Stosowane w pojazdach samochodowych koła z ogumieniem pneumatycznym mają za zadanie zapewnienie bezpiecznego i względnie cichego ruchu na drogach. Ich zadaniem jest:

• przenoszenie obciążeń statycznych i dynamicznych pomiędzy pojazdem a nawierzchnią drogi;

• zapewnienie odpowiedniej przyczepności obwodu koła do nawierzchni drogi w celu przekazywania siły napędu i hamowania;

• łagodzenie wstrząsów i drgań wynikających z nierówności nawierzchni;

• zagwarantowanie łatwej i skutecznej kierowalności;

• zapewnienie dobrej przyczepności poprzecznej;

• usuwanie warstwy wody oddzielającej koło od mokrej powierzchni;

• zagwarantowanie małego oporu toczenia, niskiego poziomu hałasu oraz dużej trwałości eksploatacyjnej.

Warunkiem prawidłowej eksploatacji opony, gwarantującej jej trwałość w trakcie użytkowania jest zapewnienie:

• ciśnienia powietrza w ogumieniu na poziomie zalecanym przez producenta opony i pojazdu;

• wyważenia dynamicznego całego koła (opony wraz z obręczą);

• prawidłowych wartości parametrów geometrii ustawienia kół (zbieżności i pochylenia);

• właściwego stanu technicznego elementów amortyzujących i resorujących;

• równomiernego rozkładu hamowania pomiędzy kołami.

W przeszłości zdecydowana większość użytkowników pojazdów samochodowych obsługą kół zajmowała się we własnym zakresie. W przypadku przebicia koła wymieniali je sami i dostarczali jedynie przebitą oponę (lub dętkę) do zakładu wulkanizacyjnego. Nawet w momencie wprowadzenia do użytku opon sezonowych (letnich i zimowych) znaczna część właścicieli pojazdów we własnym zakresie dokonywała ich wymiany przed sezonem. Obecnie, już jednak niewielki odsetek kierowców wykonuje tę czynność samemu.

Zdecydowana większość korzysta z usług wyspecjalizowanych w tym zakresie placówek usługowych, jakimi są serwisy ogumienia. Współczesne opony bezdętkowe oraz coraz częściej stosowane w pojazdach obręcze wykonane ze stopów lekkich wymagają przy obsłudze wykorzystania do demontażu i montażu na obręczy specjalistycznego sprzętu, jakim są tzw. montażownice, gwarantujące bezpieczne zarówno dla obsługującego, jak również i dla opony oraz obręczy koła wykonanie tych czynności. Poza tym, osiągane przez współcześnie eksploatowane pojazdy samochodowe prędkości jazdy wymuszają, głównie ze względów bezpieczeństwa, zapewnienie właściwego wyważenia kompletnych kół, którego nie da się wykonać bez użycia specjalistycznej wyważarki stosowanej w profesjonalnym serwisie ogumienia.


Pomimo funkcjonowania na rynku motoryzacyjnym olbrzymiej liczby tego typu warsztatów, w „sezonie”, czyli na jesień i wiosną, przed wszystkimi ustawiają się znacznej długości kolejki oczekujących na wykonanie usługi zmiany opon z letnich na zimowe (jesienią) i odwrotnie (wiosną). Funkcjonowanie serwisów ogumienia charakteryzuje się wyjątkową specyfiką, bowiem w tzw. szczycie sezonu, czyli okresach największego natężenia pracy, a zwłaszcza jesienią w chwili pojawienia się pierwszych opadów śniegu, zakłady te pracują praktycznie od świtu do późnych godzin wieczornych na wszystkich stanowiskach obsługowych, a przed nimi i tak ustawiają się stale kolejki klientów oczeku-jących na wymianę ogumienia. Pozostała część roku charakteryzuje się wizytami pojedynczych klientów, którym przytrafiło się nieszczęście związane z przebiciem opony. Stanowiska obsługowe serwisów tego typu są kompletnie niewykorzystywane poza sezonem, a pracownicy po pro-stu się nudzą. Dlatego też takie warsztaty coraz częściej decydują się na rozszerzenie profilu swojej działalności, wprowadzając dodatkowy zakres świadczonych usług.

Dotychczas poszerzanie zakresu działalności serwisów ogumienia wiązało się z prowadzeniem punktu sprzedaży opon i obręczy kół, co w jakimś niewielkim stopniu zwiększało liczbę klientów korzystających z usług takiego serwisu poza sezonem. Przy niektórych serwisach ogumienia powstawały również stanowiska wykonujące usługi w zakresie prostowania i naprawy zdeformowanych obręczy zarówno stalowych, jak również i tych wykonanych ze stopów lekkich.

W ostatnim czasie pojawiła się natomiast tendencja do poszerzania zakresu świadczonych usług o jeszcze inne usługi. Jedną z nich, bardzo zresztą słuszną z punktu widzenia długości okresu eksploatacji opon w pojeździe i szybkości ich zużycia, jest poszerzenie świadczonych usług o pomiar i kontrolę geometrii ustawienia kół i osi pojazdów, bowiem nierównomierne zużycie opon jest skutkiem braku optymalnego przenoszenia sił pomiędzy oponą a nawierzchnią drogi, czyli objawem występowania nieprawidłowego ustawienia geometrii kół. Efektem nieprawidłowego ustawienia geometrii zawieszenia jest jednostronne zużycie bieżnika. Nadmierne zużycie wewnętrznych części obu przednich opon wynika z nieprawidłowej (zbyt małej) zbieżności kół. Przy zużyciu zewnętrznych części opon zbieżność kół jest zbyt duża. W przypadku nadmiernego zużycia tylko jednej opony występuje zły kąt pochylenia danego koła. Zużycie opon w kołach tylnej osi pojazdów z regulowaną zbieżnością i kątem pochylenia kół również jest zależne od wartości ustawienia tych parametrów.

Ze względu na koszt opon, zwłaszcza w pojazdach wyższej klasy, warto jest więc uświadomić właścicielowi pojazdu przy wymianie sezonowej opon, fakt wpływu para-metrów geometrii ustawienia kół i osi pojazdu na żywotność i szybkość zużywania się opon i zaproponować mu pomiar oraz regulację tych parametrów w celu usunięcia nieprawidłowości i wydłużenia okresu eksploatacji opon.

W celu zorganizowania w serwisie ogumienia usługi kontroli i pomiaru geometrii konieczne jest wydzielenie tzw. stanowiska diagnostycznego z wykorzystaniem kanału przeglądowego lub podnośnika diagnostycznego czterokolumnowego, albo nożycowego oraz odpowiedniego urządzenia kontrolno-pomiarowego. W zależności od kosztów, można dokonać zakupu urządzenia pracującego w technologii kamer CCD, za pomocą którego dokonuje się pełnego pomiaru parametrów geometrii kół i osi pojazdu w czasie 20-30 minut lub najnowszej generacji przyrządu, wykorzystującego technologię trójwymiarowego modelowania parametrów podwozia, czyli urządzenia działającego w tzw. systemie 3D, za pomocą którego pełen pomiar wykonuje się w czasie zaledwie kilku minut.

Innym kierunkiem rozwoju funkcjonu-jących serwisów ogumienia jest poszerzanie zakresu działalności o usługi związane z diagnozowaniem układów elektronicznych. Ze względu na coraz większą popularność w pojazdach czujników ciśnienia umiejscowionych w kołach jest to kierunek bardzo uzasadniony i pożądany. Poza tym, popyt na tego typu usługi ze względu na ogromną ilość systemów elektronicznych w samochodach ciągle wzrasta. W celu poszerzenia zakresu funkcjonowania serwisu w tym segmencie usług konieczne jest zakupienie uniwersalnego testera diagnostycznego oraz zatrudnienie
odpowiednio wykwalifikowanego pracownika.

Kolejną usługą, o którą serwisy ogumienia poszerzają zakres swojej działalności, jest obsługa serwisowa układów klimatyzacji. Oczywiście, jest to również usługa typowo sezonowa, lecz okres tzw. sezonu nie pokrywa się z sezonem „oponiarskim”, tak więc w bardzo korzystny sposób będą się one uzupełniać. Tworzenie takiego stanowiska wiąże się z koniecznością zakupu stacji serwisowej do obsługi układów klimatyzacji, detektora wycieków czynnika chłodzącego i ewentualnie innego wyposażenia.

Jak widać, nawet w dobrze funkcjonujących serwisach ogumienia można poszerzyć zakres świadczonych usług, podnosząc jednocześnie renomę swojego warsztatu oraz zwiększając jego rentowność.

mgr Andrzej Kowalewski