Badania techniczne

Warunki techniczne dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać podnośniki samochodowe.

Podnośniki samochodowe podlegają badaniom technicznym wykonywanym przez organy dozoru technicznego. Z punktu widzenia użytkownika podnośnika rozróżnić można trzy rodzaje badań technicznych:
- badanie odbiorcze – przed wydaniem decyzji na eksploatację;
- badanie okresowe – polegające na wykonaniu czynności w toku eksploatacji dźwignika objętego dozorem pełnym;
- badanie doraźne – polegające na wykonywaniu czynności wynikających z doraźnych potrzeb (eksploatacyjne, powypadkowe i kontrolne).
Podnośnik przedstawiany do badań powinien być całkowicie zamontowany i przygotowany do eksploatacji zgodnie z wymaganiami określonymi w instrukcji eksploatacji. Użytkownik powinien przy badaniu przedłożyć odpowiednią dokumentację techniczną lub uzupełniającą. Badania podnośnika przeprowadzane u eksploatującego powinny być wykonywane w obecności eksploatującego lub jego przedstawiciela oraz uprawnionego konserwatora i obsługującego podnośnik. Przedsiębiorca zgłaszający podnośnik do badań powinien zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz oprzyrządowanie do przeprowadzenia badań.


Badania techniczne obejmujące próby techniczne odpowiednie dla danego typu podnośnika oraz zastosowanych w nim rozwiązań konstrukcyjnych i przeznaczenia polegają na sprawdzeniu:
- działania urządzeń sterowniczych i ograniczników ruchów roboczych,
- układów cięgnowych i ich zamocowań;
- działania mechanizmów i prędkości ruchów roboczych;
- działania urządzeń zabezpieczających;

Oprócz tych badań zawsze wykonuje się również próby podnośników z obciążeniem kontrolnym.
Podczas badań działania urządzeń sterowniczych i ograniczników ruchów roboczych dokonuje się sprawdzenia:
- działania urządzeń sterowniczych oraz sprawdzenia czy dźwignie lub przyciski wyposażone w sprężyny zwrotne wracają do położenia zerowego po ustaniu działania sił zewnętrznych;
- prawidłowości realizacji zasterowanych ruchów poszczególnych mechanizmów podnośnika;
- wyłącznika awaryjnego “stop” i innych łączników bezpieczeństwa, czy po ich zadziałaniu zostaną wyłączone obwody zasilania napędu;
- działania ograniczników ruchów roboczych mechanizmów napędowych, w szczególności łączników krańcowych i końcowych, zaworów i innych elementów.

Podczas badań układów cięgnowych i ich zamocowań dokonuje się sprawdzenia:
- zgodności cięgien z dokumentacją techniczną;
- zamocowania cięgien do konstrukcji podnośnika i urządzeń napędowych;
- stanu technicznego lin stalowych oraz określenia stopnia ich zużycia;
- ogniw lub płytek łańcuchowych.
Podczas badań działania mechanizmów i prędkości ruchów roboczych dokonuje się sprawdzenia:
- działania mechanizmów podnośnika, bez obciążenia próbnego (każdy mechanizm podlega co najmniej dwukrotnej próbie ruchowej w całym zakresie pracy i przy kojarzeniu ruchów;
- działania urządzeń sterowniczych mechanizmów;
- prędkości ruchów roboczych wszystkich mechanizmów, przy obciążeniu próbnym wynoszącym 100 proc. udźwigu nominalnego.
Obowiązkowo podczas badań technicznych podnośników wykonuje się
zawsze następujące próby podnośników z obciążeniem kontrolnym:
- statyczną, z obciążeniem wynoszącym:
- 150 proc. udźwigu nominalnego – dla podnośników z napędem ręcznym;
- 125 proc. udźwigu nominalnego – dla podnośników z napędem innym niż ręczny;
- dynamiczną, wykonywaną z obciążeniem równym 110 proc. udźwigu nominalnego;
- szczelności układów hydraulicznych i pneumatycznych z obciążeniem 110 proc. udźwigu nominalnego.

Próba statyczna powinna być wykonana przy najbardziej niekorzystnym, pod względem stateczności, usytuowaniu elementów przenoszących obciążenie. Czas jej trwania nie powinien być krótszy niż 10 minut. Próba dynamiczna powinna być przeprowadzona po uzyskaniu pomyślnego wyniku próby statycznej i powinna polegać na wykonaniu co najmniej dwóch cykli pracy, z prędkościami i kojarzeniem ruchów elementów podnośnika. Próba szczelności polega na sprawdzeniu szczelności elementów wyposażenia hydraulicznego lub pneumatycznego podnośnika, obciążonych ciężarem próbnym. Czas trwania tej próby powinien wynosić 1 godzinę. Po wykonaniu próby statycznej i dynamicznej należy przeprowadzić wyrywkową kontrolę stanu konstrukcji nośnej podnośnika w miejscach dostęsosnowski9pnych do oględzin, w szczególności złączy spawanych i połączeń rozłącznych. Elementy konstrukcji nie powinny wykazywać uszkodzeń oraz trwałych odkształceń. W podnośnikach wyposażonych w układy hydrauliczne i pneumatyczne należy sprawdzić ponadto prawidłowość działania zaworów zwrotnych sterowanych lub zaworów zabezpieczających przed pęknięciem przewodów ciśnieniowych.

Badanie odbiorcze podnośnika polega na:
- sprawdzeniu kompletności i prawidłowości dokumentacji technicznej;
- badaniu budowy w zakresie zgodności z dokumentacją oraz warunkami pracy;
- przeprowadzeniu prób technicznych.
Badanie okresowe podnośnika polega na:
- skontrolowaniu księgi rewizyjnej i dziennika konserwacji,
- sprawdzeniu protokołów pomiarów elektrycznych rezystancji izolacji, skuteczności ochrony przeciwporażeniowej;
- sprawdzeniu czy osoby konserwujące posiadają odpowiednie zaświadczenia kwalifikacyjne uprawniające do wykonywania tych czynności;
- przeprowadzeniu prób technicznych bez prób statycznej, dynamicznej i szczelności.

Badaniu okresowemu podlegają podnośniki objęte dozorem technicznym pełnym i powinny być wykonywane co najmniej raz w roku. Zakres badań doraźnych ustala indywidualnie organ właściwej jednostki dozoru technicznego. W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy przy podnośniku wymagana jest jego właściwa konserwacja. Konserwator podnośnika powinien posiadać niezbędną wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie wykonywanych czynności, potwierdzoną posiadaniem zaświadczenia kwalifikacyjnego, wydanego przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

Wykonując czynności związane z konserwacją podnośnika należy:
- przestrzegać instrukcji eksploatacji;
- dokonywać przeglądów urządzeń technicznych w terminach i zakresie określonym w instrukcji eksploatacji;
- usuwać na bieżąco usterki i nieprawidłowości w działaniu urządzeń technicznych;
- sprawdzać co najmniej raz w roku stan konstrukcji nośnej, w szczególności połączeń spawanych, nitowanych i rozłącznych;
- odnotować z aktualną datą i potwierdzić podpisem w dzienniku konserwacji wyniki przeglądów i wykonywane czynności;
- bezzwłocznie powiadamiać eksploatującego podnośnik o usterkach, które spowodowały konieczność wyłączenia podnośnika z eksploatacji i dokonanie odpowiedniego wpisu do dziennika konserwacji.

W przypadku podnośników wyposażonych w aparaty elektryczne powinny być wykonywane:
- pomiary rezystancji izolacji obwodów elektrycznych, nie rzadziej niż raz na dwa lata;
- pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej:
- nie rzadziej niż raz w roku – dla podnośników pracujących na otwartej przestrzeni lub w pomieszczeniach bardzo wilgotnych,
- nie rzadziej niż raz na dwa lata – dla pozostałych podnośników.

Niezależnie od terminów pomiary należy wykonywać każdorazowo po wprowadzeniu zmian lub przeprowadzeniu prac w instalacji elektrycznej, przestawieniu podnośnika na nowe miejsce pracy i jego zmontowaniu, gdy stan izolacji lub ochrony przeciwporażeniowej uległ pogorszeniu lub wystąpiły uszkodzenia.

mgr Andrzej Kowalewski