Jeden z pracodawców zwrócił się z pytaniem, czy nadal ma obowiązek w swoim zakładzie pracy zapewnić funkcjonowanie służby bhp?
Zarówno w interesie pracodawcy, jak i pracowników leży, aby w zakładzie pracy były przestrzegane przepisy szeroko rozumianego prawa pracy, w tym przepisy dotyczące bhp. Realizując swoje obowiązki, pracodawca powinien w szczególności przestrzegać przepisów, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz wypełniać nakazy, zalecenia, decyzje organów nadzorujących. Aby pracodawca mógł dobrze wykonywać nałożone na niego przepisami obowiązki, potrzebuje odpowiedniego wsparcia. Takim wsparciem są dla pracodawcy komisje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz służby bhp.
Służba bhp
Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracodawcę obowiązek utworzenia służby bhp, która pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązek utworzenia służby bhp mają pracodawcy zatrudniający więcej niż 100 pracowników (potwierdził to również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 października 2006 r., I OSK 263/06, niepubl.), w którym stwierdził, że pracodawca zatrudniający ponad 100 pracowników zobowiązany jest utworzyć służbę bhp i zatrudnić pracownika tej służby. Natomiast pracodawca, który zatrudnia do 100 pracowników, powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Zadania przewidziane dla służby bhp może realizować również sam pracodawca, który posiada ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp, jeżeli zatrudnia:
- do 10 pracowników albo
- do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W zakładach pracy, w których jest służba bhp, stanowi ona wyodrębnione komórki organizacyjne. W zależności od wielkości zakładu pracy, stanu zatrudnienia oraz od występujących w zakładzie warunków pracy i związanych z nimi zagrożeniami zawodowymi, a także uciążliwościami pracy pracodawca może utworzyć jedno- lub wieloosobową służbę bhp. Pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w przypadku gdy zatrudnionych jest ponad 600 pracowników, pracodawca zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników. Służba bhp jest organem niezależnym, który podlega tylko pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest jednostka organizacyjna, to służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zadania służby bhp
Służba bhp jest organem, który pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownicy służby bhp mogą być zatrudnieni na następujących stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zadań o charakterze kontrolnym należy przede wszystkim przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń. Z kolei do zadań służby o charakterze prewencyjnym należy zaliczyć udział przedstawiciela służby w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą. Pracownicy służby bhp mają obowiązek opracować i przekazać pracodawcy wnioski wynikające z badania przyczyn i okoliczności zaistniałych w zakładzie pracy wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także czuwać nad realizacją tych wniosków. Kolejna grupa zadań łączy się z szeroko rozumianym monitowaniem stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym zakresie do zadań służby należy m.in.: udział w opracowywaniu planów i założeń dotyczących modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy, udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Także co najmniej raz w roku muszą sporządzić i przedstawić pracodawcy okresowe analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierające propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy. Do obowiązków pracownika służby bhp należy ponadto prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Uprawnienia służby bhp
Jeżeli w trakcie kontroli pracownik służby bhp wykryje nieprawidłowości lub stwierdzi, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy nie odpowiada wymaganiom przewidzianym w przepisach Kodeksu pracy i innych ustawach szczegółowych, jest uprawniony do podjęcia odpowiednich działań mających na celu wyeliminowanie bądź ograniczenie zagrożenia. Pracownicy służby bhp mogą występować do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Są również uprawnieni do niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób, do niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej, do niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób.
Pracownicy służby bhp mogą również wnioskować do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób. Służba bhp może również występować do pracodawcy zarówno z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, jak i z wnioskami o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bhp.
mgr Robert Gorczyca, prawnik
Służba bhp
Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracodawcę obowiązek utworzenia służby bhp, która pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązek utworzenia służby bhp mają pracodawcy zatrudniający więcej niż 100 pracowników (potwierdził to również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 października 2006 r., I OSK 263/06, niepubl.), w którym stwierdził, że pracodawca zatrudniający ponad 100 pracowników zobowiązany jest utworzyć służbę bhp i zatrudnić pracownika tej służby. Natomiast pracodawca, który zatrudnia do 100 pracowników, powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Zadania przewidziane dla służby bhp może realizować również sam pracodawca, który posiada ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp, jeżeli zatrudnia:
- do 10 pracowników albo
- do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W zakładach pracy, w których jest służba bhp, stanowi ona wyodrębnione komórki organizacyjne. W zależności od wielkości zakładu pracy, stanu zatrudnienia oraz od występujących w zakładzie warunków pracy i związanych z nimi zagrożeniami zawodowymi, a także uciążliwościami pracy pracodawca może utworzyć jedno- lub wieloosobową służbę bhp. Pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w przypadku gdy zatrudnionych jest ponad 600 pracowników, pracodawca zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników. Służba bhp jest organem niezależnym, który podlega tylko pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest jednostka organizacyjna, to służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zadania służby bhp
Służba bhp jest organem, który pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownicy służby bhp mogą być zatrudnieni na następujących stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zadań o charakterze kontrolnym należy przede wszystkim przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń. Z kolei do zadań służby o charakterze prewencyjnym należy zaliczyć udział przedstawiciela służby w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą. Pracownicy służby bhp mają obowiązek opracować i przekazać pracodawcy wnioski wynikające z badania przyczyn i okoliczności zaistniałych w zakładzie pracy wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także czuwać nad realizacją tych wniosków. Kolejna grupa zadań łączy się z szeroko rozumianym monitowaniem stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym zakresie do zadań służby należy m.in.: udział w opracowywaniu planów i założeń dotyczących modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy, udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Także co najmniej raz w roku muszą sporządzić i przedstawić pracodawcy okresowe analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierające propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy. Do obowiązków pracownika służby bhp należy ponadto prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Uprawnienia służby bhp
Jeżeli w trakcie kontroli pracownik służby bhp wykryje nieprawidłowości lub stwierdzi, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy nie odpowiada wymaganiom przewidzianym w przepisach Kodeksu pracy i innych ustawach szczegółowych, jest uprawniony do podjęcia odpowiednich działań mających na celu wyeliminowanie bądź ograniczenie zagrożenia. Pracownicy służby bhp mogą występować do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Są również uprawnieni do niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób, do niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej, do niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób.
Pracownicy służby bhp mogą również wnioskować do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób. Służba bhp może również występować do pracodawcy zarówno z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, jak i z wnioskami o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bhp.
mgr Robert Gorczyca, prawnik
Komentarze (0)