Wielkimi krokami nadchodzi wiosna, więc jak co roku do serwisów samochodowych zaczną zgłaszać się klienci, których samochody są wyposażone w układy klimatyzacji.

Każdy właściciel samochodu wyposażonego w klimatyzację chciałby, aby układ ten był sprawny i wydajny. Żywotność klimatyzatora samochodowego możemy przedłużyć poprzez prawidłowe użytkowanie i  regularną obsługę serwisową.
Dlaczego układ klimatyzacji należy serwisować tak często? Odpowiedź jest bardzo prosta.
Dzisiejsze układy klimatyzacji wykorzystują czynnik R 134a, który ze względu na skład chemiczny jest bardzo lotny, a jego temperatura wrzenia wynosi ok. -26oC. W wyniku naturalnego parowania jego ubytek w układzie klimatyzacji może wynieść ok. 15 % w ciągu roku. Tego procesu nie można uniknąć. Ale jaki wpływ ma to na działanie klimatyzacji? Otóż czynnik zmieszany jest z określoną ilością oleju, który krążąc w układzie ma na celu zapewnienie smarowania i uszczelnienia sprężarki. Ubytek czynnika ogranicza cyrkulację oleju, a co się z tym wiąże, powoduje niedostateczne smarowanie sprężarki. Ma to wpływ na zwiększone zużycie elementów ruchomych, a w najgorszym wypadku prowadzi do ich zatarcia. Dlatego czynnik chłodzący powinien być okresowo regenerowany. Polega to na odciągnięciu go z układu, odseparowaniu z niego zużytego oleju, oczyszczeniu czynnika i usunięciu z niego wilgoci, a następnie ponownym napełnieniu układu odpowiednią ilością gazu i świeżego oleju.
Do okresowej obsługi układów klimatyzacji służą specjalne urządzenia, których w ostatnich latach pojawiło się bardzo wiele. Najpopularniejsze i najwygodniejsze w obsłudze są oczywiście urządzenia automatyczne. Jednym z takich urządzeń jest KoolKare-Xtreme amerykańskiej firmy Sun, która należy do czołówki producentów urządzeń diagnostycznych.
KoolKare-Xtreme umożliwia kompleksową obsługę układu klimatyzacji poprzez możliwość dowolnego ustawienia cyklu roboczego. Dzięki temu możemy wykonywać:
- odciąganie i regenerację czynnika,
- odciąganie i separację oleju,
- sprawdzanie szczelności układu,
- dozowanie oleju,
- napełnianie układu,
- kontrolę ciśnień roboczych,
- kontrolę temperatury nawiewu.

Urządzenie jest bogato wyposażone, posiada elektroniczną wagę, elektroniczny czujnik stanu filtra, podgrzewanie butli, zintegrowane sondy temperatury, drukarkę termiczną i półki na narzędzia. Obsługa samego urządzenia jest bardzo prosta. Służą do tego cztery przyciski nawigacyjne, którymi możemy w łatwy sposób poruszać się po menu wyświetlanym na wyświetlaczu LCD. Komunikaty i informacje podawane są w języku polskim. Na pulpicie sterującym znajdują się również dwa wskaźniki manometrów, odpowiednio dla niskiego i wysokiego ciśnienia.
Urządzenie posiada dwa węże serwisowe. Jeden jest koloru niebieskiego i służy do podłączenia do układu niskiego ciśnienia, a drugi koloru niebieskiego – do wysokiego. Urządzenie posiada również adapter niskiego ciśnienia, który umożliwia uzupełnienie ilości czynnika w butli. Możemy również całkowicie opróżnić butlę i wytworzyć w niej podciśnienie. Obsługę układu klimatyzacji możemy więc przeprowadzić na kilka sposobów, w zależności od potrzeb. Pierwszym procesem niech będzie np. sprawdzenie ciśnień roboczych panujących w układzie. Po odpowiednim ustawieniu zespołu zaworów wartości ciśnień możemy obserwować na manometrach. Możemy również skontrolować wydajność układu klimatyzacji, umieszczając sondy temperatury odpowiednio w kabinie pojazdu i np. na skraplaczu. Wyniki pomiaru możemy wydrukować, żeby potem porównać je z wynikami uzyskanymi po regeneracji czynnika.
Sam proces odciągania i regeneracji czynnika należy rozpocząć od upewnienia się, jaki rodzaj czynnika znajduje się w układzie klimatyzacji. Służy do tego identyfikator, który jest osobnym urządzeniem. Przed operacją odciągania należy opróżnić znajdujący się z przodu urządzenia zbiorniczek na zużyty olej. Urządzenie posiada dwa bliźniacze zbiorniczki, z czego drugi przeznaczony jest na olej świeży. Konstruktorzy firmy Sun wybrali takie rozwiązanie, ponieważ w przeciwieństwie do czynnika chłodzącego producenci różnych marek samochodów zalecają różne marki olejów. Nie zmusza nas to do napełniania układów olejem uniwersalnym, ale umożliwia podawanie odpowiedniego gatunku oleju. Kolejne operacje, które należy wykonać, zostaną wyświetlone na wyświetlaczu urządzenia.
Kiedy czynnik jest usunięty z układu klimatyzacji, urządzenie KoolKare Extreme może wykonać opróżnienie całkowite układu z powietrza i resztek wilgoci. Wykonywane jest to poprzez wytwarzanie wysokiego podciśnienia tak, aby w instalacji panowały warunki zbliżone do próżni. Urządzenie po wytworzeniu próżni może utrzymywać stałe podciśnienie przez czas określany przez użytkownika. Test szczelności przebiega oczywiście w trybie automatycznym, a użytkownikowi pozostaje jedynie obserwacja procesu na manometrach.
Kiedy układ klimatyzacji jest osuszony i zbadany pod względem szczelności, możemy przystąpić do napełniania go czynnikiem. Funkcja podgrzewania butli, w jaką jest wyposażony KoolKare-Xtreme, okazuje się niezastąpiona w tym przypadku. Umożliwia ona wprowadzenie 1 kg czynnika w czasie poniżej 1 minuty. Po napełnieniu układu możemy go jeszcze raz skontrolować pod względem wydajności, używając do tego wspomnianych wcześniej sond temperatury. Wydrukowane wyniki możemy porównać z wydrukiem wykonanym przed regeneracją i przedstawić klientowi jako dowód fachowo wykonanej usługi.
Oczywiście KoolKare-Xtreme umożliwia zaprogramowanie całego procesu automatycznie i wykona wszystkie czynności bez naszej ingerencji. Służy do tego funkcja “AUTO PROCEDURA”. Jeżeli zaprogramujemy wykonanie testu szczelności w trakcie autoprocedury i urządzenie wykryje nieszczelność w instalacji, zatrzyma proces i poinformuje nas o tym. Proces automatyczy zostanie również wstrzymany, gdy zaprogramujemy dozowanie świeżego oleju. Na wyświetlaczu pojawi się odpowiedni komunikat. Jeżeli podczas automatycznego procesu nie zostaną wykryte jakieś nieprawidłowości w układzie, urządzenie zakończny autoprocedurę i poinformuje nas odpowiednim komunikatem. W menu głównym jest funkcja DANE POJAZDU, która zawiera informacje o wynikach ostatnio wykonywanej obsługi. Możemy tam przejrzeć takie parametry jak:
- ilość czynnika chłodniczego odciągniętego z układu klimatyzacji,
- ilość czynnika chłodniczego załadowanego do układu klimatyzacji,
- czas trwania testu szczelności,
- wartość temperatury z niebieskiego i czerwonego czujnika temperatury,
- wartość maksymalnej / minimalnej / bieżącej temperatury zarejestrowanej przez czujniki temperatury,
- ilość czynnika pozostającego w butli urządzenia, oraz wartość temperatury i ciśnienia w butli,
- informację o przeprowadzeniu usuwania powietrza z butli,
- stan filtra głównego urządzenia.
Wszystkie powyższe informacje można wydrukować. Bardzo pomocne są informacje podawane przez urządzenie na temat ilości czynnika w butli. Gdy wyświetlony zostaje komunikat “BUTLA PEŁNA” może zostać wykonany tylko proces napełniania układu klimatyzacji i sprawdzenia szczelności, a urządzenie nie pozwoli na wykonanie innych czynności. Kiedy wprowadzimy ilość czynnika do załadowania większą od tej, która jest dostępna w butli, KoolKare również zaprotestuje informując nas o tym komunikatem “ZA MAŁO CZYNNIKA”. Gdy na wadze urządzenia nie postawimy butli, zostanie to wykryte i odpowiedni komunikat przypomni nam o jej braku.
KoolKare-Xtreme jako urządzenie w pełni automatyczne posiada również zautomatyzowaną funkcję opróżniania butli z gazów nieskraplających się (powietrza). Inne urządzenia tego typu nie posiadają takich możliwości, co stawia urządzenie firmy Sun w ścisłej czołówce. Uzupełnieniem oferty rynkowej Sun’a jest urządzenie półautomatyczne KoolKare Pro. Jest ono półautomatem, który nie posiada funkcji automatycznego podawania oleju, a jego wyposażenie jest uboższe o drukarkę i zestaw sond temperatury. Niewiele urządzeń występujących na rynku ma tak bogate wyposażenie, jak opisywane tu KoolKare-Xtreme. Wyznacza ono nowe standardy obsługi układów klimatyzacji samochodowej. Może być wykorzystywane zarówno w zakładach specjalizujących się tylko w serwisowaniu klimatyzacji, jak również stanowić rozszerzenie wachlarza usług w serwisach i stacjach obsługi.

Firma S&K SERVICE, która jest przedstawicielem marki Sun na naszym rynku, oferuje również zestawy służące do lokalizowania miejsc nieszczelności. Ich podstawowym składnikiem jest lampa UV i specjalny barwnik, który po wprowadzeniu do układu klimatyzacji wypłynie w miejscach nieszczelności, wskazując je w ten sposób. Obudowa KoolKare-Xtreme jest wykonana z tworzywa sztucznego i łatwo ją utrzymać w czystości. Dwie wygodne półeczki na narzędzia pomocnicze stanowią pewne udogodnienie w pracy, a docenią to ci, którzy często będą przemieszczać się z urządzeniem w hali serwisowej.
Na koniec zadajmy sobie pytanie, kiedy należy dokonywać przeglądów okresowych układów klimatyzacji w samochodach? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Wbrew ogólnemu przeświadczeniu korzystać z niej powinniśmy cały rok, ponieważ nie służy ona tylko do schładzania atmosfery w pojeździe, ale także do osuszania ciepłego powietrza w chłodne i wilgotne dni. Serwisowanie klimatyzacji jest często zalecane dwa razy w roku, np. wiosną i jesienią, są bowiem modele samochodów, w których po włączeniu ogrzewania klimatyzacja włącza się automatycznie, aby przyspieszyć osuszenie wnętrza, a kierowca może nawet o tym nie wiedzieć. Postarajmy się więc uświadamiać naszym klientom, aby poza odpowiednim użytkowaniem klimatyzatorów samochodowych regularnie je serwisowali, ale niekoniecznie przed sezonem letnim. Błędne bowiem wydaje się stwierdzenie, że sezon jesienno-zimowy jest “martwy” jeśli chodzi o serwisowanie klimatyzacji. KoolKare-Xtreme jest więc urządzeniem niezbędnym w serwisie, który chce dokonywać przeglądów okresowych układów klimatyzacji szybko i fachowo.

Mirosław Krakowski
S&K Service