stosowane w warsztacie samochodowym

Obsługa pojazdów samochodowych, a zwłaszcza podzespołów i mechanizmów podwozia związana jest z zapewnieniem bezpiecznego i swobodnego dostępu do nich. W zależności od przeprowadzanych czynności diagnostycznych, obsługowych, czy też naprawczych, wymagane są różne warunki do ich wykonywania, a w związku z tym i sposób uniesienia pojazdu.

W przeszłości prace tego typu wykonywane były niemal wyłącznie na kanałach warsztatowych (zwanych rewizyjnymi). Do teraz istnieją warsztaty, w których w ten właśnie sposób zapewniony jest dostęp do elementów podwozia pojazdu. To rozwiązanie ma również swoje zalety, do których zaliczyć trzeba z pewnością brak konieczności wykonywania czynności związanych z okresową obsługą, konserwacją i kontrolą stanu technicznego tradycyjnych podnośników oraz znacznie mniejsze nakłady finansowe na stworzenie stanowiska obsługowego i jego utrzymanie w pełnej gotowości technicznej. Zdecydowaną wadą rozwiązania kanałowego jest stałość wymiarów, zarówno jeśli chodzi o głębokość i wynikających z tego problemów związanych z różnym wzrostem pracowników, jak i szerokość i problemów związanych z różnym rozstawem kół obsługiwanych pojazdów. Obecnie do wykonywania czynności obsługowych związanych z pracami przy podwoziu w zdecydowanej większości warsztatów samochodowych wykorzystywane są różnego rodzaju podnośniki. Podstawową zaletą podnośników w porównaniu z rozwiązaniem kanałowym jest możliwość płynnej regulacji wysokości unoszenia pojazdu, a w związku z tym zapewnienia najbardziej optymalnych warunków pracy, dostosowanych do wzrostu pracownika i wykonywanych czynności obsługowych.

Ze względu na przeznaczenie, wszystkie stosowane w warsztatach samochodowych podnośniki można podzielić na dwie grupy:
- do częściowego unoszenia pojazdu,
- do całkowitego unoszenia pojazdu.

W pierwszej grupie wyróżnić można podnośniki do unoszenia wyłącznie jednego koła, obu kół jednej strony pojazdu lub kół jednej osi. Podnośniki te stosowane są jako mobilne, dostawiane w dowolnym utwardzonym miejscu w warsztacie lub suwane na kanale rewizyjnym. Posiadają zwykle napęd hydrauliczny, choć coraz częściej znajdują zastosowanie rozwiązania z napędem pneumatycznym. W praktyce najczęściej wykorzystuje się te konstrukcje przy obsłudze kół pojazdów (np. w serwisie ogumienia: miechy pneumatyczne i tzw. bałwanki). Zdecydowanie wygodniejsze w obsłudze są podnośniki przeznaczone do całkowitego unoszenia pojazdów. Ze względu na rodzaj wytwarzanej siły unoszącej oraz sposób przeniesienia napędu współczesne konstrukcje podnośników można podzielić na trzy grupy:
- elektromechaniczne,
- elektrohydrauliczne,
- elektropneumatyczne.

Podnośnik nożycowy podprogowy.

Pierwsza grupa podnośników stosowana była najpowszechniej jeszcze w niedalekiej przeszłości. Obecnie jednak tego typu konstrukcja zostaje skutecznie wypierana przez rozwiązanie z napedem elektrohydraulicznym i elektropneumatycznym. Unoszenie w tej konstrukcji podnośników realizowane jest przez użycie silników elektrycznych i pionowych mechanizmów śrubowych, łańcuchowych i linowych. Podnośniki elektrohydrauliczne wykorzystują zjawisko fizyczne polegające na zwielokrotnieniu siły unoszącej tłoka w układzie hydraulicznym wytwarzanej przez tłok pompy hydraulicznej. Czynnikiem roboczym w tej konstrukcji jest olej hydrauliczny. Podobną zasadę działania wykorzystują konstrukcje z napędem elektropneumatycznym. W tym rozwiązaniu czynnikiem roboczym jest sprężone powietrze.

Biorąc z kolei za kryterium podziału sposób unoszenia pojazdu, wszystkie stosowane obecnie konstrukcje podnośników samochodowych można podzielić na:
- kolumnowe,
- nożycowe,
- słupowe.

Podnośnik czterokolumnowy diagnostyczny.

Każde z tych rozwiązań posiada zarówno zalety, jak i wady. W związku z tym wybór konkretnego rozwiązania konstrukcyjnego powinien być uzależniony od wielkości warsztatu i zakresu wykonywanych prac i świadczonych usług.
Podnośniki o konstrukcji kolumnowej mają jedną kolumnę lub większą, ale parzystą liczbę kolumn. Wyróżnić więc można w tej grupie podnośniki:
- jednokolumnowe,
- dwukolumnowe,
- czterokolumnowe.

Podnośnik nożycowy diagnostyczny.

W przeszłości dominującym rodzajem napędu w tej grupie podnośników było rozwiązanie elektromechaniczne (śrubowe), które obecnie zastąpione jest w zdecydowanej większości przypadków napędem elektrohydraulicznym (siłownikowym). Podnośniki tego typu mają zwykle jeden wspólny silnik, choć nie jest to regułą. Najbardziej rozpowszechnioną obecnie konstrukcją podnośników samochodowych stosowanych w warsztatach jest wersja dwukolumnowa, w której pojazd unoszony jest poprzez dwie pary regulowanych przegubowo ramion zamocowanych na wózkach poruszających się pionowo po prowadnicach obu kolumn. Dzięki odpowiedniej konstrukcji ramion, możliwe jest stabilne unoszenie pojazdów o różnych wymiarach podwozia (z różnie umieszczonymi punktami podparcia). W grupie podnośników dwukolumnowych wyróżnić można konstrukcję symetryczną (z czterema równymi ramionami, w której środek ciężkości podnoszonego pojazdu przypada pomiędzy kolumnami w osi ich symetrii) oraz asymetryczną (z dwoma różnej długości parami ramion, w której środek ciężkości podnoszonego pojazdu leży w osi wjazdu, ale przed osią przecinającą obie kolumny). Przy unoszeniu pojazdu na podnośnikach dwukolumnowych pojazd ma zwolnione koła i elementy zawieszenia.
Drugą grupę podnośników o konstrukcji opartej na kolumnach są wersje czterokolumnowe. Są to tzw. podnośniki najazdowe, w których unoszony pojazd stoi na dwóch płytach najazdowych unoszonych pomiędzy czterema kolumnami. Jedna z płyt najazdowych podnośnika jest przesuwana, dzięki czemu istnieje możliwość regulacji rozstawu najazdów do szerokości i rozstawu kół obsługiwanego pojazdu. W większości obecnie produkowanych podnośników zastosowany jest napęd elektrohydrauliczny. Podnośniki tego typu wykorzystywane są jako zwykłe obsługowe lub diagnostyczne i wówczas wyposażone są dodatkowo w obrotnice pod przednie koła pojazdu, płyty rozprężne pod tylne koła oraz dźwignik osi do przeprowadzania czynności kompensacji bicia koła w trakcie pomiaru geometrii ustawienia kół. Coraz powszechniejszą obecnie konstrukcją podnośników jest wersja nożycowa.


Unoszenie płyt realizowane jest w tym rozwiązaniu poprzez zastosowanie dwóch siłowników hydraulicznych rozkładających konstrukcję nożycową. W grupie podnośników nożycowych wyróżnić można konstrukcje typowo obsługowe, czyli podprogowe, w których unoszenie pojazdu powoduje zwolnienie kół oraz rozwiązanie diagnostyczne, w którym płyty najazdowe, na których stoi pojazd wyposażone są w obrotnice i płyty rozprężne oraz dodatkową parę nożyc do unoszenia podprogowego pojazdu w celu wykonania kompensacji bicia kół. Podnośniki nożycowe mogą być mocowane bezpośrednio na posadzce i wówczas do wjechania pojazdem na opuszczczony podnośnik wykorzystywane są odpowiednie najazdy oraz wpuszczane w zagłębienia posadzki, dzięki czemu płyty po opuszczeniu podnośnika znajdują się na jednym poziomie z posadzką. Ostatnią grupę konstrukcyjną podnośników stanowią wersje słupowe. Posiadają napęd elektrohydrauliczny i siłownik osadzony w posadzce. Tego typu rozwiązania mogą mieć różnego rodzaju ramiona unoszące lub pomosty najazdowe i posiadać jeden lub kilka słupów. Każda z konstrukcji podnośników ma swoje wady i zalety, a w związku z tym dobór konkretnego rozwiązania powinien być uzależniony od potrzeb i warunków panujących w warsztacie. Wadą podnośników kolumnowych jest ograniczenie powierzchni warsztatu oraz utrudniony dostęp do niektórych elementów podwozia. Na ich korzyść z kolei przemawia najniższa cena oraz brak konieczności przygotowywania specjalnych zagłębień w posadzce w celu ich osadzenia. Zdecydowaną zaletą podnośników nożycowych i słupowych jest z kolei całkowity brak ograniczenia powierzchni roboczych w warsztacie przy spoczynkowej pozycji podnośnika (oczywiście, przy całkowitym osadzeniu ich w posadzce). Niestety, koszt zakupu tego typu konstrukcji podnośników jest znacznie większy niż w przypadku konstrukcji kolumnowych.

mgr Andrzej Kowalewski