W przypadku gdy organizacja lakierni w istniejącym i już funkcjonującym obiekcie nie wymaga żadnej przebudowy pomieszczenia czy obiektu, a szczególnie jego elementów konstrukcyjnych lub elewacji zewnętrznych, a jedynie prostych prac montażowych i remontowych oraz nieznacznej modernizacji instalacji wewnętrznej, można te prace przeprowadzić w trybie Zgłoszenia zamiaru przeprowadzenia robót budowlanych.

Jednocześnie należy złożyć wniosek o zmianę sposobu użytkowania obiektu lub jego części z wymaganymi załącznikami. Zgłoszeń zmiany sposobu użytkowania i zamiaru przeprowadzenia robót budowlanych (remontowo-instalacyjnych) w modernizowanym obiekcie nie wolno rozdzielać. Prawdopodobieństwo zaaprobowania zgłoszenia organizacji lakierni w obiekcie przez urzędników starostwa powiatowego jest tym większe, im bliższe tej nowej funkcji pomieszczeń jest dotychczasowe przeznaczenie obiektu. Znacznie łatwiej dokonać takiej zmiany prostym zgłoszeniem z wymaganymi załącznikami dla lakierni samochodowej organizowanej w legalnie działającym warsztacie. Łatwiej też przeprowadzić tę prostszą procedurę dla lakierni stolarskiej powstającej w istniejącym i działającym zakładzie produkującym meble lub fronty meblowe. Podobnie przy organizacji lakierni przemysłowej zgłoszenie ZSUO może okazać się wystarczające, gdy jest to działający już zakład produkcyjny.

Jakie mogą być przyczyny odrzucenia zgłoszenia?
Niestety procedura zgłoszenia jest postępowaniem uznaniowym. Oznacza to, że to decyzja urzędnika rozpatrującego taki wniosek jest tu wiążąca i składane zgłoszenie może zostać przyjęte, kończąc formalnie procedurę zmiany pomieszczenia na lakiernię, lub oprotestowane ze wskazaniem konieczności uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. W uzasadnieniu wydanego postanowienia urząd wskazuje powody, na podstawie których uznał, że forma zgłoszenia jest nieprawidłowa i niewystarczająca do organizacji w istniejącym obiekcie nowego działu, jakim ma być lakiernia. Niektóre przesłanki, wymuszające konieczność uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, stają się jasne już na etapie prac projektowych, inne ujawnić się mogą dopiero w momencie rozpatrywania zgłoszenia. O konieczności uzyskania pozwolenia na budowę dla adaptowanych na potrzeby lakierni istniejących pomieszczeń decydować może:
a) brak obowiązującej uchwały rady gminy – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu i konieczność wystąpienia do urzędu gminy/miasta o określenie indywidualnych warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. MPZPT lub WZiZT to dokumenty niezbędne do realizacji zarówno procedury zgłoszenia ZSUO, jak i wystąpienia o wydanie decyzji o PNB. W przypadku MPZPT dodatkowo uzyskać należy opinię o interpretacji zapisów planu wydaną przez burmistrza w zakresie zgodności planowanego przedsięwzięcia z zapisami MPZPT;
b) wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w toku procedury oceny oddziaływania obiektu na środowisko, ponieważ...

...prawomocna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku organizacji lakierni ciekłej niezbędna jest do zgłoszenia ZSUO i do wystąpienia o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. DoŚU wydawana jest na podstawie karty informacyjnej przedsięwzięcia, opracowanej w oparciu o przygotowany wcześniej projekt technologiczny. W toku procedowania jeden z organów oceniających planowane przedsięwzięcie (RDOŚ, sanepid, urząd gminy/miasta), stanowiące obiekt potencjalnie negatywnie oddziałujący na środowisko, wydać może postanowienie o braku konieczności przejścia w procedurę oceny oddziaływania obiektu na środowisko oraz konieczności opracowania i złożenia szczegółowego raportu środowiskowego lub wręcz odwrotnie – może wydać postanowienie o konieczności realizacji tej szczegółowej procedury oceny oddziaływania i opracowania raportu.
Poza wydłużeniem czasu procedowania, trwającego w przypadku karty informacyjnej w normalnym toku ok. 10 tygodni, o kolejne 6-8 tygodni powstaje też nowy problem formalnoprawny. W momencie wydania postanowienia o konieczności opracowania raportu i realizacji procedury oceny oddziaływania obiektu na środowisko kończy się możliwość zmiany sposobu modernizowanych pomieszczeń lakierni w trybie zgłoszenia ZSUO. Wynika to z zapisów ustawy Prawo budowlane, zamieszczonych w art. 29.3 w brzmieniu: Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
W praktyce oznacza to, że już na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może zostać zamknięta droga do zgłoszenia organizowanej lakierni w istniejącym obiekcie przez procedurę zmiany sposobu użytkowania obiektu lub jego części w trybie art. 71.1 ustawy Prawo budowlane. Postanowienie o zmianie podstawy procedowania nad wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach to autonomiczna decyzja urzędników RDOŚ lub sanepidu, które jako organy opiniujące wskazują taką konieczność urzędowi gminy/miasta, a tu wydawane jest ostateczne postanowienie o konieczności złożenia raportu lub o braku takiej konieczności.
Choć to formalnie możliwe, nie zdarza się w praktyce, aby urząd wydający DoŚU zignorował opinię organów, do których skierował kartę informacyjną, oczekując ich opinii. Zdarza się natomiast, że przy pisemnym wskazaniu braku konieczności opracowania raportu o oddziaływaniu obiektu na środowisko przez RDOŚ i sanepid urząd gminy samodzielnie decyduje o konieczności przejścia w taką procedurę. Powodem jest albo brak planu zagospodarowania przestrzennego terenu, albo pisemny protest sąsiadów lub innej instytucji (np. jakiegoś stowarzyszenia ekologicznego) do planowanej organizacji lakierni w lokalizacji określonej przez inwestora.
Przepisy o „jawności przedsięwzięć mogących negatywnie (lub potencjalnie negatywnie) oddziaływać na środowisko”, do których zalicza się instalacje, w których do obróbki powierzchni wykorzystywany jest rozpuszczalnik lub rozcieńczalnik organiczny, nie pozwalają na organizację lakierni w istniejącym obiekcie „po cichu”, bez informowania o tym fakcie sąsiadów i szerszego środowiska społecznego w okolicy planowanej inwestycji. Prawo do złożenia protestu ma niewielka grupa uczestników procesu oceny planowanej inwestycji, ale plany inwestora w tym przypadku muszą być ujawnione wszystkim, co urząd prowadzący postępowania środowiskowe robi w formie ogłoszenia publicznego najczęściej w internecie, na własnym portalu.

Opracowanie projektu technologicznego i budowlanego
Gdy dla planowanej organizacji lakierni w istniejącym obiekcie posiadamy miejscowy plan zagospodarowania, którego zapisy pozwalają na zorganizowanie w nim lakierni ciekłej o planowanej specjalizacji, co wynikać powinno z interpretacji tego planu w opinii burmistrza, jej organizację zacząć należy od opracowania szczegółowego projektu technologicznego. Określać on powinien parametry techniczne działu, jego przepustowość, stosowane technologie materiałowe. W zasadzie wszystkie istotne elementy organizacyjne. Na podstawie projektu technologicznego opracować należy opisaną kartę informacyjną przedsięwzięcia i wystąpić o wydanie DoŚU. Gdy nie ma planu zagospodarowania przestrzennego, to dopiero po wydaniu i uprawomocnieniu DoŚU można wystąpić o wydanie WZiZT.
Kolejny krok to przygotowanie projektu o charakterze budowlanym. W procedurze zgłoszenia wystarczy inwentaryzacja stanu obecnego obiektu przed zmianą na funkcję lakierni oraz przerysowanie przez uprawnionego architekta rozwiązań technologicznych z projektu technicznego lakierni. W procedurze zgłoszenia ZSUO po dołączeniu mapy ogólnej terenu dysponujemy już wszystkimi dokumentami do złożenia ich razem ze zgłoszeniem do starostwa powiatowego.
Już w trakcie prac modernizacyjnych i montażu urządzeń stanowiących wyposażenie lakierni opracować należy ocenę zagrożenia wybuchem dla każdego z pomieszczeń obiektu, w którym w trakcie realizacji zadań technologicznych lub magazynowania substancji palnych pojawić się może atmosfera wybuchowa, czyli mieszanina par palnych substancji lub pyłów z powietrzem. Wnioski zawarte w OZW wprowadzić należy jako rozwiązania organizacyjne techniczne lub budowlane do realizowanej lakierni.

Kiedy procedura zgłoszenia to za mało
Jeżeli jednak przeprowadzenie prostej procedury zgłoszenia nie jest możliwe, a do organizacji lakierni w istniejącym obiekcie konieczne będzie wystąpienie o pozwolenie na budowę, to prosty projekt architektoniczny obiektu rozbudować należy do wielobranżowego projektu budowlanego. Każdy ze składników tej dokumentacji poddany zostać musi opinii specjalisty ds. BHP, ppoż. i sanepidu. Projekt zawierać musi także mapę do celów projektowych i wszystkie elementy określone w rozporządzeniu o zawartości projektu budowlanego, który służyć ma do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Na etapie projektu budowlanego opracować należy OZW, która pomoże projektantom unikać zbędnych i drogich zabezpieczeń przeciwpożarowych i przeciwwybuchowych, a specjaliście ds. ppoż. wydać opinię na temat zawartych w dokumentacji rozwiązań projektowych. Przy organizacji lakierni w istniejącym obiekcie okazać się może, że niektóre jego elementy niezwiązane bezpośrednio z lakiernią wymagają przebudowy i dostosowania do aktualnych wymogów określonych przed wszystkim w rozporządzeniu „Warunki techniczne, jakim odpowiadać powinny budynki i ich usytuowanie”.
Tu pamiętać należy, że organizacja lakierni w trybie pozwolenia na budowę wiąże się z formalnym pokontrolnym dopuszczeniem obiektu do użytkowania. Dopuszczenie takie nastąpić może tylko wtedy, gdy obiekt w modernizowanej części spełnia wymagania aktualnych przepisów. W efekcie, gdy korytarz ewakuacyjny jest za wąski lub drzwi otwierają się nie w tym kierunku, jaki jest wymagany, lub brak oświetlenia ewakuacyjnego w strefach przylegających bezpośrednio do lakierni czy pomieszczenie przeznaczone na potrzeby magazynu lakierów lub paliw płynnych nie spełniają aktualnych wymogów, trzeba będzie je przebudować i dostosować do obowiązujących przepisów.

Końcowe formalności
Gdy przebrniemy już przez procedury budowlane i budynek, w którym organizowana jest lakiernia, spełniać będzie wymagania budowlane i ppoż., po zakończeniu prac adaptacyjnych i instalacyjnych, ale 30 dni przed planowaną eksploatacją instalacji, wystąpić należy ze zgłoszeniem zamiaru wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oraz ze zgłoszeniem zamiaru wytwarzania odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Gdy ilość używanych substancji i wytwarzanych odpadów przekroczy 1 Mg (1 tonę) rocznie, uzyskać należy stosowne pozwolenie.
Na koniec działań formalnych związanych z organizacją lakierni w istniejącym obiekcie powstaje obowiązek przeprowadzenia pomiarów kontrolnych emisji z systemu wentylacyjnego lakierni w trakcie wykonywania lakierowania i suszenia oraz pomiarów bezpieczeństwa środowiska pracy, tj. emisji substancji chemicznych (rejestr NDS), hałasu, natężenia oświetlenia w strefach roboczych. Przygotować także należy ocenę ryzyka zawodowego dla stanowiska lakiernik, a z wnioskami zapoznać pracowników działu.

Co z kabiną lakierniczą usytuowaną na zewnątrz?
Jak wynika z opisu, legalne sformowanie lakierni w istniejącym obiekcie nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać tym inwestorom, którzy organizację lakierni zaczynają od zakupu kabiny lakierniczej i zmontowania jej w pomieszczeniu, jakie wybrali. Niestety nie jest prawdą, że kabina lakierniczo-suszarnicza jako urządzenie technologiczne ustawione na zewnątrz obiektu nie wymaga żadnych pozwoleń ani zgłoszeń. Zgodnie z przepisami w takiej lokalizacji wymaga ona pełnego pozwolenia na budowę i wcześniejszego uzyskania DoŚU. Pozwolenia na budowę wymaga sama kabina lakierniczo-suszarnicza, a także zasilające ją instalacje elektryczna i paliwowa, gdy jest nią gaz ziemny. Pozwolenia na budowę i odpowiedniego projektu wymaga także wiata, która w większości przypadków przykrywa obudowę urządzenia, chroniąc ją przed deszczem i śniegiem, a nawet intensywnym nasłonecznieniem. Nie ma tu żadnych wyjątków i nie ma tu żadnych „sztuczek”, które pozwalają uniknąć przeprowadzenia wymaganych prawem procedur dla kabiny lakierniczej usytuowanej na zewnątrz obiektu. Nie zmienia tu nic nawet taka forma lakierni, w której kabinę stanowią zestawione ze sobą kontenery transportowe.

Procedur prawnych lepiej nie omijać
Trzeba pamiętać, że w każdym przypadku, gdy ktoś wspomina, wskazuje lub doradza, że jakiś zakres działań proceduralnych nie wymaga pozwolenia, nie oznacza to, że nie trzeba nikogo pytać o zgodę. „Pozwolenie” to określona prawnie forma decyzji urzędowej. Gdy nie jest wymagane „pozwolenie”, z całą pewnością wymagane jest „zgłoszenie”, czyli w sumie prostsza wersja „pozwolenia”, która nie wymaga wydania przez urząd ostatecznej „decyzji”. Brak konieczności uzyskania „pozwolenia” nie oznacza nigdy „róbta co chceta”. Nawet wielkość planowanej lakierni i zakładana ilość przerobu mają niewielki wpływ na zakres realizowanych procedury formalnoprawnych. Lakiernia, gdzie lakierowanie elementów prowadzone będzie wałkiem czy pędzlem lub wykorzystywana będzie minimalna ilość lakieru w sprayu, wymaga tych samych procedur, pozwoleń lub zgłoszeń.
Choć wydawać się to może absurdalne i nielogiczne, przepisy i wymogi formalnoprawne stosowane przy organizacji i w trakcie funkcjonowania lakierni dotyczą też obiektów o innych specjalnościach, funkcjonując dla potrzeb różnych branż. Mówią one o atmosferze wybuchowej, o rozpuszczalnikach organicznych, LZO, emisji gazów lub pyłów czy odpadach, i nie koncentrują się na podziale na mini „lakierenki zaprawkowe” lub takie, gdzie nie używa się aparatów natryskowych, oraz na duże lakiernie przemysłowe, gdzie zużycie materiałów lakierniczych liczone jest w dziesiątkach ton produktów rocznie. Owszem, w zakresie tzw. ochrony środowiska taki podział istnieje. Jednak wymagania i przepisy budowlane, do których dostosować trzeba organizowaną lakiernię, są „ślepe” na konkretną sytuację danego inwestora i rodzaj oraz wielkość planowanej przez niego lakierni. Dlatego w sytuacjach gdy organizowana lakiernia to warsztat samochodowy o małym przerobie, lakiernia zaplecza małej stolarni lub niewielkiej produkcji jakiś prostych wyrobów, skomplikowane, kosztowne i rozbudowane wymogi proceduralne przy organizacji nowej lakierni w posiadanym obiekcie wydają się przesadne, nęcąc i kusząc do pominięcia choćby części z nich. Odsyłam jednak do pierwszej części tej publikacji, gdzie wieje grozą z opisu konsekwencji działań inwestycyjnych realizowanych w ciszy i tajemnicy z pominięciem wymogów formalnoprawnych.
Ponieważ szczegółowy opis procedur formalnoprawnych wymaganych przy organizacji lakierni w istniejącym, a także w nowo budowanym obiekcie wymagałby tekstu o kilkukrotnie większej objętości, osoby, które potrzebują bardzo szczegółowych informacji w opisanym temacie, proszę o kierowanie pytań pod adres e-mail: projekter@projekter.pl, a w przypadkach nagłych lub skomplikowanych o kontakt pod numerem tel. 601 221 760.

Robert Grzywaczewski
PROJEKTER TECHNOLOGIA
projekter@projekter.pl, tel. 601 221 760