Ustawa Prawo o miarach z 11 maja 2001 r. w art. 27 zakładała 10-letni okres przejściowy umożliwiający legalizację urządzeń pomiarowych na podstawie „starych” przepisów. Okres ten, rozszerzony jeszcze o rok przez art. 29a, definitywnie kończy się 31 grudnia 2013 r. Zapis ten stał się okazją do wywoływania paniki zgłaszanej nam przez zdezorientowanych klientów laboratorium.

Jak w każdym przypadku, w tym również, lepiej spokojnie przeanalizować fakty, niż słuchać niesprawdzonych plotek. Aby rzetelnie to wytłumaczyć, wypada na początku zacytować ów art. 27 ustawy Prawo o miarach, który wzbudza tyle niepokoju: „Przyrządy pomiarowe zalegalizowane lub uwierzytelnione przed dniem wejścia w życie ustawy, niespełniające jej przepisów, mogą być nadal legalizowane, o ile spełniają wymagania dotychczasowych przepisów, lecz nie dłużej niż przez 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy...”.

Co to oznacza w praktyce? Oznacza to ni mniej, ni więcej tylko tyle, że w momencie wejścia w życie ustawy aż do końca okresu przejściowego mogą być legalizowane wszystkie przyrządy pomiarowe, również te niespełniające obecnych wymagań metrologicznych. Odbywa się to na podstawie wcześniejszych wymagań. A co się stanie po tym czasie? Otóż przyrządy, które spełniają obecne wymogi metrologiczne, będą mogły być dalej legalizowane, a modele ich niespełniające – już nie. W przypadku analizatorów spalin nie nastąpiły w tym czasie znaczące zmiany dotyczące stawianych przed nimi wymagań technicznych (poza dodaniem wyższych klas dokładności i drobnymi szczegółami). Zatem duża część użytkowanych obecnie analizatorów spalin sprzed roku 2003 mogła być od razu legalizowana na podstawie aktualnych wtedy wymagań zawartych w rozporządzeniu , które zostało wydane na podstawie „nowej” ustawy Prawo o miarach.

Sprawa w roku 2002 wyglądała prosto i nie wzbudzała żadnych kontrowersji. Zastanawialiśmy się tylko, kto miałby kompetencje w roku 2014 zatwierdzać, czy dany analizator spełnia, czy nie obecne wymagania. Kilka zdarzeń związanych ze zmianą przepisów jednak sprawę skomplikowało. Po pierwsze, wprowadzono w życie ustalenia dyrektywy MID, które to regulują wprowadzanie do obrotu analizatorów spalin – nie na podstawie ustawy Prawo o miarach, a na podstawie ustawy O ocenie zgodności. Fakt ten spowodował, że bezcelowy stał się ww. akt prawny z roku 2003, regulujący wymagania dla analizatorów spalin i został on zastąpiony. Nowe rozporządzenie z roku 2007 nie stawia wymagań analizatorom wprowadzanym do obrotu, a jedynie reguluje ich użytkowanie i kontrolę w formie legalizacji ponownej. Powoduje to, że w rozporządzeniu tym nie ma żadnych szczegółowych wymagań, które mogłyby blokować możliwość legalizacji niektórych typów analizatorów spalin, jak mogłoby to wynikać ze wcześniejszego rozporządzenia. Zresztą wystarczy spojrzeć na własne świadectwo legalizacji ponownej. W większości wypadków odwołują się one do wymagań z roku 2007.

Mimo to prawnicy dopatrzyli się, że rozporządzenie z roku 2007 można interpretować w taki sposób, że dotyczy ono wyłącznie urządzeń wprowadzonych do obrotu po wejściu w życie ustawy z roku 2001. Aby zapobiegać takim interpretacjom, Główny Urząd Miar sporządził projekt nowelizacji rozporządzenia z roku 2007 wyraźnie stwierdzający, że obecne wymagania w zakresie legalizacji dotyczą również urządzeń wprowadzonych do obrotu przed wejściem w życie ustawy Prawo o miarach z dnia 11 maja 2001 r. Projekt ten (do wglądu na stronach Głównego Urzędu Miar) w paragrafach 1, 2 i 4 dopisuje do wymagań analizatory spalin wprowadzone do obrotu na podstawie wymagań obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 maja 2001 r.
Konkluzja. Urządzenia sprzed roku 2003, często wyeksploatowane i tak powoli będą wychodzić z użytkowania z przyczyn technicznych. Coraz częstsze usterki spowodowane długim okresem użytkowania mogą spowodować nieopłacalną dalszą ich eksploatację, jednak nie przewiduje się, aby takie wycofanie miało nastąpić z przyczyn innych niż techniczne, to znaczy w wyniku decyzji administracyjnej. Nie należy zatem bać się 31 grudnia 2013 r.

Mariusz Nowicki
kierownik laboratorium HAIK

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać analizatory spalin samochodowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 7, poz. 58)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać analizatory spalin samochodowych oraz zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 241, poz. 1765)