/śruby nie jest wystarczające do uzyskania żądanej siły docisku. Testy wykazały, że mogą wystąpić dość spore różnice. Dlatego w wielu współczesnych instrukcjach oprócz wartości momentu obrotowego podawany jest również kąt (np. 20 Nm + 45°). Pozwala to uzyskać o wiele lepsze rezultaty. Ponadto w niektórych przypadkach w instrukcji znajdują się wytyczne, zgodnie z którymi należy przyłożyć moment obrotowy, odczekać chwilę, ponownie przyłożyć moment, ponownie odczekać itd., aby umożliwić osadzenie nakrętki lub śruby, a tym samym zagwarantować odpowiedni docisk. Należy pamiętać, że 45 Nm + 45° + 45° to nie to samo co np. 45 Nm + 90°. Pomiędzy dwoma obrotami o 45° zaplanowany jest czas na „osadzenie” śruby.

Eksperci Gates