Przy prowadzeniu firmy zaopatrującej rynek motoryzacyjny w części zamienne dość istotne znaczenie ma dobra organizacja załadunku i rozładunku samochodów dostawczych i ciężarowych, będących najczęściej środkiem transportu towaru zamawianego od dostawców i dostarczanego odbiorcom.

Właściwe wykorzystanie czasu pracy pracowników jest niezmiernie ważne z ekonomicznego punktu widzenia. To samo dotyczy samochodów. Samochód zbyt długo oczekujący na załadunek lub rozładunek nie zarabia na siebie w należyty sposób. W przypadku załadunku i rozładunku towaru w dużych firmach, przystosowanych do tego celu w sposób właściwy i profesjonalny, problem ten nie występuje. Firmy takie bowiem wyposażone są w specjalne rampy załadunkowe lub co najmniej mechaniczne wózki widłowe. O wiele więcej problemu z rozładunkiem towaru z samochodu jest w przypadku mniejszych firm, sklepów, warsztatów, do których tak naprawdę najczęściej dowozi się zamówione samochodowe części zamienne. Często można spotkać się z sytuacją, kiedy kierowca we własnym zakresie tzn. ręcznie rozładowuje samochód. Jest to jednak możliwe tylko wówczas, gdy przewożone części czy podzespoły samochodowe nie są zbyt ciężkie, a transportowane są w opakowaniach umożliwiających swobodne przenoszenie przez jedną osobę. Niestety w ten sposób wydłuża się znacznie czas tej operacji.
Nierzadko jednak przewożone elementy są na tyle ciężkie lub nieporęczne, że kierowca nie jest w stanie sam wykonać tej czynności.
Właściciele firm, którzy na bieżąco sprawdzają kondycję finansową prowadzonej przez siebie działalności i szczegółowo analizują wszystkie ponoszone koszty, często dochodzą do wniosku, że zmarnowany czas na problemy powstałe z rozładunkiem pojazdu jest zbyt długi i zupełnie niepotrzebny. Wówczas decydują się na wyposażenie swych samochodów w jakieś urządzenie załadunkowe. W zależności od typu samochodu oraz rodzaju i specyfiki przewożonego towaru montują w nich następujące urządzenia:
- żurawik,
- platformę załadunkową,
- windę towarową.
Jednym z rozwiązań ułatwiających załadunek towaru na samochód i rozładunek jest zastosowanie montowanego na samochodzie żurawia samochodowego. W przypadku transportu związanego z dystrybucją części zamiennych i podzespołów stosowanie żurawi samochodowych jest jednak znacznie ograniczone. Tego typu rozwiązanie sprawdza się jedynie przy transporcie dużych podzespołów lub bardzo dużych i ciężkich pojemników z częściami zamiennymi. W przypadku samochodów dostawczych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony mają one zwykle udźwig w zakresie od 2 do 3 tm (tono-metrów). Wadą tego typu rozwiązania jest z pewnością fakt, że mogą one być mocowane tylko na pojazdach z otwartą skrzynią ładunkową. Mocuje się je na końcu skrzyni ładunkowej lub na początku, bezpośrednio za kabiną kierowcy. Pierwsze rozwiązanie jest dużo lepsze, ponieważ umożliwia jednoczesną obsługę zastosowanej ewentualnie przyczepy.
Znacznie korzystniejsze przy transporcie dotyczącym dystrybucji samochodowych części zamiennych jest wyposażenie samochodu w platformę załadunkową lub windę towarową. Oba urządzenia są podobnej konstrukcji i mocowane są do ramy pojazdu. Konstrukcja wyposażona jest w siłowniki hydrauliczne umożliwiające opuszczenie platformy bezpośrednio na ziemię. Dzięki temu możliwe jest najechanie na nią wózkiem paletowym lub innym wózkiem transportowym. Operując panelem sterującym opuszczaniem i podnoszeniem platformy znajdującym się najczęściej z boku pojazdu, unosi się platformę wraz z towarem i wózkiem do wysokości poziomu podłogi skrzyni ładunkowej pojazdu. Operując dalej wózkiem można umieścić towar w dowolnym miejscu na samochodzie. Najczęściej stosowane rozwiązania konstrukcyjne platform załadunkowych umożliwiają podniesienie do pionu i nałożenie jej na tylne drzwi lub na burtę boczną skrzyni ładunkowej. Możliwe jest to dzięki zastosowaniu specjalnych siłowników. Jest to rozwiązanie konieczne, ponieważ w przeciwnym razie nastąpiłoby znaczne zwiększenie gabarytów pojazdu.
Zastosowanie platformy załadunkowej wiąże się oczywiście ze znacznym ułat-wieniem prac załadunkowo-rozładunkowych na samochodzie. Niestety, są również tego negatywne konsekwencje. Wyposażenie samochodu w tego typu mechanizm zmniejsza jego użyteczną ładowność o około 250-350 kg. Taka bowiem jest masa całego mechanizmu platformy. W przypadku samochodów dostawczych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony stosuje się najczęściej platformy o masie własnej około 300 kg. Mechanizm posiadający masę 300 kg umożliwia bezpieczne unoszenie i opuszczanie ładunku takiego właśnie ciężaru. Masa platformy rośnie proporcjonalnie do jej udźwigu.
Platformy załadunkowe produkuje się w dwóch wykonaniach materiałowych. Pierwsza jest konstrukcją stalową, znacznie tańszą, lecz jednocześnie cięższą o około 15-20%. Drugą wersją są platformy wykonane z aluminium. Są one lżejsze, lecz zarazem droższe i posiadają nieco mniejszy udźwig. Ponieważ w przypadku transportu samochodowych części zamiennych nie ma konieczności przeprowadzania prac załadunkowo-rozładunkowych towarów o zbyt dużej masie, dlatego też przy prowadzeniu tego typu działalności stosuje się znacznie częściej konstrukcje w wykonaniu aluminiowym kosztem mniejszej utraty ładowności użytecznej pojazdu, spowodowanej masą samego mechanizmu platformy.
Coraz większe zastosowanie w praktyce mają platformy wykonywane w formie połówkowej tzn. o szerokości jednego skrzydła drzwi tylnych. Taka szerokość w zupełności wystarcza na wjechanie wózkiem paletowym wraz z paletą, a dzisiaj jest to najczęstsza forma pakowania transportowanych ładunków. Zmniejszona przez to zostaje o około połowę masa całego mechanizmu platformy załadunkowej.
Jak widać, tego typu stosowanie mechanicznych urządzeń znacznie może ułatwić i usprawnić prace załadunkowo-rozładunkowe. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest wykonanie tych czynności przez samego kierowcę pojazdu. Koszty poniesione na wyposażenie samochodu w taki mechanizm szybko się zwrócą poprzez oszczędność czasu traconego na oczekiwanie na pomoc przy rozładunku czy załadunku i samą realizację tej czynności.

mgr Andrzej Kowalewski