Mit dotyczący braku konieczności wymiany oleju w manualnej skrzyni biegów był mocno zakorzeniony zarówno wśród użytkowników, jak i części mechaników. Praktyka pokazuje jednak, iż jest niezbędna, aby cieszyć się długoterminową i komfortową eksploatacją samochodu.

Coraz większa świadomość potrzeby obsługi popularnego „manuala” niesie za sobą pytanie, jak dokonać wymiany i jaki olej wykorzystać. Oleje przekładniowe pracują w szerokim zakresie temperatur (od -50ºC do +100ºC), który powoduje poważne zmiany właściwości, zwłaszcza lepkości, co może wpłynąć negatywnie na pracę mechanizmów przekładni. Zanieczyszczenia powstające podczas pracy są zawieszone w oleju, a po zużyciu dodatków dyspergujących wytrącają się i osadzają w zakamarkach skrzyni. Postępującą degradację środka smarnego można zauważyć, np. obserwując mocne pociemnienie oleju, specyficzny zapach oraz obecność osadów czy drobnych opiłków.
Głównym zadaniem środka smarującego jest utworzenie filmu smarnego o takiej grubości, by mógł zabezpieczyć powierzchnie styku międzyzębnego. Grubość wytworzonej warstwy zależy od specyficznych właściwości oleju. Należy pamiętać, że olej przekładniowy spełnia kilka podstawowych zadań: smaruje współpracujące elementy, chłodzi mechanizm, zapobiega starzeniu i korozji, ma za zadanie utrzymać czystość, nie może reagować z elementami gumowymi i innymi tworzywami sztucznymi.
Dobór oleju do przekładni należy rozpocząć od odnalezienia produktu spełniającego wymagania postawione przez konstruktorów. Ważne, aby pamiętać, że wyższa klasa jakości oleju nie zawsze zastępuje klasę niższą. Oznacza to, że np. oleju o klasie jakościowej API GL-5 nie powinniśmy stosować do przekładni, dla której dedykowanym produktem jest API GL-4 i na odwrót.
Aby jak najdłużej zachować manualną skrzynię biegów w dobrej kondycji, należy regularnie kontrolować poziom i jakość oleju zgodnie z zaleceniami producenta. Najczęściej zalecanym interwałem kontroli jest przebieg około 30 000 km. Szczególną uwagę należy zwrócić na wycieki i widoczne nieszczelności, które mogą powodować ubytek oleju, a jednocześnie pozwalają na przenikanie wilgoci i wody do wnętrza mechanizmu, co jest szczególnie niepożądane. Wymianę oleju należy przeprowadzać zazwyczaj przy sugerowanym przebiegu 80 000 km–100 000 km. Właściwy poziom środka smarnego jest istotnym czynnikiem żywotności przekładni. W sytuacji użytkowania pojazdu w trudnych warunkach (np. jazda w terenie) okresy między wymianami trzeba skrócić, a częstotliwość kontroli zwiększyć. Zawsze należy przestrzegać zaleceń odnośnie do specyfikacji środka smarnego wytyczonych przez producenta pojazdu lub bezpośrednio przez producenta konkretnego komponentu, gdyż, jak powszechnie wiadomo, producenci pojazdów nie produkują płynów eksploatacyjnych.

Marcin Kulwicki 
dyrektor handlowy Ravenol