– obsługa i diagnostyka. Klimatyzacja samochodowa jest układem, który przede wszystkim zapewnia odpowiednio wysoki komfort jazdy, ale również dzięki swemu działaniu wpływa na poprawę poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Poprawne funkcjonowanie tego systemu i właściwa realizacja zadań związanych z poprawą komfortu i warunków termicznych wewnątrz pojazdu uwarunkowane są jednak od cyklicznej, corocznej jego obsługi serwisowej. Tylko poprzez stosowanie się do tego zalecenia producentów pojazdów i układów klimatyzacji można uniknąć poważniejszych awarii tego systemu i zagwarantować poprawność i skuteczność jego funkcjonowania. 
Kolejnym powodem, dla którego konieczne jest prowadzenie okresowych czynności serwisowych przy samochodowych układach klimatyzacji jest to, że do układu (zarówno do czynnika, jak i oleju sprężarkowego) przedostaje się w postaci pary (występującej w otoczeniu) woda, która może wywoływać krzepnięcie i tworzenie się kryształów lodu, utrudniających, a nawet uniemożliwiających całkowicie przepływ czynnika roboczego w układzie, co powoduje nieprawidłowe jego funkcjonowanie i może doprowadzić do uszkodzenia elementów systemu. Dodatkowymi argumentami przemawiającymi za koniecznością wykonywania cyklicznej obsługi serwisowej układu klimatyzacji jest fakt pokrywania się powierzchni skraplacza zanieczyszczeniami, skutecznie zmniejszającymi strumień powietrza przez niego przepływający oraz możliwość zatkania się rurki odprowadzającej skropliny z parownika, co może doprowadzić do odkładania się ich na obudowie parownika, zmniejszając zdolność do usuwania wilgoci z powietrza. Pomimo wyraźnych zaleceń producentów pojazdów dotyczących sezonowej obsługi układu klimatyzacji, użytkownicy pojazdów nie stosują się do nich. Pojazdy na obsługę układów klimatyzacji trafiają do warsztatów samochodowych specjalizujących się w tym zakresie najczęściej dopiero w momencie wystąpienia jakiejś usterki powodującej całkowity brak funkcjonowania systemu. Zdecydowanie rzadziej klienci odwiedzają warsztat w przypadku drobnych niedomagań działania systemu.
Objawami nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu są zwykle:
- pojawianie się lodu na elementach układu,
- występowanie nieprzyjemnych zapachów,
- zaparowywanie szyb,
- wyłączanie się systemu po krótkim okresie pracy.
Najczęstszą przyczyną wadliwego działania układu klimatyzacji jest:
- zbyt mała ilość czynnika chłodzącego w układzie,
- powstawanie zatorów w przepływie czynnika,
- uszkodzenie któregoś z podzespołów,
- usterka instalacji elektrycznej,
- obecność powietrza lub wilgoci w obwodzie.
Do czynności przeprowadzanych w trakcie sezonowej obsługi układu klimatyzacji należy:
- uzupełnienie ilości czynnika w układzie i zlokalizowanie ewentualnych nieszczelności oraz
- oczyszczenie powierzchni skraplacza,
- sprawdzenie drożności rurki odprowadzającej skropliny z parownika.
Diagnozowanie nieprawidłowo funkcjonującego układu klimatyzacji najlepiej rozpocząć od uzyskania informacji o pojawiających się niedomaganiach od użytkownika pojazdu. Przed przeprowadzaniem jakichkolwiek czynności obsługowych związanych z układem klimatyzacji zalecana jest zawsze kontrola szczelności przewodów i połączeń przy użyciu lampy emitującej promieniowanie ultradźwiękowe, dzięki której widoczne są miejsca wycieku czynnika roboczego wraz z zawartym w nim barwnikiem. W celu określenia wydajności układu klimatyzacji przeprowadza się pomiar temperatury powietrza na wlocie i wylocie klimatyzatora oraz temperatur części metalowych na wyjściu i wejściu skraplacza z użyciem elektronicznych termometrów z sondami. Przy sprawnie działającym układzie klimatyzacji powinny one odpowiadać danym fabrycznym. Jeśli uzyskane wyniki pomiarów temperatur odbiegają od zalecanych wartości, należy przeprowadzić pomiar ciśnień w wysokociśnieniowej i niskociśnieniowej części obiegu czynnika. Do tego zabiegu wykorzystuje się manometry podłączane do złącz serwisowych. Uzyskiwane wyniki pomiaru ciśnień dają (w zależności od otrzymanych wartości) wyraźne wskazówki o przyczynach powstających niedomagań w pracy układu. W przypadku nowoczesnych układów klimatyzacji samochodowych diagnostyka i wykrywanie przyczyn niedomagań są znacznie prostsze, dzięki zastosowanych w nich sterownikom mikroprocesorowym i posiadanej funkcji samodiagnozy. Błędy w funkcjonowaniu systemu klimatyzacji zarejestrowane przez sterownik mogą być odczytane poprzez wykorzystanie odpowiedniego testera diagnostycznego podłączonego do gniazda diagnostycznego obsługiwanego pojazdu. Dzięki zastosowaniu przy diagnostyce układu klimatyzacji testera diagnostycznego obsługującego elektroniczne systemy sterujące możliwa jest również obserwacja wielkości parametrów bieżących odczytywanych przez poszczególne czujniki zastosowane w układzie.
W przypadku braku występowania nieszczelności układu sezonowa obsługa układu klimatyzacji polega na podłączeniu do niego stacji serwisowej i przeprowadzeniu procesu obsługowego czynnika chłodniczego, polegającego na:
- kontroli ciśnień czynnika chłodniczego w wysokociśnieniowej i niskociśnieniowej części układu;
- odessaniu zużytego czynnika chłodniczego;
- automatycznej regeneracji czynnika chłodniczego oraz odseparowania zużytego oleju;
- osuszenia układu klimatyzacji poprzez wytwarzanie podciśnienia;
- sprawdzeniu szczelności układu;
- napełnieniu układu świeżym czynnikiem chłodniczy wraz z odpowiednią ilością oleju sprężarkowego.
Obecnie najszersze zastosowanie przy obsłudze samochodowych układów klimatyzacji mają w pełni zautomatyzowane stacje serwisowe, składające się z:
- butki wewnętrznej na czynnik chłodniczy;
- wagi elektronicznej umożliwiającej odmierzanie ilości czynnika wprowadzanego lub pobieranego z butli wewnętrznej;
- zespołu filtrów oddzielających olej i wodę podczas regeneracji czynnika chłodniczego;
- elektrycznej pompy podciśnieniowej do odsysania czynnika z układów w pojazdach,
- dozownika oleju i środka barwiącego (kontrastu);
- zbiorników na świeży i zużyty olej;
- wagi elektronicznej do odmierzania ilości oleju odzyskiwanego i świeżego dodawanego do czynnika chłodniczego;
- termometrów i manometrów;
- przewodów elastycznych wyposażonych w szybkozłącza i adaptery;
- zaworów wysokiego i niskiego ciśnienia na króćcach do przyłączania odpowiednich węży;
- panelu sterującego.
Praktycznie każda oferowana obecnie stacja serwisowa do obsługi układów klimatyzacji ma wbudowaną drukarkę umożliwiającą wydruk raportu wykonanej obsługi serwisowej. W stacjach automatycznych wszystkie niezbędne w trakcie obsługi funkcje sterowane są elektrozaworami uruchamianymi przez mikroprocesor zgodnie z programem wybranym ręcznie z klawiatury panelu sterującego lub przywołanym z systemowej bazy danych pojazdów urządzenia. Wszystkim etapom pracy automatycznej stacji serwisowej towarzyszą odpowiednie komunikaty na wyświetlaczu opisujące rodzaj aktualnie wykonywanego zabiegu oraz jego parametry (masa czynnika i oleju, wartość ciśnienia, czas odsysania, napełniania itp.). Na wyświetlaczu sygnalizowane są również ewentualne nieprawidłowości przebiegu procesu (zbyt mała ilość czynnika w butli, negatywny wynik testu szczelności itp.).
mgr Andrzej Kowalewski
Jednym z czynników wpływających na konieczność przeprowadzania okresowej obsługi technicznej układu klimatyzacji jest naturalny, nieunikniony ubytek czynnika chłodniczego w wielkości od 30 do 130 g w skali roku, spowodowany minimalnymi nieszczelnościami układu oraz strukturą materiału przewodów gumowych, posiadających podwyższony współczynnik dyfuzji czynnika. Uzupełnianie czynnika jest konieczne ze względu na fakt, iż nienapełniony do końca układ klimatyzacji nie pracuje prawidłowo, a poza tym narażony jest na dodatkowe obciążenia, a w związku z tym i szybsze uszkodzenie.
Kolejnym powodem, dla którego konieczne jest prowadzenie okresowych czynności serwisowych przy samochodowych układach klimatyzacji jest to, że do układu (zarówno do czynnika, jak i oleju sprężarkowego) przedostaje się w postaci pary (występującej w otoczeniu) woda, która może wywoływać krzepnięcie i tworzenie się kryształów lodu, utrudniających, a nawet uniemożliwiających całkowicie przepływ czynnika roboczego w układzie, co powoduje nieprawidłowe jego funkcjonowanie i może doprowadzić do uszkodzenia elementów systemu. Dodatkowymi argumentami przemawiającymi za koniecznością wykonywania cyklicznej obsługi serwisowej układu klimatyzacji jest fakt pokrywania się powierzchni skraplacza zanieczyszczeniami, skutecznie zmniejszającymi strumień powietrza przez niego przepływający oraz możliwość zatkania się rurki odprowadzającej skropliny z parownika, co może doprowadzić do odkładania się ich na obudowie parownika, zmniejszając zdolność do usuwania wilgoci z powietrza. Pomimo wyraźnych zaleceń producentów pojazdów dotyczących sezonowej obsługi układu klimatyzacji, użytkownicy pojazdów nie stosują się do nich. Pojazdy na obsługę układów klimatyzacji trafiają do warsztatów samochodowych specjalizujących się w tym zakresie najczęściej dopiero w momencie wystąpienia jakiejś usterki powodującej całkowity brak funkcjonowania systemu. Zdecydowanie rzadziej klienci odwiedzają warsztat w przypadku drobnych niedomagań działania systemu.
Objawami nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu są zwykle:
- pojawianie się lodu na elementach układu,
- występowanie nieprzyjemnych zapachów,
- zaparowywanie szyb,
- wyłączanie się systemu po krótkim okresie pracy.
Najczęstszą przyczyną wadliwego działania układu klimatyzacji jest:
- zbyt mała ilość czynnika chłodzącego w układzie,
- powstawanie zatorów w przepływie czynnika,
- uszkodzenie któregoś z podzespołów,
- usterka instalacji elektrycznej,
- obecność powietrza lub wilgoci w obwodzie.
Do czynności przeprowadzanych w trakcie sezonowej obsługi układu klimatyzacji należy:
- uzupełnienie ilości czynnika w układzie i zlokalizowanie ewentualnych nieszczelności oraz
- oczyszczenie powierzchni skraplacza,
- sprawdzenie drożności rurki odprowadzającej skropliny z parownika.
Diagnozowanie nieprawidłowo funkcjonującego układu klimatyzacji najlepiej rozpocząć od uzyskania informacji o pojawiających się niedomaganiach od użytkownika pojazdu. Przed przeprowadzaniem jakichkolwiek czynności obsługowych związanych z układem klimatyzacji zalecana jest zawsze kontrola szczelności przewodów i połączeń przy użyciu lampy emitującej promieniowanie ultradźwiękowe, dzięki której widoczne są miejsca wycieku czynnika roboczego wraz z zawartym w nim barwnikiem. W celu określenia wydajności układu klimatyzacji przeprowadza się pomiar temperatury powietrza na wlocie i wylocie klimatyzatora oraz temperatur części metalowych na wyjściu i wejściu skraplacza z użyciem elektronicznych termometrów z sondami. Przy sprawnie działającym układzie klimatyzacji powinny one odpowiadać danym fabrycznym. Jeśli uzyskane wyniki pomiarów temperatur odbiegają od zalecanych wartości, należy przeprowadzić pomiar ciśnień w wysokociśnieniowej i niskociśnieniowej części obiegu czynnika. Do tego zabiegu wykorzystuje się manometry podłączane do złącz serwisowych. Uzyskiwane wyniki pomiaru ciśnień dają (w zależności od otrzymanych wartości) wyraźne wskazówki o przyczynach powstających niedomagań w pracy układu. W przypadku nowoczesnych układów klimatyzacji samochodowych diagnostyka i wykrywanie przyczyn niedomagań są znacznie prostsze, dzięki zastosowanych w nich sterownikom mikroprocesorowym i posiadanej funkcji samodiagnozy. Błędy w funkcjonowaniu systemu klimatyzacji zarejestrowane przez sterownik mogą być odczytane poprzez wykorzystanie odpowiedniego testera diagnostycznego podłączonego do gniazda diagnostycznego obsługiwanego pojazdu. Dzięki zastosowaniu przy diagnostyce układu klimatyzacji testera diagnostycznego obsługującego elektroniczne systemy sterujące możliwa jest również obserwacja wielkości parametrów bieżących odczytywanych przez poszczególne czujniki zastosowane w układzie.
W przypadku braku występowania nieszczelności układu sezonowa obsługa układu klimatyzacji polega na podłączeniu do niego stacji serwisowej i przeprowadzeniu procesu obsługowego czynnika chłodniczego, polegającego na:
- kontroli ciśnień czynnika chłodniczego w wysokociśnieniowej i niskociśnieniowej części układu;
- odessaniu zużytego czynnika chłodniczego;
- automatycznej regeneracji czynnika chłodniczego oraz odseparowania zużytego oleju;
- osuszenia układu klimatyzacji poprzez wytwarzanie podciśnienia;
- sprawdzeniu szczelności układu;
- napełnieniu układu świeżym czynnikiem chłodniczy wraz z odpowiednią ilością oleju sprężarkowego.
Obecnie najszersze zastosowanie przy obsłudze samochodowych układów klimatyzacji mają w pełni zautomatyzowane stacje serwisowe, składające się z:
- butki wewnętrznej na czynnik chłodniczy;
- wagi elektronicznej umożliwiającej odmierzanie ilości czynnika wprowadzanego lub pobieranego z butli wewnętrznej;
- zespołu filtrów oddzielających olej i wodę podczas regeneracji czynnika chłodniczego;
- elektrycznej pompy podciśnieniowej do odsysania czynnika z układów w pojazdach,
- dozownika oleju i środka barwiącego (kontrastu);
- zbiorników na świeży i zużyty olej;
- wagi elektronicznej do odmierzania ilości oleju odzyskiwanego i świeżego dodawanego do czynnika chłodniczego;
- termometrów i manometrów;
- przewodów elastycznych wyposażonych w szybkozłącza i adaptery;
- zaworów wysokiego i niskiego ciśnienia na króćcach do przyłączania odpowiednich węży;
- panelu sterującego.
Praktycznie każda oferowana obecnie stacja serwisowa do obsługi układów klimatyzacji ma wbudowaną drukarkę umożliwiającą wydruk raportu wykonanej obsługi serwisowej. W stacjach automatycznych wszystkie niezbędne w trakcie obsługi funkcje sterowane są elektrozaworami uruchamianymi przez mikroprocesor zgodnie z programem wybranym ręcznie z klawiatury panelu sterującego lub przywołanym z systemowej bazy danych pojazdów urządzenia. Wszystkim etapom pracy automatycznej stacji serwisowej towarzyszą odpowiednie komunikaty na wyświetlaczu opisujące rodzaj aktualnie wykonywanego zabiegu oraz jego parametry (masa czynnika i oleju, wartość ciśnienia, czas odsysania, napełniania itp.). Na wyświetlaczu sygnalizowane są również ewentualne nieprawidłowości przebiegu procesu (zbyt mała ilość czynnika w butli, negatywny wynik testu szczelności itp.).
mgr Andrzej Kowalewski
Komentarze (0)