Przyrząd niezbędny w każdym warsztacie

Tanie multimetry warsztatowe cieszą się niesłabnącym powodzeniem wśród osób zajmujących się zawodowo diagnozowaniem i naprawami samochodowych instalacji elektrycznych.

Biorąc to pod uwagę firmy produkujące sprzęt pomiarowy stale poszerzają swoją ofertę o nowe modele lepiej wyposażone od poprzednio produkowanych, bardziej niezawodne, a przede wszystkim tańsze. Multimetr AT-9945, wytwarzany przez znaną już dobrze na ryku polskim firmę Standard Instruments, jest dobrym przykładem tych tendencji. Dystrybucję multimetru na rynku polskim prowadzi firma Labimed Electronics.
Mocną stroną multimetru AT-9945 jest wytrzymała obudowa wzmocniona zintegrowaną z nią żółtą osłoną gumową. Kolor osłony dobrano nieprzypadkowo. Dzięki niemu multimetr nie zgubi się łatwo pod maską silnika samochodu. Zintegrowana osłona nie zwiększa rozmiarów multimetru, jak to ma miejsce w konstrukcjach tradycyjnych.
Na uwagę zasługuje też duży ciekłokrystaliczny wyświetlacz multimetru, którego cyfry mają wysokość aż 36 mm, co jest wygodne przy zdalnym obserwowaniu wyników pomiarów. Maksymalne wskazanie wyświetlacza wynosi 4000, co odpowiada długości 3 3/4 cyfry. Na wyświetlaczu oprócz cyfrowego wyniku pomiaru są wyświetlane symbole funkcji, jednostek pomiarowych oraz komunikatów (np. o zbyt małym napięciu baterii).Multimetr AT-9945 mierzy prądy, napięcia, rezystancję, pojemność, częstotliwość, współczynnik wypełnienia impulsu, szerokość impulsu i temperaturę. Sprawdza diodę i ciągłość obwodu. Wyposażono go też w tachometr i pomiar kąta zwarcia styków przerywacza. Wszystkie podzakresy pomiarowe przyrząd wybiera automatycznie, zależnie od wartości mierzonego sygnału. Nie ma natomiast możliwości ręcznej zmiany podzakresu.
Zaletą multimetru są też cztery osobne gniazda pomiarowe: prądów dużych (20 A), prądów małych (mA), wspólne (COM) oraz funkcji wykorzystujących pomiar napięcia.

Samochodowe funkcje pomiarowe
Należy do nich przede wszystkim tachometr wykorzystujący do pomiarów sondę indukcyjną. Przed pomiarem użytkownik multimetru musi wybrać przełącznikiem typ silnika czterosuwowy lub dwusuwowy. W pozycji silnika dwusuwowego testuje się też silniki z zapłonem bezrozdzielaczowym DIS.
Zakres pomiaru liczby obrotów silników czterosuwowych wynosi od 600 do 12000 obr./min, a dwusuwowych od 300 do 6000 obr./mn.
Dostarczana wraz z multimetrem solidnie wykonana sonda indukcyjna ma wytrzymałą konstrukcję. Pięciopozycyjny przełącznik umieszczony na jej obudowie pozwala na skokową regulację czułości.
Przy testowaniu układów zapłonowych i czujników wytwarzających sygnał prostokątny przydaje się funkcja pomiarowa współczynnika wypełnienia impulsu. AT-9945 mierzy ten parametr w zakresie od 0,1 do 99,9%.
Funkcją przydatną przy testowaniu wtryskiwaczy jest pomiar szerokości impulsu. Pozwala on na określenie czasu otwarcia dyszy wtryskiwacza. Zakres mierzonych czasów wynosi od 1 do 10 ms, przy czym rozdzielczość wskazania wynosi 0,1 ms. Użytkownik multimetru może wybrać wyzwalanie pomiaru na narastających (+ trig) lub opadających (- trig) zboczach sygnału impulsowego.
Typowo samochodową funkcją, choć coraz rzadziej używaną, jest pomiar kąta zwarcia styków przerywacza. Przed pomiarem użytkownik powinien wybrać liczbę cylindrów testowanego silnika (w tym przypadku: 3, 5, 6 lub 8).

Uniwersalne funkcje pomiarowe
AT-9945 mierzy zarówno napięcie stale jak i przemienne (stałe do 1000 V, a przemienne do 700 V). Dolny podzakres pomiarowy napięcia stałego 400 mV można wykorzystywać do współpracy z przystawkami pomiarowymi, a szczególnie cęgami prądowymi. Dzięki temu zakres mierzonych prądów można rozszerzyć nawet do 1000 A.
Atutem multimetru AT-9945 jest pomiar prądu. Użytkownik ma do dyspozycji cztery podzakresy pomiarowe prądów stałych i przemiennych: 40 mA, 400 mA, 4 A i 20 A. Rozdzielczość wskazania wynosi 10 µA. Na uwagę zasługuje podzakres pomiarowy prądów 20 A, obecnie rzadko już spotykany, gdyż ze względów bezpieczeństwa obsługi standardem stał się podzakres 10 A.
Zakres pomiarowy rezystancji podzielono na sześć podzakresów: 400 W, 4 kW, 40 kW, 400 kW, 4 MW i 40 MW. Rozdzielczość wskazania na dolnym podzakresie wynosi 0,1 W. Uzupełnieniem tej funkcji jest test ciągłości obwodu. Stan ciągłości przyrząd sygnalizuje dźwiękiem, gdy rezystancja sprawdzanego obwodu, styku lub bezpiecznika jest mniejsza od 150 W.
Przyrząd sprawdza też diodę wymuszając przez nią przepływ prądu 0,3 mA i mierząc napięcie na jej złączu.
Pojemność kondensatorów można mierzyć w pięciu podzakresach: 40 nF, 400 nF, 4 µF, 400 µF i 100 µF z rozdzielczoscią na dolnym podzakresie 10 pF.
AT-9945 mierzy też częstotliwość sygnałów przemiennych. Zakres pomiaru rozciąga się aż do 10 MHz i jest podzielony na siedem podzakresów. Maksymalna rozdzielczość wskazania na dolnym podzakresie 5 Hz wynosi 1 mHz.
Uniwersalną funkcją jest pomiar temperatury wykonywany w dość szerokim zakresie, bo do -20 do +760°C. Do pomiaru wykorzystuje się sondę temperaturową (termoparę typu K), którą producent dostarcza w wyposażeniu standardowym, lecz już zakres pomiaru nie przekracza 200°C. Producent dostarcza też odpowiednią przejściówkę do sondy pozwalającą na przejście na złącza banankowe.

Funkcje użytkowe
Z funkcji użytkowych multimetru AT-9945 można wymienić: „zamrażanie” czyli pamięć wskazania wyświetlacza (hold), wskazywanie wartości względnej (rel), podświetlenie wyświetlacza oraz oszczędzające baterie automatyczne wyłączanie zasilania (auto power off) po 30 min. braku aktywności operatora.

Wyposażenie multimetru
Wraz z przyrządem producent dostarcza: futerał, dwa komplety przewodów pomiarowych (jeden zakończony chwytakami krokodylowymi, a drugi sondami igłowymi), sondę indukcyjną i sondę temperaturową z przejściówką.

Zasilanie, wymiary i masa
Multimetr AT-9945 jest zasilany
z jednej typowej baterii 6F22 (9 V). Konieczność wymiany zużytej baterii na nową sygnalizuje wyświetleniem komunikatu BATT.
Przyrząd ma stosunkowo duże rozmiary (195 x 92 39 mm), co w pewnych sytuacjach może być jego zaletą. Jest on jednak mniejszy od przedstawianego niedawno multimetru AT-9995 tego samego producenta. Masa multimetru wynosi ok. 380 g.

Leszek Halicki