Konsekwencje stosowania zanieczyszczonych mieszanin, które zwykle składają się z zabronionych czynników chłodniczych, są opłakane w skutkach. Stosowanie podrabianych lub nielegalnych czynników chłodniczych niesie ze sobą spore ryzyko, które absolutnie nie powinno być bagatelizowane przez warsztaty.

Eksperci DENSO od układów klimatyzacji przygotowali poniższy poradnik, w którym omówiono konsekwencje stosowania podróbek czynników chłodniczych oraz przedstawiono sposoby identyfikacji podróbek.

Na wstępie warto wyjaśnić, dlaczego na rynku wtórnym rośnie liczba podrabianych czynników chłodniczych. W 2014 roku Komisja Europejska podjęła decyzję o konieczności kontroli emisji fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów), w tym wodorofluorowęglowodorów (HFC). W konsekwencji Unia Europejska przyjęła dwa akty ustawodawcze: rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i dyrektywę dotyczącą układów klimatyzacji mobilnej ("dyrektywa MAC"). Celem obu ustaw jest wymuszenie stosowania gazów o współczynniku globalnego ocieplenia (GWP) niższym niż 150.

W 2015 r. UE wprowadziła harmonogram stopniowego wycofywania czynników chłodniczych o wysokim współczynniku GWP, takich jak R134a. Zgodnie z wytycznymi, w 2030 r. na rynku powinna być dostępna jedynie jedna piąta całkowitego wolumenu sprzedaży HFC o wysokim współczynniku GWP z 2014 r.

R134a to HFC o GWP równym 1430, podczas gdy dwutlenek węgla (CO2) ma GWP równy 1. Uwolnienie jednego kg czynnika chłodniczego R134a do atmosfery odpowiada 1430 kg CO2. Po uwolnieniu do atmosfery minie średnio 12 lat, zanim R134a zostanie rozłożony w wyniku naturalnych procesów, takich jak reakcje atmosferyczne i absorpcja przez roślinność. Należy jednak zauważyć, że stężenie R134a w atmosferze będzie nadal rosło, dopóki będzie on używany i uwalniany do atmosfery – np. gdy zostanie (przypadkowo) uwolniony do atmosfery, zamiast być odzyskany za pomocą stacji obsługi klimatyzacji. Dla porównania, czynnik R1234yf pozostanie w atmosferze zaledwie 11 dni.

Czym są podrabiane czynniki chłodnicze?

Podrabiane czynniki chłodnicze definiuje się jako zanieczyszczone mieszanki – które zwykle składają się z innych zabronionych czynników chłodniczych, takich jak R12 lub R22 – imitujące oryginalne czynniki chłodnicze. Jak już wspomniano, są one zanieczyszczone, niebezpieczne i zazwyczaj sprzedawane są w jednorazowych butlach po obniżonych cenach. Handel podrobionymi czynnikami chłodniczymi rośnie, a ich stosowanie powoduje różne konsekwencje – począwszy od słabej wydajności układu klimatyzacji, przez kosztowne uszkodzenia części i urządzeń, aż po poważne zagrożenie bezpieczeństwa i życia ze względu na ryzyko eksplozji.

Podrabiane czynniki chłodnicze są zazwyczaj oferowane w jednorazowych butlach ze względu na ich stosunkowo niską cenę i brak identyfikowalności. Używanie takich jednorazowych butli jest zabronione w UE od 2007 roku. Pomimo zakazu, w Europie coraz większą popularnością cieszą się również pojemniki własnej produkcji ("zrób to sam"). Do najczęstszych konsekwencji stosowania podrabianych czynników chłodniczych należą:

• zamrożenie układu klimatyzacji: czynniki chłodnicze niskiej jakości charakteryzują się nadmierną wilgocią i mogą uszkodzić układ klimatyzacji, zamarzając w kryształki lodu i blokując przepływ czynnika chłodniczego w zaworach rozprężnych i rurach parownika;

• korozja i powstawanie kwasów: nadmierna wilgoć w czynniku chłodniczym w reakcji z olejem sprężarkowym może powodować powstawanie silnie korozyjnych kwasów, które mogą uszkodzić sprężarkę klimatyzacji;

• tworzenie się szlamu: obecność kwasów w układzie klimatyzacji może powodować tworzenie się szlamu, który może zapychać zawory rozprężne i przewody. Szlam może również zakłócać wymianę ciepła w wymiennikach ciepła i negatywnie wpływać na wydajność układu klimatyzacji.

• awaria układu klimatyzacji: podrabiane czynniki chłodnicze mogą zawierać chemikalia/substancje, które nie są kompatybilne z układem klimatyzacji pojazdu i mogą prowadzić do uszkodzenia układu klimatyzacji.

Jak unikać podrobionych lub nielegalnych czynników chłodniczych?

• Pozyskuj czynniki chłodnicze ze sprawdzonych i renomowanych źródeł, od sprawdzonych dostawców i producentów

• Za wszelką cenę unikaj czynników sprzedawanych w butlach jednorazowych

• Sprawdź źródło i autentyczność czynnika chłodniczego

• Kupuj wyłącznie czynniki chłodnicze dostarczane w przyjaznych dla środowiska, identyfikowalnych butlach wielokrotnego użytku, nadających się do ponownego napełnienia