GVO a usługi serwisowe w okresie gwarancji

W poprzednich odcinkach omówiliśmy sytuację dwóch grup warsztatów: n takich, które posiadają autoryzację producenta samochodów (nazwaliśmy je “serwisami autoryzowanymi”) oraz n takich, które nie posiadają takiej autoryzacji (te określaliśmy mianem “warsztatów niezależnych”) - w świetle nowych, obowiązujących branżę motoryzacyjną przepisów tzw. GVO. Przypomnijmy, że od 1 listopada 2004 obowiązują w Polsce dwa rozporządzenia tzw. GVO dotyczące motoryzacji: n “europejskie” GVO - Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1400/2002 z 31 lipca 2002 oraz n “polskie” GVO - Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 stycznia 2003. Zainteresowani znajdą pełne ich teksty na stronie internetowej


Czytelnicy poprzednich odcinków zwrócili uwagę, iż zagadnieniem, które po wprowadzeniu przepisów GVO uległo szczególnie rewolucyjnym zmianom, jest wykonywanie usług serwisowych w samochodach pozostających w okresie gwarancji. GVO w znacznie szerszym stopniu dopuściło do takich usług “warsztaty niezależne”, uderzając tym pośrednio w interesy “autoryzowanych serwisów”, ale nagromadziły się przy tym liczne problemy prawno-interpretacyjne, które mogą w pewnych sytuacjach doprowadzić do zakwestionowania gwarancji przez producenta. W tej sprawie przychodzą do mnie liczne pytania nadsyłane e-mailami – widać, że jest to dla serwisów i warsztatów istotne zagadnienie. Nie mniej ważne jest ono dla samych klientów (właścicieli aut), którzy od 1 listopada 2004 muszą rozważyć z jednej strony korzyści z ewentualnie tańszego serwisowania (tańsze usługi poza ASO, tańsze części zamienne), a z drugiej zagrożenie dla swoich uprawnień gwarancyjnych, gdyby wybrany, tańszy wykonawca usług nie przestrzegał zasad GVO.


Kwestia gwarancji w świetle GVO
Samo Rozporządzenie Komisji Europejskiej 1400/2002 w niewielkim stopniu porusza explicite kwestię gwarancji. Odniesienie do gwarancji znajdziemy tylko w przepisie zezwalającym, aby koncerny wymagały stosowania do napraw gwarancyjnych wyłącznie części zamiennych przez siebie dostarczonych (art.4 ust. 1 pkt k GVO europejskiego oraz § 11 pkt 5 GVO polskiego).
Jednakże zapotrzebowanie na informacje z zakresu interpretacji zagadnień “gwarancyjnych” w motoryzacji okazało się znacznie szersze i w rezultacie Komisja Europejska zajęła bardziej szczegółowe stanowisko w tej sprawie. Mianowicie, zagadnieniom tym poświęcono znaczne fragmenty w dwóch uzupełniających, oficjalnych dokumentach Komisji Europejskiej, dostępnych na jej stronach internetowych:
- Explanatory Brochure (Broszura Wyjaśniająca)
- FAQ (Często Zadawane Pytania)

Z punktu widzenia uprawnień warsztatów i serwisów najważniejsza jest “Broszura Wyjaśniająca” i jej punkty 37, 98 i 99).
Rodzaje usług podczas gwarancji Kluczowe dla zrozumienia zasad obowiązujących w okresie gwarancji jest przyswojenie nazewnictwa stosowanego przez Komisję Europejską. Kierując się ww. “Broszurą Wyjaśniającą” Komisji możemy wymienić następujące trzy przypadki usług wykonywanych w okresie gwarancji:
- naprawa gwarancyjna: jest to naprawa lub usunięcie wady z tytułu obowiązującej gwarancji lub rękojmi, dokonywane na koszt producenta samochodu (przykład: 4 miesiące po zakupie samochodu przestał “wchodzić” bieg wsteczny, ASO najpierw dokonała naprawy, a wobec jej bezskuteczności wymieniła skrzynię biegów, użytkownik auta nie ponosił żadnych kosztów)
- naprawa zwyczajna w okresie gwarancji: jest to naprawa lub usunięcie wady, która nie jest objęta ochroną prawną (gwarancją lub rękojmią) i dlatego odbywa się na koszt użytkownika auta (przykład: 9 miesięcy po zakupie samochodu zauważono przy okazji przeglądu, że klocki hamulcowe są już nadmiernie zużyte i nadają się do wymiany - ponieważ zużycie klocków uznano za nieobjęte gwarancją, klient sam sfinansował zakup nowych klocków i ich wymianę)
- przegląd okresowy w czasie gwarancji: jest to zestaw czynności kontrolnych połączony z wymianą niektórych elementów eksploatacyjnych, jakich przeprowadzenie producent samochodu zaleca i od których przeprowadzenia uzależnia honorowanie gwarancji - z reguły odbywa się na koszt użytkownika auta (zwykle co 15-20 tys. kilometrów następuje obowiązkowa wymiana oleju silnikowego, filtrów, rzadziej też pasków, świec, itp. plus liczne kontrole sprawności podzespołów, poziomu płynów itp.)
Powyższa nomenklatura Komisji Europejskiej pozwala nam przedstawić odpowiedź na pytanie “kto i co może w okresie gwarancji zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej?” w Tabeli na dole strony.

Naprawa powypadkowa w okresie gwarancji
Z jedną z najtrudniejszych pojęciowo i prawnie sytuacji spotykamy się w razie konieczności wykonania w okresie gwarancji naprawy powypadkowej samochodu.
Jeżeli w proces naprawy nie jest zaangażowana firma ubezpieczeniowa, wyjaśnić sytuację jest łatwiej. Przede wszystkim naprawa powypadkowa jest w rozumieniu GVO “naprawą zwyczajną” – nie finansuje jej producent auta, a w rezultacie użytkownik samochodu zachowuje prawo do decydowania o sposobie jej przeprowadzenia. Jego wybór jest przejrzysty:
- może zdecydować się na zlecenie naprawy w ASO z użyciem części oryginalnych od producenta samochodu (prawdopodobnie będzie to droższa opcja) i wtedy zachowa gwarancję producenta samochodu na całe nadwozie, na cały jej okres (obecnie od 6 do 12 lat od zakupu);
- alternatywnie może zdecydować się na zlecenie naprawy z użyciem “części oryginalnych” z innych źródeł lub “części porównywalnej jakości”, i to niekoniecznie do ASO (naprawa będzie prawdopodobnie tańsza), ale wtedy gwarancja producenta samochodu na nadwozie będzie ograniczona do elementów, których dana naprawa nie obejmowała, natomiast na elementy nadwozia naprawiane (i ewentualnie współpracujące z naprawianymi) może oczekiwać odrębnej gwarancji już tylko od wykonawcy usługi (obecnie udzielana zwykle na okres do 2 lat);
- może wreszcie zlecić dokonanie naprawy “byle komu” i “byle czym” (i to pewnie będzie najtańsza wersja), ale jeśli wykonawca nie przestrzega zaleceń technologicznych lub użyje do naprawy części bez udokumentowanego statusu “części oryginalnych” lub “części porównywalnej jakości”, to istnieją poważne podstawy do całkowitego zakwestionowania przez producenta auta dalszej gwarancji na nadwozie.
Gdy użytkownik sam decyduje o sposobie dokonania naprawy powypadkowej auta na gwarancji, wtedy działa wyłącznie na “własny rachunek” - sam konsumuje ewentualne korzyści (np. niższa cena naprawy), ale też sam ponosi ewentualne negatywne konsekwencje swoich wyborów (np. ograniczenie zakresu lub nawet utrata gwarancji na nadwozie).
Znacznie mniej przejrzyście wygląda sytuacja, gdy płatnikiem naprawy powypadkowej jest firma ubezpieczeniowa. Ubezpieczyciel jest zawsze zainteresowany obniżeniem kosztów, czyli wyborem jak najtańszego sposobu naprawy, ale ewentualne konsekwencje negatywne spadają wtedy tylko na użytkownika. Pojawia się ewidentny konflikt interesów, szczególnie trudny do rozwiązania w przypadku polis OC i my, ludzie z branży, doświadczamy na co dzień wynikających z tego problemów. Ale to już temat na zupełnie inne opowiadanie.

Aktualny dylemat warsztatów niezależnych – czy wykonywać przeglądy okresowe?
Jest to jedno z najczęstszych pytań, jakie otrzymuję od Czytelników oraz podczas szkoleń. Podstawy do decyzji w tej sprawie przedstawia pkt 37 “Broszury Wyjaśniającej” Komisji Europejskiej:
I tyle Komisja Europejska. A teraz każdy warsztat musi zważyć argumenty. Wykonywanie przeglądów okresowych to bardzo ważny i pociągający fragment rynku. Z drugiej strony czy faktycznie przygotowałem się, aby nie wykonać go “wadliwie”? Czy potrafię odeprzeć ewentualne zarzuty? Czy zakupiłem dokumentację serwisową? Czy wysłałem pracownika na szkolenie u producenta samochodu? Czy zabezpieczyłem sobie dokumenty wskazujące ponad wszelką wątpliwość, że użyłem do przeglądu wyłącznie części zamiennych (uwaga! filtry i olej silnikowy to w rozumieniu GVO także części zamienne !!!) “oryginalnych” lub “o porównywalnej jakości”.

W sprawie kategorii części zamiennych po i zaświadczeń GVO funkcjonuje tyle mitów, że poświęcimy jej kolejny odcinek naszych porad, publikowany w okresie Targów Poznańskich.

Adrian R. Sklorz
AUTO-ELEMENTS
(www.element.com.pl)
Analityk Fundacji MULTI-EXPERT