Praktyczna wiedza dla każdego
W pojazdach samochodowych wyróżniamy chłodnice odpowiedzialne za chłodzenie cieczy, oleju, powietrza i gazu. Każda z nich, choć umiejscowiona i zbudowana w inny sposób, spełnia to samo zadanie, czyli schładza przepływające przez nią medium.
Układ termiczny samochodu to również urządzenia związane nie tyle z chłodzeniem, co z oddawaniem ciepła lub zimna z przepływającego czynnika, np.: nagrzewnica lub parownik w autach z klimatyzacją. Przyjrzyjmy się zatem każdemu z tych elementów.
Chłodnica cieczy
Jest to najważniejszy z elementów układu termicznego w autach z silnikami chłodzonymi cieczą. Schładza czynnik, który obniża temperaturę pracującej jednostki napędowej. Płyn chłodniczy, którego przepływ wymusza pompa wodna, przepływa wokół bloku silnika, za pomocą systemu specjalnych kanałów, schładzając go. Aby w następnym obiegu rozgrzana ciecz mog-ła ponownie schłodzić silnik, sama musi zostać schłodzona. Odbywa się to za pomocą chłodnicy. Zbudowana najczęściej
z aluminium lub miedzi jest systemem rurek połączonych zbiornikami. W przypadku chłodnic aluminiowych do budowy zbiorników stosuje się bardzo wytrzymałe tworzywa sztuczne lub aluminium. Chłodnice miedziane wyposażone są w zbiorniki wykonane również z miedzi. Rurki – kanaliki chłodnicy, na zewnątrz otoczone są w dodatkowy system specjalnych żaluzji lub płytek. Dzięki temu, w chłodzeniu cieczy bierze udział jeszcze większa powierzchnia metalu, czyniąc tym samym chłodzenie jeszcze efektywniejszym. Ciecz wpływa do chłodnicy, a po przebyciu jej drogi wydostaje się i dzięki niższej temperaturze ponownie może być chłodziwem. Dodatkowo wydajność zwiększa umieszczenie jej w miejscu dużych przepływów powietrza, (np. w przedniej części komory silnikowej), oraz umieszczony na niej wentylator nadmuchujący powietrze.
Chłodnica powietrza
Chłodnica powietrza, czyli Intercooler, stosowany w autach wyposażonych w doładowanie turbo. Jego rola to chłodzenie rozgrzanego powietrza użytego do turbodoładowania. Zbudowany jest z aluminium. Rdzeń konstrukcją przypomina chłodnicę cieczy, jednak wykonany jest w technologii, która umożliwia pracę w bardzo wysokich temperaturach i ciśnieniach.
Chłodnica oleju
Jest to zazwyczaj niewielka chłodnica chłodząca olej przekładniowy, silnikowy lub olej dodatkowych urządzeń hydraulicznych. (np. hydraulika w maszynach rolniczych, autobusach itd.) Najczęściej aluminiowa i przystosowana do wysokich ciśnień.
Nagrzewnica
Nagrzewnica podłączona jest do układu chłodzenia jednostki napędowej. Jej rola to oddawanie ciepła z rozgrzanej cieczy chłodniczej. Umieszczona w kabinie pojazdu, poddawana nadmuchowi, nawiewa ciepłe powietrze dbając o nasz komfort w chłodniejsze dni.
Chłodnica klimatyzacji
Chłodnica klimatyzacji, czyli kondenser lub skraplacz. Chłodzi, a tym samym skrapla czynnik gazowy klimatyzacji, którego temperatura rośnie podczas procesu sprężania kompresorem. Wykonana jest z aluminiowych cieniutkich kanalików i rurek. Wewnątrz układu, którego jest elementem panują bardzo wysokie ciśnienia.
Parownik
Parownik nazywany jest też kabinowym wymiennikiem ciepła. Jest elementem układu klimatyzacji. Podobnie jak nagrzewnica umieszczony jest wewnątrz pojazdu pod deską rozdzielczą. Przez parownik przepływa czynnik gazowy charakteryzujący się niską temperaturą, którą uzyskuje w trakcje rozprężania gazu. Tym samym schładza powietrze wewnątrz auta.
fotka_001.jpg>
Awarie chłodnic – przyczyny i skutki
Najczęściej spotykaną awarią chłodnic jest utrata jej szczelności, którą powodują:
- Mechaniczne, zewnętrzne uszkodzenia rdzenia chłodnicy lub zbiornika, poprzez uderzenie czy wgniecenie np. podczas kolizji, lub zmęczenie materiału np. ciągłe tarcie lub nienormalne temperatury pracy.
- Mechaniczne, wewnętrzne uszkodzenia, takie jak zbyt wysokie ciśnienie. Występuje np. podczas stosowania niewłaściwych czynników chłodzących – zamarzająca w ujemnych temperaturach woda, czy wytrącający się z niej kamień powodujący niedrożność. Zbyt wysokie ciśnienie może być też wynikiem uszkodzenia uszczelki pod głowicą silnika. Wówczas przedmuchy wysokiego ciśnienia dostają się do układu chłodzenia i oddziałują bezpośrednio na chłodnicę, niszcząc ją. Do wewnętrznych mechanicznych uszkodzeń zaliczyć można też rozerwanie płyty, do której przymocowany jest zbiornik. Dochodzi do niego najczęściej poprzez niesprawne zawieszenie pojazdu lub silnika, powodujące nienormalne wstrząsy i drgania chłodnicy.
- Chemiczne zewnętrzne oraz wewnętrzne uszkodzenia rdzenia chłodnicy, do których należy przede wszystkim korozja – najbardziej niebezpieczne z uszkodzeń praktycznie uniemożliwiające naprawę chłodnicy. Powstaje wskutek nieodpowiedniej eksploatacji chłodnicy i zaniedbania układu chłodzenia. Dzieje się tak za sprawą uzupełniania go zwykłą wodą lub wodą słabej jakości, a także zbyt silnie żrącymi płynami chłodniczymi. Korozja atakuje również zdemontowane chłodnice nie poddane odpowiedniemu płukaniu lub wystawione na warunki atmosferyczne. Nawet niewielka pozostałość czynnika chłodniczego w zdemontowanej chłodnicy, w krótkim czasie trwale uszkadza ją.
O tym, jak bardzo groźne w skutkach jest uszkodzenie chłodnicy nie wszystkim wiadomo. Każdy wyciek, a więc nieszczelność chłodnicy, powoduje ubytek medium chłodzącego, zmniejszając tym samym wydajność całego układu. Duże nieszczelności powodować mogą natychmiastową utratę całej zawartości płynu. Konsekwencją niedoboru czynnika są natychmiastowe nienormalne warunki cieplne pracy silnika. Podczas braku chłodzenia wysoka temperatura uszkadza uszczelkę głowicy, przyległe elementy osprzętu, czy wreszcie przez odkształcenie i stopnienie, samą głowicę i elementy silnika. Nieodpowiednie chłodzenie, poza unieruchomieniem jednostki napędowej, może więc trwale i kosztownie uszkodzić ją. Podobnie w przypadku chłodnic oleju, powietrza i klimatyzacji – ich uszkodzenia wpływają bezpośrednio na pracę podzespołów, z jakimi współpracują: intercooler z turbosprężarką, chłodnica klimatyzacji z wieloma elementami układu klimatyzacji na czele z samym kompresorem, chłodnica oleju ze skomplikowanymi elementami m.in. z automatyczną skrzynią biegów. Pod żadnym pozorem nie należy więc lekceważyć jakichkolwiek objawów niesprawności czy uszkodzenia chłodnicy – a więc wycieków czynnika chłodzącego, przegrzewania się jednostki napędowej, czy pojawienia się wody w układzie smarowania.
Gdzie kupić i naprawiać chłodnice?
Każda stacja ASO posiada w ofercie chłodnice do swoich modeli samochodów. Kupno chłodnicy w takim punkcie nie stanowi problemu, choć często sprowadzenie chłodnicy z fabryki trwa kilka tygodni. Pomimo wysokiej jakości, rekomendacji przez producenta auta oraz zgodności części z oryginałem, musimy liczyć się z wysokimi kosztami zakupu i montażu. Korzystnego zakupu markowej chłodnicy można dokonać też w wielu hurtowniach prowadzących sprzedaż oryginalnych części zamiennych, renomowanych producentów zamienników (posiadających certyfikat zgodności z oryginałem O.E.). W przypadku korzystania z oferty hurtowni, należy zawsze zapytać o udzielaną na produkt gwarancję i pamiętać, że pozostaje nam jeszcze koszt montażu chłodnicy. Z pewnością godną polecenia jest wizyta w sieci wyspecjalizowanych warsztatów zajmujących się ściśle układami termicznymi. Na polskim rynku istnieje jedyna taka wyspecjalizowana sieć profesjonalnych serwisów, zajmujących się sprzedażą i naprawą chłodnic, bazującą na regeneracji. Oferta jest tym bardziej interesująca, że sieć warsztatów działa pod patronatem jednego z największych na świecie producentów chłodnic – duńskiej firmy Nissens. Tym samym oferuje wysokiej jakości, markowy produkt, charakteryzujący się bardzo korzystnym stosunkiem ceny do jakości, oraz gwarancja honorowaną w całej Polsce.
Nienormalne ciśnienie w układzie powoduje "rozdęcie" chłodnicy, w konsekwencji rurki ulegają rozerwaniu.
Naprawy doraźne i chłodnice używane
Z całą odpowiedzialnością nie polecamy doraźnych napraw, w niewyspecjalizowanych warsztatach, bazujących jedynie na zaklejaniu wycieków. Bardzo często to tylko przedłużenie agonii wysilonej, czy skorodowanej chłodnicy. Niebezpieczne bywa stosowanie uszczelniaczy dodawanych do czynnika chłodzącego – zapychają one nie tylko wąskie kanały chłodnicy, ale cały układ. Prowizorycznie lub miejscowo naprawiana chłodnica stwarza duże prawdopodobieństwo wycieku w innym miejscu, a tym samym przestój pojazdu w trasie, koszty płynów czy kolejnych napraw. Podobnie w wypadku używanych chłodnic, których bardzo szeroką ofertę spotkać możemy na bazarach i giełdach. Stojące na wolnym powietrzu, nie płukane i nie sprawdzane na szczelność chłodnice bardzo często znajdują się w zaawansowanym i nieujawnianym stanie korozji. Choć swym pozornie dobrym wyglądem nie stwarzają podejrzeń, to wydatek kilkuset złotych, może okazać się wyrzuceniem pieniędzy. Giełdowy towar w podejrzanie dobrym stanie, często okazuje się pochodzić z rozbieranych, kradzionych aut.
Wszystkim stającym przed wyborem lub naprawą chłodnicy życzymy wiele rozwagi. Wybór oparty wyłącznie o bardzo niską ceną, to nie zawsze najkorzystniejsze rozwiązanie. Taka oszczędność bywa niestety pozorna i naraża na niebezpieczeństwo o wiele większych wydatków. Nade wszystko najlepszym rozwiązaniem i głosem doradczym jest zawsze wizyta w profesjonalnym serwisie oraz kupno markowego produktu z gwarancją.
Jan Zieleśkiewicz
W pojazdach samochodowych wyróżniamy chłodnice odpowiedzialne za chłodzenie cieczy, oleju, powietrza i gazu. Każda z nich, choć umiejscowiona i zbudowana w inny sposób, spełnia to samo zadanie, czyli schładza przepływające przez nią medium.
Układ termiczny samochodu to również urządzenia związane nie tyle z chłodzeniem, co z oddawaniem ciepła lub zimna z przepływającego czynnika, np.: nagrzewnica lub parownik w autach z klimatyzacją. Przyjrzyjmy się zatem każdemu z tych elementów.
Chłodnica cieczy
Jest to najważniejszy z elementów układu termicznego w autach z silnikami chłodzonymi cieczą. Schładza czynnik, który obniża temperaturę pracującej jednostki napędowej. Płyn chłodniczy, którego przepływ wymusza pompa wodna, przepływa wokół bloku silnika, za pomocą systemu specjalnych kanałów, schładzając go. Aby w następnym obiegu rozgrzana ciecz mog-ła ponownie schłodzić silnik, sama musi zostać schłodzona. Odbywa się to za pomocą chłodnicy. Zbudowana najczęściej
z aluminium lub miedzi jest systemem rurek połączonych zbiornikami. W przypadku chłodnic aluminiowych do budowy zbiorników stosuje się bardzo wytrzymałe tworzywa sztuczne lub aluminium. Chłodnice miedziane wyposażone są w zbiorniki wykonane również z miedzi. Rurki – kanaliki chłodnicy, na zewnątrz otoczone są w dodatkowy system specjalnych żaluzji lub płytek. Dzięki temu, w chłodzeniu cieczy bierze udział jeszcze większa powierzchnia metalu, czyniąc tym samym chłodzenie jeszcze efektywniejszym. Ciecz wpływa do chłodnicy, a po przebyciu jej drogi wydostaje się i dzięki niższej temperaturze ponownie może być chłodziwem. Dodatkowo wydajność zwiększa umieszczenie jej w miejscu dużych przepływów powietrza, (np. w przedniej części komory silnikowej), oraz umieszczony na niej wentylator nadmuchujący powietrze.
Chłodnica powietrza
Chłodnica powietrza, czyli Intercooler, stosowany w autach wyposażonych w doładowanie turbo. Jego rola to chłodzenie rozgrzanego powietrza użytego do turbodoładowania. Zbudowany jest z aluminium. Rdzeń konstrukcją przypomina chłodnicę cieczy, jednak wykonany jest w technologii, która umożliwia pracę w bardzo wysokich temperaturach i ciśnieniach.
Chłodnica oleju
Jest to zazwyczaj niewielka chłodnica chłodząca olej przekładniowy, silnikowy lub olej dodatkowych urządzeń hydraulicznych. (np. hydraulika w maszynach rolniczych, autobusach itd.) Najczęściej aluminiowa i przystosowana do wysokich ciśnień.
Nagrzewnica
Nagrzewnica podłączona jest do układu chłodzenia jednostki napędowej. Jej rola to oddawanie ciepła z rozgrzanej cieczy chłodniczej. Umieszczona w kabinie pojazdu, poddawana nadmuchowi, nawiewa ciepłe powietrze dbając o nasz komfort w chłodniejsze dni.
Chłodnica klimatyzacji
Chłodnica klimatyzacji, czyli kondenser lub skraplacz. Chłodzi, a tym samym skrapla czynnik gazowy klimatyzacji, którego temperatura rośnie podczas procesu sprężania kompresorem. Wykonana jest z aluminiowych cieniutkich kanalików i rurek. Wewnątrz układu, którego jest elementem panują bardzo wysokie ciśnienia.
Parownik
Parownik nazywany jest też kabinowym wymiennikiem ciepła. Jest elementem układu klimatyzacji. Podobnie jak nagrzewnica umieszczony jest wewnątrz pojazdu pod deską rozdzielczą. Przez parownik przepływa czynnik gazowy charakteryzujący się niską temperaturą, którą uzyskuje w trakcje rozprężania gazu. Tym samym schładza powietrze wewnątrz auta.
fotka_001.jpg>
Awarie chłodnic – przyczyny i skutki
Najczęściej spotykaną awarią chłodnic jest utrata jej szczelności, którą powodują:
- Mechaniczne, zewnętrzne uszkodzenia rdzenia chłodnicy lub zbiornika, poprzez uderzenie czy wgniecenie np. podczas kolizji, lub zmęczenie materiału np. ciągłe tarcie lub nienormalne temperatury pracy.
- Mechaniczne, wewnętrzne uszkodzenia, takie jak zbyt wysokie ciśnienie. Występuje np. podczas stosowania niewłaściwych czynników chłodzących – zamarzająca w ujemnych temperaturach woda, czy wytrącający się z niej kamień powodujący niedrożność. Zbyt wysokie ciśnienie może być też wynikiem uszkodzenia uszczelki pod głowicą silnika. Wówczas przedmuchy wysokiego ciśnienia dostają się do układu chłodzenia i oddziałują bezpośrednio na chłodnicę, niszcząc ją. Do wewnętrznych mechanicznych uszkodzeń zaliczyć można też rozerwanie płyty, do której przymocowany jest zbiornik. Dochodzi do niego najczęściej poprzez niesprawne zawieszenie pojazdu lub silnika, powodujące nienormalne wstrząsy i drgania chłodnicy.
- Chemiczne zewnętrzne oraz wewnętrzne uszkodzenia rdzenia chłodnicy, do których należy przede wszystkim korozja – najbardziej niebezpieczne z uszkodzeń praktycznie uniemożliwiające naprawę chłodnicy. Powstaje wskutek nieodpowiedniej eksploatacji chłodnicy i zaniedbania układu chłodzenia. Dzieje się tak za sprawą uzupełniania go zwykłą wodą lub wodą słabej jakości, a także zbyt silnie żrącymi płynami chłodniczymi. Korozja atakuje również zdemontowane chłodnice nie poddane odpowiedniemu płukaniu lub wystawione na warunki atmosferyczne. Nawet niewielka pozostałość czynnika chłodniczego w zdemontowanej chłodnicy, w krótkim czasie trwale uszkadza ją.
O tym, jak bardzo groźne w skutkach jest uszkodzenie chłodnicy nie wszystkim wiadomo. Każdy wyciek, a więc nieszczelność chłodnicy, powoduje ubytek medium chłodzącego, zmniejszając tym samym wydajność całego układu. Duże nieszczelności powodować mogą natychmiastową utratę całej zawartości płynu. Konsekwencją niedoboru czynnika są natychmiastowe nienormalne warunki cieplne pracy silnika. Podczas braku chłodzenia wysoka temperatura uszkadza uszczelkę głowicy, przyległe elementy osprzętu, czy wreszcie przez odkształcenie i stopnienie, samą głowicę i elementy silnika. Nieodpowiednie chłodzenie, poza unieruchomieniem jednostki napędowej, może więc trwale i kosztownie uszkodzić ją. Podobnie w przypadku chłodnic oleju, powietrza i klimatyzacji – ich uszkodzenia wpływają bezpośrednio na pracę podzespołów, z jakimi współpracują: intercooler z turbosprężarką, chłodnica klimatyzacji z wieloma elementami układu klimatyzacji na czele z samym kompresorem, chłodnica oleju ze skomplikowanymi elementami m.in. z automatyczną skrzynią biegów. Pod żadnym pozorem nie należy więc lekceważyć jakichkolwiek objawów niesprawności czy uszkodzenia chłodnicy – a więc wycieków czynnika chłodzącego, przegrzewania się jednostki napędowej, czy pojawienia się wody w układzie smarowania.
Gdzie kupić i naprawiać chłodnice?
Każda stacja ASO posiada w ofercie chłodnice do swoich modeli samochodów. Kupno chłodnicy w takim punkcie nie stanowi problemu, choć często sprowadzenie chłodnicy z fabryki trwa kilka tygodni. Pomimo wysokiej jakości, rekomendacji przez producenta auta oraz zgodności części z oryginałem, musimy liczyć się z wysokimi kosztami zakupu i montażu. Korzystnego zakupu markowej chłodnicy można dokonać też w wielu hurtowniach prowadzących sprzedaż oryginalnych części zamiennych, renomowanych producentów zamienników (posiadających certyfikat zgodności z oryginałem O.E.). W przypadku korzystania z oferty hurtowni, należy zawsze zapytać o udzielaną na produkt gwarancję i pamiętać, że pozostaje nam jeszcze koszt montażu chłodnicy. Z pewnością godną polecenia jest wizyta w sieci wyspecjalizowanych warsztatów zajmujących się ściśle układami termicznymi. Na polskim rynku istnieje jedyna taka wyspecjalizowana sieć profesjonalnych serwisów, zajmujących się sprzedażą i naprawą chłodnic, bazującą na regeneracji. Oferta jest tym bardziej interesująca, że sieć warsztatów działa pod patronatem jednego z największych na świecie producentów chłodnic – duńskiej firmy Nissens. Tym samym oferuje wysokiej jakości, markowy produkt, charakteryzujący się bardzo korzystnym stosunkiem ceny do jakości, oraz gwarancja honorowaną w całej Polsce.
Nienormalne ciśnienie w układzie powoduje "rozdęcie" chłodnicy, w konsekwencji rurki ulegają rozerwaniu.
Naprawy doraźne i chłodnice używane
Z całą odpowiedzialnością nie polecamy doraźnych napraw, w niewyspecjalizowanych warsztatach, bazujących jedynie na zaklejaniu wycieków. Bardzo często to tylko przedłużenie agonii wysilonej, czy skorodowanej chłodnicy. Niebezpieczne bywa stosowanie uszczelniaczy dodawanych do czynnika chłodzącego – zapychają one nie tylko wąskie kanały chłodnicy, ale cały układ. Prowizorycznie lub miejscowo naprawiana chłodnica stwarza duże prawdopodobieństwo wycieku w innym miejscu, a tym samym przestój pojazdu w trasie, koszty płynów czy kolejnych napraw. Podobnie w wypadku używanych chłodnic, których bardzo szeroką ofertę spotkać możemy na bazarach i giełdach. Stojące na wolnym powietrzu, nie płukane i nie sprawdzane na szczelność chłodnice bardzo często znajdują się w zaawansowanym i nieujawnianym stanie korozji. Choć swym pozornie dobrym wyglądem nie stwarzają podejrzeń, to wydatek kilkuset złotych, może okazać się wyrzuceniem pieniędzy. Giełdowy towar w podejrzanie dobrym stanie, często okazuje się pochodzić z rozbieranych, kradzionych aut.
Wszystkim stającym przed wyborem lub naprawą chłodnicy życzymy wiele rozwagi. Wybór oparty wyłącznie o bardzo niską ceną, to nie zawsze najkorzystniejsze rozwiązanie. Taka oszczędność bywa niestety pozorna i naraża na niebezpieczeństwo o wiele większych wydatków. Nade wszystko najlepszym rozwiązaniem i głosem doradczym jest zawsze wizyta w profesjonalnym serwisie oraz kupno markowego produktu z gwarancją.
Jan Zieleśkiewicz
Komentarze (0)