– samochody osobowe i ciężarowe. Tempo wzrostu floty pojazdów samochodowych przyhamowało do 3,5% i było o punkt procentowy niższe niż w 2010 roku. W 2011 roku (z tego roku pochodzą najnowsze dane GUS) park pojazdów samochodowych w Polsce powiększył się w stosunku do 2010 roku o blisko 800 tys. pojazdów.

Tempo powiększania się parku było podobne do uzyskanego w 2009 roku, gdy wyniosło 3,2%. Zapewne szybszy wzrost obserwowany w latach 2006-2008 (7,2 do 9,6%) nie wróci i nie jest to wyłącznie wynik kryzysu, lecz nasycania rynku.
W 2011 roku GUS po raz pierwszy podał liczbę pojazdów samochodowych wraz z pojazdami posiadającymi pozwolenia czasowe – łącznie było ich 24,19 mln. Jednak aby móc porównać nowe dane z danymi z lat wcześniejszych, pozostańmy przy używanym wcześniej sposobie liczenia, według którego na koniec 2011 roku było 23,85 mln pojazdów.

Samochody osobowe
Park pojazdów samochodowych ogółem zwiększa się zgodnie ze wzrostem liczby aut osobowych, które od kilku już lat stanowią trzy czwarte wszystkich pojazdów. W 2011 roku przybyło ich o 3,7%, do 17,9 mln. Tempo powiększania się floty samochodów osobowych było mniejsze niż w 2010 roku, kiedy sięgnęło 4,5%, ale było większe od zanotowanego w 2009 roku, kiedy wyniosło 2,6%. Według danych GUS w 2011 roku w Polsce zarejestrowano po raz pierwszy 1 081,6 tys. pojazdów samochodowych (1 167,4 tys. w 2010 roku i 1 109,2 tys. w 2009 roku), w tym 861,8 tys. aut osobowych (873,1 tys. w 2010 roku) i 141 tys. samochodów ciężarowych oraz ciągników drogowych (221 tys. w 2010 roku).
Umiarkowany popyt na nowe auta i przede wszystkim utrzymujący się na wysokim poziomie przywóz aut z drugiej ręki przyczyniły się do powiększenia parku samochodowego. W 2011 roku na 1000 mieszkańców Polski przypadało 468 samochodów osobowych (474, jeśli wliczyć auta z czasowymi rejestracjami). Rok wcześniej było to 451 aut.
Masowo sprowadzane używane samochody niekorzystnie wpływają na strukturę parku. Od wejścia Polski do UE w przywozie przeważają samochody mające ponad 4 lata (niemal 92% w roku 2012), stąd park samochodowy w Polsce starzeje się. Aut osobowych mających do 5 lat było 10,7%, o 0,1 punktu procentowego mniej niż rok wcześniej. W 2003 roku, przed wstąpieniem Polski do UE, gdy obowiązywały ograniczenia w przywozie starszych modeli, samochodów najnowszych, liczących do pięciu lat, było ponad 18%.
Udział aut mających od sześciu do jedenastu lat wyniósł 20,3%, zaś 12-15-letnich 23,2%. Kolejną dużą grupę stanowią samochody liczące od 16 do 25 lat, stanowiące 29,3% parku. Samochodów mających powyżej dwudziestu pięciu lat było w 2011 roku w Polsce blisko cztery razy więcej niż aut liczących do dwóch lat! Konsekwencje utrzymywania starego parku samochodów są ponoszone nie tylko przez właścicieli samochodów (często w postaci wyższych rachunków za naprawy), ale i społeczeństwo. Stare samochody są mniej bezpieczne i nieekologiczne – rozregulowane silniki emitują znacznie więcej trujących spalin niż nowe modele.
W podziale na masy w 2011 roku jedna trzecia parku samochodowego stanowiły modele małe i kompaktowe. Segment modeli o masie do 1399 kg podobnie jak w latach poprzednich zmalał, tym razem o 1,6%. W 2010 roku tempo spadku było powolniejsze, wynosiło 0,9%. Z kolei segment aut o masie od 1400 do 1649 kg powiększył się o 1,6%. Rok wcześniej wzrost sięgał 2,5%. Grupa aut o dopuszczalnej masie całkowitej od 1650 do 1899 kg powiększyła się o 9% (spowolnienie tempa przyrostu o 2 punkty %), natomiast segment samochodów o masie powyżej 1900 kg wzrósł o 14,4%. Dynamika przyrostu liczby rejestracji najcięższych aut zmalała w stosunku do 2010 roku o 2,1 punktu procentowego.

Samochody ciężarowe
W 2011 roku w Polsce jeździło 3,08 mln samochodów dostawczych, ciężarowych i ciągników drogowych (w tym siodłowych) – w stosunku do 2010 roku więcej o ponad 97 tys. pojazdów, to jest o 3,3% Tempo przyrostu parku było dwa razy mniejsze niż w 2010 roku.
W 2011 roku GUS po raz pierwszy podał wielkość parku samochodowego razem z pojazdami zarejestrowanymi czasowo – 3,13 mln pojazdów. Jednak aby umożliwić porównania z historycznymi danymi, pozostaniemy przy starym sposobie liczenia.
Park ciągników siodłowych zanotował najwyższy w tym segmencie wzrost – 9,2%. Był on wolniejszy o 2,6 punktu proc. niż w 2010 roku. Na drugim miejscu w rankingu dynamiki przyrostu znalazły się samochody ciężarowe o ładowności powyżej 15 tys. kg, których liczebność zwiększyła się o 8,8% i było to o 0,7 punktu proc. więcej niż w 2010 roku. Trzecie miejsce zajęły samochody o ładowności od 1000 do 1499 kg, z dynamiką 5,1%. O 2,9% powiększył się park samochodów ciężarowych o ładowności od 1500 do 2999 kg. Segment najlżejszych samochodów ciężarowych o ładowności do 999 kg powiększył się w 2011 roku tylko o 2,3% W 2010 roku przyrost tej grupy sięgał 8,6% i był wtedy najszybszy w całym parku pojazdów ciężarowych. Wiązało się to z ostatnim rokiem obowiązywania możliwości odliczenia w całości podatku VAT przy nabyciu przez firmy samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. W tej grupie rejestrowane były samochody osobowe z homologacją ciężarową, które cieszyły się dużym zainteresowaniem nabywców. Pozostałe grupy ładowności zmalały w 2011 roku lub minimalnie wzrosły. W parku analizowanym ze względu na rodzaj nadwozia powiększyła się liczba furgonów o 2,4%, cystern o 3,3% i wywrotek o 4,3% Podobnie jak w poprzednich latach najliczniejsza grupa w segmencie ciężarówek, liczonych razem z samochodami dostawczymi, były samochody o ładowności do 999 kg – GUS podaje, ze w 2011 roku było ich 1 585,52 tys. sztuk.
Kolejna pod względem liczebności była grupa pojazdów o ładowności od 1000 do 1499 kg – w 2011 roku liczyła 652,2 tys. pojazdów. Na trzecim miejscu znalazły się ciągniki siodłowe, których w 2011 roku było 234,3 tys. sztuk. Tuż za nimi uplasowały się pojazdy o ładowności od 1500 do 2999 kg, których w 2011 roku było 192,6 tys. sztuk.
Duże samochody ciężarowe oraz zestawy są podstawowym środkiem transportu. Chociaż samochody ciężarowe o ładowności ponad 15 ton i ciągniki siodłowe stanowiły w 2011 roku ponad 8,6% parku samochodów ciężarowych, to wykonały ponad 90% pracy przewozowej i przewiozły ponad 70% tonażu przewiezionego przez cały transport drogowy.
W 2011 roku liczba po raz pierwszy zarejestrowanych na terytorium Polski ciągników siodłowych przekroczyła 23 tys. i była o niemal 40% większa niż w 2010 roku. Mimo dużej dynamiki wzrostu była ona o 8 punktów % mniejsza niż w 2010 roku.
W 2011 roku według danych GUS opracowanych na podstawie Centralnej Ewidencji Pojazdów udział ciężarówek w wieku do dwóch lat w parku samochodów ciężarowych zmniejszył się do 8,9% z 9,4% w 2010 roku (w 2009 roku wynosił 7,6%). Udział ciężarówek w wieku od trzech do pięciu lat wzrósł o blisko pół punktu proc. do 8,2%. Niemal 41% ciężarówek ma od 6 do 15 lat – w tym przedziale wiekowym ubyło ok. pół punktu proc. udziału. Natomiast udział najstarszego segmentu, zawierającego pojazdy w wieku powyżej 20 lat, powiększył się do 30,1%
Park ciągników siodłowych w 2011 roku był wyraźnie młodszy od ciężarówek, chociaż i on się starzeje. Odsetek ciągników siodłowych mających poniżej dwóch lat spadł do 9,0% z 9,6%, gdy w 2009 roku dochodził do 14,7%. Odsetek ciągników mających od 3 do 5 lat wzrósł do 21%, gdy w 2010 roku sięgał 18,7%. Ciągników siodłowych mających od 6 do 15 lat jest 45%, a więc ich udział jest o 4 punkty proc. wyższy niż w przypadku samochodów ciężarowych. Znaczne różnice są w przypadku najstarszego taboru, liczącego powyżej 20 lat. Wśród ciągników siodłowych odsetek takich pojazdów wynosi 16% i jest blisko dwa razy mniejszy niż dla samochodów ciężarowych.
Wzrastający wiek taboru widoczny jest także w statystykach pracy przewozowej. Samochody w wieku do pięciu lat wykonały w 2011 roku 48% pracy przewozowej transportu samochodowego, gdy w 2010 roku odsetek wynosił 51,9%, a jeszcze rok wcześniej 52,7%. Natomiast przybywa pracy przewozowej wykonywanej przez samochody ciężarowe mające od 6 do 10 lat, które w 2011 roku wykonały 32,6%, o blisko 4 punkty proc. więcej niż w 2010 roku.

Źródło: Raport 2013 Branża Motoryzacyjna, Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego.