Takim przyrządem jest multimetr ST-9919, produkowany przez firmę Standard Instruments. Urządzenie ma nowego typu czarną obudowę, zintegrowaną z żółtą osłoną gumową. Z tyłu obudowy wbudowano gumowy pojemnik na przewody pomiarowe. Obudowa ma klasę szczelności IP67, co oznacza jej odporność na wnikanie wody i kurzu. Przyrząd jest też w pewnym stopniu wytrzymały na wstrząsy mechaniczne (według producenta wytrzymuje upadek z wysokości dwóch metrów). Multimetr oferuje firma Labimed Electronics.

Wybór funkcji i podzakresu pomiarowego
Potrzebną funkcję pomiarową wybiera się w sposób typowy, tj. ustawiając w odpowiednim położeniu przełącznik obrotowy. Podzakres dobiera już sam przyrząd, zależnie od wielkości sygnału doprowadzanego do danego wejścia pomiarowego. Jest to tzw. automatyczna zmiana podzakresu pomiarowego. W razie potrzeby użytkownik może jednak przełączyć multimetr na zmianę ręczną i samemu ustawić właściwy podzakres.

Wskazywanie wyników pomiarów
Ciekłokrystaliczny wyświetlacz multimetru ST-9919 ma duże pole cyfrowe o maksymalnym wskazaniu 40000 (długość 4 ¾ cyfry), a pod nim analogowy bargraf ułatwiający obserwację trendów zmian mierzonej wielkości oraz pomiar wielkości niestabilnych lub szybkozmiennych. Odczyt wyników pomiarów wykonywanych przy niesprzyjającym oświetleniu zewnętrznym ułatwiają dwie białe diody LED umieszczone w prawym boku wyświetlacza. Po włączeniu funkcja podświetlenia wyłącza się samoczynnie już po 10 sekundach. Wskazanie pola cyfrowego odświeżane jest 2 razy na sekundę, bargrafu zaś znacznie częściej. Bieżące wskazanie wyświetlacza można w razie potrzeby „zamrozić”, naciskając przycisk „HOLD”.

Funkcja pomiarowe
- napięcie stałe
ST-9919 mierzy napięcie stałe aż do 1000 V (na pięciu podzakresach, poczynając już od 400 mV). Dzięki maksymalnemu wskazaniu wyświetlacza wynoszącemu 40000, uzyskuje się dużą rozdzielczość wynoszącą 10 μV. Dobra też jest dokładność pomiaru (±0,06%), nazywana dokładnością podstawową i świadcząca też o dokładności pozostałych funkcji pomiarowych multimetru. Z podzakresów 400 mV i 4 V można korzystać, mierząc prąd za pośrednictwem cęgowej przystawki cęgowej.
- napięcie przemienne
Zakresy pomiarowe i rozdzielczości wskazania są przy pomiarze napięcia przemiennego takie same, jak w przypadku pomiaru napięcia stałego. Gorsza jest tylko dokładność pomiaru (±1%), co jest jednak własnością wszystkich przyrządów pomiarowych mierzących napięcie. Multimetr zachowuje wyspecyfikowaną dokładność także przy pomiarze napięć odkształconych, co jest zasługą funkcji True RMS aktywnej w paśmie 40 Hz–1 kHz. Warunkiem jest jednak, aby sygnał nie był zbytnio odkształcony, co charakteryzuje współczynnik szczytu. Na przykład w zakresie do 500 V współczynnik szczytu mierzonego sygnału nie powinien być większy niż 3, w przeciwnym razie błąd pomiaru przekroczy wartość wyspecyfikowaną, czyli ±1%.
- prąd stały i przemienny
Multimetr ma dwa osobne gniazda do pomiaru prądu metodą bezpośrednią, w μA, mA i A, oznaczone symbolami „µA/mA” i „10A” i powiązane z odpowiednimi pozycjami przełącznika obrotowego („mA”, „µA”, „10A”). Wszystkie podzakresy są zabezpieczone za pomocą bezpieczników. Przy pomiarze małych prądów stałych zapewniona jest duża rozdzielczość wskazania, która wynosi 10 nA. Wymieniona funkcja True RMS jest też aktywna przy pomiarze prądów przemiennych. Wynik pomiaru prądu stałego można w razie potrzeby otrzymać w procentach zakresu 4-20 mA. Maksymalny prąd, który może mierzyć ST-9919 wynosi 10 A. Jego producent deklaruje jednak, że istnieje możliwość pomiaru prądów większych, nieprzekraczających 20 A, lecz przez maksymalnie 30 s i to przy zmniejszonej dokładności.
- rezystancja i ciągłość obwodu
Pomiar rezystancji jest mocną stroną multimetru ST-9919. Może ją mierzyć w szerokim zakresie od 400 Ω do 40 MΩ, na sześciu podzakresach. Z funkcją pomiarową rezystancji sprzężone są testy diody i ciągłości obwodu. Stan ciągłości sygnalizowany jest dźwiękiem, gdy rezystancja sprawdzanego obwodu jest mniejsza od 35 Ω.
- częstotliwość i współczynnik wypełnienia impulsu
Multimetr ST-9919 mierzy częstotliwość aż do 100 MHz, jednak tylko wtedy, gdy do jego wejścia pomiarowego doprowadzone jest napięcie przemienne. W takich warunkach użytkownik może uzyskać też wskazanie współczynnika wypełnienia impulsu.
- pojemność
Mierząc pojemność ma się do wyboru aż siedem podzakresów, i to do 40 mF. Rozdzielczość wskazania na najniższym z nich (40 nF) wynosi 1 pF.
- temperatura
Zakres pomiaru temperatury rozciąga się od -50 do 1000˚C. Jako sondy używa się termopary typu K, która narzuca rzeczywisty zakres pomiaru. Producent dostarcza wraz z multimetrem prostą sondę temperaturową z nieosłoniętym czujnikiem, której zakres pomiaru nie przekracza 250˚C. Sondę łączy się z multimetrem za pomocą specjalnej przejściówki. W razie potrzeby można użyć łatwo dostępnej w handlu sondy specjalizowanej, mierzącej w szerszym zakresie, o konstrukcji i wymiarach przystosowanych do określonego typu pomiaru (np. gazów, płynów, powierzchni płaskich itp.). Są też dostępne sondy o przeznaczeniu uniwersalnym.

Funkcje pomocnicze
Pod wyświetlaczem multimetru umieszczono w jednym rzędzie cztery przyciski, z których trzy przeznaczono do realizacji funkcji pomocniczych „REL” (wskazywanie wartości względnej), „MAX-MIN” (wskazywanie wartości maksymalnej i minimalnej oraz „PEAK” (wskazywanie wartości szczytowej). Wskazanie cyfrowe, które można odczytać naciskając przycisk „REL”, jest tzw. wartością względną, czyli różnicą między bieżącym wynikiem pomiaru, a wcześniej zapamiętaną przez przyrząd wartością odniesienia. Wskazywanie wartości maksymalnej lub minimalnej przełącza się, naciskając kolejno przycisk „MAX-MIN”. Zapamiętywanie danych pomiarowych niezbędnych do obliczenia i wyświetlenia tych wartości zaczyna się dopiero w momencie włączenia funkcji. Ważną funkcją jest „zamrażanie wartości szczytowej” (Peak Hold). Jest ona dostępna przy pomiarze prądu i napięcia, i to zarówno stałego, jak i przemiennego. Użytkownik multimetru może uzyskać wskazanie wartości szczytowej sygnału impulsowego, o ile szerokość impulsu jest większa od 1 ms. Może też wybrać polaryzację tego impulsu – dodatnią lub ujemną.

Zasilanie
Do zasilania multimetru służy jedna 9-woltowa bateria 6F22. Czas pracy baterii wydłuża funkcja automatycznego wyłączenia zasilania, która wyłącza przyrząd po ok. 15 minutach braku aktywności operatora. Takie samo zadanie spełnia funkcja automatycznego podświetlania wyświetlacza.

Wymiary, masa, wyposażenie
Wymiary i masę multimetru podano w ramce. Wraz z multimetrem producent dostarcza futerał, prostą sondę temperaturową z przejściówką i komplet przewodów pomiarowych.

Leszek Halicki
Labimed Electronics