Jeden z pracodawców zwrócił się do nas z pytaniem, czy w związku z tym, że od 1.01.2010 r. wzrosło minimalne wynagrodzenie za pracę na kwotę 1317 zł brutto, to czy dla jego firmy zwiększyły się inne świadczenia pieniężne wypłacane pracownikom? 
Od tego roku o 41 zł wzrosła minimalna płaca, jaką pracodawca musi wypłacić pracownikom za pracę na pełnym etacie. To jednak nie koniec. Wraz z tym wzrosły różnego rodzaju odszkodowania i świadczenia. Z wysokością płacy minimalnej związane jest m.in. wynagrodzenie pracownika za przestój w pracy. Tak określany jest czas niewykonywania pracy, jeżeli podwładny był gotów do jej świadczenia, ale nie mógł pracować z winy pracodawcy. Przysługuje mu wtedy wynagrodzenie określone stawką godzinową lub miesięczną (a jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony - 60 proc. płacy za zwykły czas pracy). W każdym przypadku płaca za przestój nie może być jednak niższa od wynagrodzenia minimalnego. W tym roku pracodawcy muszą wypłacić też wyższy dodatek przysługujący pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej. Jego wysokość (za każdą przepracowaną w nocy godzinę) nie może być niższa niż 20 proc. stawki godzinowej wyliczonej na podstawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, podzielonego przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Nie ma jednej kwoty dodatku. Nie jest też możliwe wskazanie jej w przybliżeniu. Kształtuje się ona bowiem odmiennie w poszczególnych miesiącach i jest zależna od ustalonego w tym okresie wymiaru czasu pracy.
PRZYKŁAD
Aby właściwie obliczyć dodatek za pracę w porze nocnej, kwotę minimalnej płacy trzeba podzielić przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu. Następnie oblicza się 20 proc. otrzymanej stawki godzinowej, po czym wynik mnoży się przez liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej w danym miesiącu. Osoba, która w tym roku przepracuje w danym miesiącu 170 godzin (z czego 50 w porze nocnej), otrzyma 77,47 zł dodatku. To nie koniec podwyżek. Od stycznia wzrosła też wysokość minimalnego odszkodowania, przysługującego pracownikowi od firmy, która naruszyła zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Do 1317 zł wzrosła również wysokość najniższego odszkodowania za mobbing. Z kolei w firmach, w których będą przeprowadzane masowe redukcje personelu, maksymalna wysokość odprawy dla zwalnianego z tego tytułu pracownika wyniesie 19 755 zł, czyli 15-krotność minimalnej płacy. Do końca 2009 r. taka odprawa wynosi 19 140 zł.
Wyższe wynagrodzenia otrzymają pracownicy, którzy dopiero rozpoczynają aktywność zawodową. Warto pamiętać, że płaca pracownika w pierwszym roku pracy nie może być niższa niż 80 proc. wysokości minimum (tj. od stycznia 2010 r. -1053,60 zł). Pracodawcy, którzy w zawartej umowie o pracę wpisali obowiązującą w 2009 roku kwotę minimalnego wynagrodzenia, będą musieli wręczyć pracownikom aneksy do umów. Nie dotyczy to jednak tych, którzy w umowie określili poziom wynagrodzeń jako równowartość najniższego wynagrodzenia. Oni nie będą musieli dawać pracownikom aneksów korygujących poziom płacy. Ze szczególną uwagą trzeba też będzie dokonywać potrąceń z wynagrodzeń pracowników. Wzrost płacy minimalnej spowodował bowiem również podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń. Zgodnie z art. 87§ 1 kodeksu pracy, przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy musi otrzymać wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Natomiast przy potrąceniach na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych kwota wolna jest odpowiednio mniejsza i wynosi:
-75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
-90 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i opłacające składki od tzw. preferencyjnej podstawy wymiaru zapłacą do ZUS wyższe składki. Osoby, które rozpoczynają działalność gospodarczą, mają prawo skorzystać z dwuletniej ulgi w opłacaniu składek do ZUS, a opłacają je w tym czasie nie od 60 proc. średniej płacy, ale od 30 proc. minimalnej płacy. Warto też wspomnieć, że zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 ze zm.) do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z zastrzeżeniem ust. 5.
W myśl ust. 5 przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
1) nagrody jubileuszowej,
2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności:
1) wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej;
2) dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy;
3) premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe;
4) dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych;
5) wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,;
6) wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego);
7) wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę;
8) wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne);
9) nagrody jubileuszowe, odprawy rentowe i emerytalne, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i inne;
10) uposażenia posłów i senatorów wraz z uposażeniem dodatkowym, odprawy emerytalne, rentowe i parlamentarne posłów i senatorów, odprawy pracowników biur klubów, kół poselskich i senatorskich oraz zespołów parlamentarnych w związku z zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu, a także odprawy dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, z którymi został rozwiązany stosunek pracy w związku z upływem kadencji;
11) świadczenia o charakterze deputatowym (wartość świadczeń w części nieopłaconej przez pracownika) lub ich ekwiwalenty pieniężne (np. deputaty węglowe, energetyczne, środków spożywczych), a także ekwiwalenty za umundurowanie, jeśli obowiązek jego noszenia wynika z obowiązujących ustaw;
12) świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia), dodatek wyrównawczy wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
mgr Robert Gorczyca
prawnik
PRZYKŁAD
Aby właściwie obliczyć dodatek za pracę w porze nocnej, kwotę minimalnej płacy trzeba podzielić przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu. Następnie oblicza się 20 proc. otrzymanej stawki godzinowej, po czym wynik mnoży się przez liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej w danym miesiącu. Osoba, która w tym roku przepracuje w danym miesiącu 170 godzin (z czego 50 w porze nocnej), otrzyma 77,47 zł dodatku. To nie koniec podwyżek. Od stycznia wzrosła też wysokość minimalnego odszkodowania, przysługującego pracownikowi od firmy, która naruszyła zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Do 1317 zł wzrosła również wysokość najniższego odszkodowania za mobbing. Z kolei w firmach, w których będą przeprowadzane masowe redukcje personelu, maksymalna wysokość odprawy dla zwalnianego z tego tytułu pracownika wyniesie 19 755 zł, czyli 15-krotność minimalnej płacy. Do końca 2009 r. taka odprawa wynosi 19 140 zł.
Wyższe wynagrodzenia otrzymają pracownicy, którzy dopiero rozpoczynają aktywność zawodową. Warto pamiętać, że płaca pracownika w pierwszym roku pracy nie może być niższa niż 80 proc. wysokości minimum (tj. od stycznia 2010 r. -1053,60 zł). Pracodawcy, którzy w zawartej umowie o pracę wpisali obowiązującą w 2009 roku kwotę minimalnego wynagrodzenia, będą musieli wręczyć pracownikom aneksy do umów. Nie dotyczy to jednak tych, którzy w umowie określili poziom wynagrodzeń jako równowartość najniższego wynagrodzenia. Oni nie będą musieli dawać pracownikom aneksów korygujących poziom płacy. Ze szczególną uwagą trzeba też będzie dokonywać potrąceń z wynagrodzeń pracowników. Wzrost płacy minimalnej spowodował bowiem również podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń. Zgodnie z art. 87§ 1 kodeksu pracy, przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy musi otrzymać wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Natomiast przy potrąceniach na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych kwota wolna jest odpowiednio mniejsza i wynosi:
-75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
-90 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i opłacające składki od tzw. preferencyjnej podstawy wymiaru zapłacą do ZUS wyższe składki. Osoby, które rozpoczynają działalność gospodarczą, mają prawo skorzystać z dwuletniej ulgi w opłacaniu składek do ZUS, a opłacają je w tym czasie nie od 60 proc. średniej płacy, ale od 30 proc. minimalnej płacy. Warto też wspomnieć, że zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 ze zm.) do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z zastrzeżeniem ust. 5.
W myśl ust. 5 przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
1) nagrody jubileuszowej,
2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności:
1) wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej;
2) dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy;
3) premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe;
4) dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych;
5) wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,;
6) wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego);
7) wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę;
8) wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne);
9) nagrody jubileuszowe, odprawy rentowe i emerytalne, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i inne;
10) uposażenia posłów i senatorów wraz z uposażeniem dodatkowym, odprawy emerytalne, rentowe i parlamentarne posłów i senatorów, odprawy pracowników biur klubów, kół poselskich i senatorskich oraz zespołów parlamentarnych w związku z zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu, a także odprawy dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, z którymi został rozwiązany stosunek pracy w związku z upływem kadencji;
11) świadczenia o charakterze deputatowym (wartość świadczeń w części nieopłaconej przez pracownika) lub ich ekwiwalenty pieniężne (np. deputaty węglowe, energetyczne, środków spożywczych), a także ekwiwalenty za umundurowanie, jeśli obowiązek jego noszenia wynika z obowiązujących ustaw;
12) świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia), dodatek wyrównawczy wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
mgr Robert Gorczyca
prawnik
Komentarze (0)