Jednym z najważniejszych powodów nieprzestrzegania w Polsce dyrektywy o lakierach wodorozcieńczalnych jest absolutna bezczynność organów państwa powołanych do kontroli i sankcjonowania nieprzestrzegania przepisów o lakierach wodnych. Z zebranych na początku roku danych z Inspekcji Handlowej wynika, iż Inspekcja ta w latach 2007-2010 w skali całego kraju przeprowadziła 9 (słownie: dziewięć) kontroli podmiotów gospodarczych zajmujących się produkcją, dystrybucją, sprzedażą i używaniem lakierów samochodowych, a wszystkie te kontrole dotyczyły jedynie prawidłowości etykiet. Dla przypomnienia – liczba warsztatów blacharskich szacowana jest w naszym kraju na ponad 11 tysięcy. Dlatego Związek Dealerów Samochodów wraz z największymi firmami lakierniczymi w Polsce (Akzo Nobel, BASF, Du Pont, PPG Industries i Novol) postanowił powołać Koalicję na rzecz przestrzegania „dyrektywy wodnej” UE i zorganizować akcję „NIE IGRAJ Z PRAWEM”. Celem przewidzianej na lata 2011-2012 kampanii jest zwiększenie stopnia przestrzegania przepisów o lakierach wodnych, czyli dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 roku „w sprawie ograniczeń emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów”, implementowanej do polskiego systemu prawnego rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2007 roku w sprawie szczegółowych wymagań ograniczenia emisji lotnych związków organicznych powstających w wyniku wykorzystywania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz w preparatach do odnawiania pojazdów (Dz. U. z 2007 roku, Nr 11, poz. 72).

Przepisy prawa
Rozporządzenie wdrażające dyrektywę zostało wydane na podstawie art. 169 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, Nr 169, poz. 1199, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1832). Określa ono szczegółowe wymagania dotyczące ograniczania emisji lotnych związków organicznych przez określenie dopuszczalnych wartości maksymalnych ich zawartości w niektórych farbach i lakierach oraz w preparatach do odnawiania pojazdów. Celem tych przepisów jest zapobieganie oraz redukcja zanieczyszczeń powietrza biorących udział w tworzeniu ozonu troposferycznego

Zgodnie z rozporządzeniem, limitowanie zawartości LZO dotyczy preparatów do odnawiania pojazdów, przeznaczonych do malowania pojazdów lub ich elementów, preparatów stosowanych do częściowych napraw, konserwacji i dekoracji pojazdów poza instalacjami produkcyjnymi, takich jak:
a) preparaty do przygotowania i czyszczenia wstępnego, przeznaczone do usuwania starych powłok, rdzy, mechanicznie lub chemicznie, albo do przygotowania niepomalowanych powierzchni:
– preparaty do przygotowania wstępnego, przeznaczone do mycia pistoletów do natrysku i innych urządzeń, zmywacze powłok farb, środki do odtłuszczania, włącznie z rodzajami antystatycznymi dla tworzyw sztucznych oraz środki do usuwania silikonu;
– preparaty do czyszczenia wstępnego, przeznaczone do usuwania zanieczyszczeń z powierzchni, przed nałożeniem powłok;
b) kity szpachlowe i szpachlówki na karoserie, obejmujące mieszanki o dużej zawartości rozdrobnionych substancji stałych, przeznaczone do wypełniania ubytków powierzchni przed nałożeniem podkładu wypełniającego;
c) farby do gruntowania, obejmujące farby przeznaczone do nakładania bezpośrednio na metal lub na istniejącą powłokę do ochrony podłoża przed korozją, stosowane przed podkładem wypełniającym:
– podkłady wypełniające, przeznaczone do stosowania bezpośrednio przed nałożeniem powłoki nawierzchniowej dla ochrony przed korozją i zapewnienia przyczepności powłoki nawierzchniowej, wyrównujące nierówności powierzchni;
– farby do gruntowania metalu, takie jak farby zwiększające przyczepność, uszczelniające, wyrównujące, podkłady wypełniające do nakładania natryskiem, podkłady niewymagające szlifowania oraz farby do gruntowania tworzyw sztucznych;
– farby do gruntowania reaktywne, zawierające co najmniej 0,5 % wagowych kwasu fosforowego, przeznaczone do nakładania bezpośrednio na powierzchnię metalu dla zapewnienia przyczepności i ochrony przed korozją; farby do gruntowania dopuszczone do spawania oraz farby do przygotowania powierzchni ocynkowanych i cynkowych;
d) farby nawierzchniowe pigmentowane, przeznaczone do nakładania w jednej lub wielu warstwach, tworzące powłokę bazową z połyskiem, o dużej trwałości, łącznie z powłokami bazowymi i przezroczystymi:
– farby bazowe, pigmentowane, przeznaczone do uzyskania barwy i żądanych efektów optycznych, z wyłączeniem połysku i odporności powierzchniowej;
– lakiery tworzące powłoki przezroczyste, nadające powłokom połysk i właściwości odpornościowe;
e) farby wykończeniowe z efektami specjalnymi, przeznaczone do stosowania jako jednowarstwowe powłoki nawierzchniowe o specjalnych właściwościach, takich jak efekt metaliczny lub perłowy, wysokojakościowe powłoki barwne i przezroczyste (na przykład odporne na zarysowanie lub fluorowane), farby bazowe odbijające światło, wykończeniowe teksturowane, przeciwpoślizgowe, nieodpryskujące, wykończeniowe wewnętrzne, masy do uszczelniania podwozia, jak również farby, masy do uszczelniania podwozia w aerozolu.

Celem rozporządzenia jest wyłączenie stosowania do lakierowania i odnawiania pojazdów mechanicznych produktów niespełniających jego wymagań. Obowiązek przestrzegania tych przepisów dotyczy zatem zarówno producentów lakierów, podmiotów wprowadzających je do obrotu, jak i ich użytkowników końcowych (warsztatów blacharsko-lakierniczych).

Co grozi za nieprzestrzeganie „dyrektywy wodnej”?
Lista kar za nieprzestrzeganie „dyrektywy wodnej” jest długa, niemniej działania kontrolne będą opierać się na trzech organach posiadających możliwość sankcji bezpośredniej – Inspekcji Handlowej, Inspekcji Ochrony Środowiska oraz organach wykonawczych gmin. Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli państwowej powołanym w ogólności do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Inspekcja prowadzi kontrole artykułów i usług dostępnych na rynku oraz legalności działania przedsiębiorców uczestniczących w obrocie tymi artykułami i usługami. W toku prowadzonej kontroli inspektor może zarządzić ograniczenie wprowadzania do obrotu, wstrzymanie wprowadzania do obrotu lub wycofanie z obrotu produktów albo wstrzymanie świadczenia usług, jak również niezwłoczne usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości – jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo lub interes konsumentów albo interes gospodarczy państwa. Po przeprowadzonej kontroli, jeżeli jest to niezbędne dla usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej wydaje w drodze decyzji administracyjnej zarządzenia pokontrolne. Kontrolowany jest obowiązany poinformować wojewódzkiego inspektora, w wyznaczonym terminie, o sposobie wykonania tego zarządzenia. Kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje decyzji zawierającej zarządzenia pokontrolne albo usuwa dowody lub produkty zabezpieczone w toku kontroli, podlega grzywnie albo karze pozbawienia wolności do lat 2. Kontrola podmiotów gospodarczych jest także podstawowym zadaniem Inspekcji Ochrony Środowiska. Kontrole tej inspekcji są ukierunkowane tak, aby korzystanie ze środowiska odbywało się z poszanowaniem ogólnie przyjętych zasad i norm w tym zakresie. Zadaniem Inspekcji Ochrony Środowiska jest też monitorowanie i ocena stanu środowiska oraz dostarczanie społeczeństwu i władzy publicznej informacji o środowisku.

Na podstawie ustaleń prowadzonej kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska wydaje do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej zarządzenie pokontrolne. Zgodnie z odpowiednimi przepisami, ten kto w wyznaczonym terminie nie poinformuje organu Inspekcji Ochrony Środowiska o zakresie wykonania takich zarządzeń pokontrolnych albo o przeprowadzeniu postępowania służbowego lub innego przewidzianego prawem postępowania przeciw osobom winnym dopuszczenia do uchybień lub też niezgodnie z prawdą poinformuje organ Inspekcji Ochrony Środowiska o wykonaniu zarządzeń pokontrolnych lub przeprowadzeniu postępowania służbowego lub innego przewidzianego prawem – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Dodatkowo, jeżeli działalność prowadzona przez podmiot korzystający ze środowiska albo osobę fizyczną powoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagraża życiu lub zdrowiu ludzi, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wydać decyzję o wstrzymaniu tej działalności w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla zapobieżenia pogarszaniu stanu środowiska. Także organ wykonawczy gminy, czyli prezydent miasta (wójt, burmistrz), po przeprowadzeniu odrębnego kontrolnego postępowania administracyjnego w ramach przepisów dotyczących ograniczania zanieczyszczeń z tytułu wprowadzania do obrotu produktów (art. 166-172 Prawa ochrony środowiska) może w drodze decyzji administracyjnej nakazać określonej osobie fizycznej, której działalność negatywnie oddziałuje na środowisko, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko. Kto nie zastosuje się do takiej decyzji, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności, albo grzywny.

Koalicja
Organizatorem akcji NIE IGRAJ Z PRAWEM jest Związek Dealerów Samochodów. W skład powołanej do realizacji akcji  Koalicji na rzecz przestrzegania „dyrektywy wodnej” UE wchodzą także największe firmami lakierniczymi w Polsce (Akzo Nobel, BASF, Du Pont, PPG Industries i Novol). Organizatorzy mają nadzieję, że do koalicji będą przystępować także kolejne firmy i organizacje. Patronem medialnym akcji są: „Magazyn Dealer”, „Nowoczesny Warsztat” oraz portal Warsztat.pl

www.nieigraj.pl

W sprawie dodatkowych informacji prosimy o kontakt z Markiem Koniecznym, Związek Dealerów Samochodów, ul. Podchorążych 83, 02-722 Warszawa, tel. 600 00 32 38,  e-mail: m.konieczny@zds.org.pl

Związek Dealerów Samochodów (ZDS) jest organizacją  pracodawców reprezentującą interesy dealerów i autoryzowanych stacji serwisowych w Polsce. Polska branża dealerska to ponad tysiąc przedsiębiorstw, w przeważającej większości firm rodzinnych o polskim kapitale, zatrudniających blisko 40 tysięcy pracowników.