Dodatki do barwienia lakierów bezbarwnych zostały wprowadzone celem uzyskania nowych efektów kolorystycznych, dzięki którym kolory zyskują na większym nasyceniu i głębi. Bogata dokumentacja kolorystyczna, elektroniczne urządzenia do pomiaru i doskonałe oprogramowanie znacznie ułatwiają pracę, ale prawdziwym wyzwaniem pozostają powłoki wielowarstwowe.

Na początku lat 70. było ok. 7000 kolorów, a dzisiaj tylko jeden z wiodących dostawców technologii ma ich w ofercie nawet dziesięciokrotnie więcej. Nic dziwnego. Kolor stanowi dla koncernu samochodowego kluczowy argument w sprzedaży: pozwala zwrócić uwagę klienta, odróżnia od konkurencji i nadaje pojazdowi niepowtarzalny wygląd. Coraz bardziej zróżnicowane kolory i nowoczesne materiały to prawdziwe wyzwanie dla każdego lakiernika. Dlatego renomowani dostawcy technologii oferują specjalistyczne szkolenia kolorystyczne, obejmujące zarówno część teoretyczną, jak i praktyczną – wszystko, co dotyczy koloru i aplikacji.
Pod koniec lutego nasza redakcja uczestniczyła w dwudniowym szkoleniu na temat powłok wielowarstwowych, a w szczególności lakierów 3-warstwowych. Poruszało ono zagadnienia dotyczące: identyfikacji powłoki, jej budowy, doboru koloru wraz z wykorzystaniem narzędzi kolorystycznych oraz aplikację. Podczas spotkania anonsowano też najnowsze rozwiązania, które ograniczają czasochłonność operacji związanych z identyfikacją koloru na potrzeby renowacji karoserii samochodowych. W części praktycznej uczestnicy korzystali z produktów należących do systemu lakierów wodorozcieńczalnych II generacji – Cromax Pro.

Co cechuje lakier trzywarstwowy?
Wspólną cechą lakieru 3-warstwowego jest kolor podłoża i transparentność warstwy efektu. Podstawą uzyskania każdego efektu kolorystycznego są pigmenty, zmienne oddziaływanie światła pozwala na jego wydobycie. Efekt wywoływany jest dzięki zjawiskom fizycznym, które zachodzą w pigmentach: refleksji, absorpcji, transmisji, i zależy od rodzaju światła, kąta padania i patrzenia. Tak jak istnieje wiele powodów powstawania różnic kolorystycznych w produkcji seryjnej samochodów, tak każdy liczący się producent lakierów, opracowując własne receptury, powinien również rekomendować skuteczne metody prac renowacyjnych. Przestrzeganie reżimu technologicznego ma decydujący wpływ na właściwy efekt końcowy i powtarzalność operacji.
Efekt kolorystyczny jest połączeniem dwóch barw, podłoże nadaje ton w kolorze. Z popularnych marek na naszym rynku, które w swojej palecie kolorystycznej mają tego typu lakiery, można wymienić takich producentów jak: Toyota, Lexus, Ford czy Honda.
Typowy lakier 3-warstwowy składa się z podwarstwy (tła), która może być aplikowana od jednej do trzech warstw. Efekt może składać się z kolejnych 2-4 warstw i dopiero na końcu aplikowany jest lakier bezbarwny (1,5-2 warstwy).
– Dla posiadaczy pojazdów najważniejszy jest efekt kolorystyczny takiego lakieru. Podczas prac renowacyjnych na ostateczny efekt będzie miała wpływ między innymi kontrola grubości poszczególnych warstw – oznajmił podczas szkolenia Dariusz Niedźwiedź, koordynator ds. szkoleń Axalta Coating Systems Poland Sp. z o.o. – Podczas aplikacji lakierów trzywarstwowych i generalnie wielowarstwowych należy mieć świadomość złożoności procesu, ewentualnych zagrożeń i wynikających z nich wad. Najprostszym sposobem zapobiegania wadom jest oczywiście stosowanie się do zaleceń technologicznych producenta lakierów. Skomplikowana budowa lakierów wielowarstwowych wymaga aplikacji wielu warstw, a co za tym idzie – dodania w tym przypadku specjalnego utwardzacza. Jeżeli renowacji nie wykonamy zgodnie z zaleceniami, to powłoka nie będzie miała prawidłowych parametrów, co będzie powodem np. marszczenia się lakieru po montażu elementów do karoserii.
Warto wspomnieć, że użycie utwardzacza skraca żywotność mieszanki. Ani maksymalny, ani minimalny czas aplikacji podwarstwy nie jest jednoznacznie określony, bo zależy od warunków zewnętrznych. Jedno jest pewne. Po dodaniu utwardzacza czas stosowania lakieru jest ograniczony, w skrajnych przypadkach może to być 30 minut. Lakiernik musi wiedzieć o tym przed rozpoczęciem lakierowania i zawczasu zapoznać się z kartą techniczną produktu.
– Cromax w swojej ofercie posiada spektrofotometr nowej generacji, który w krótkim czasie może zmienić sposób doboru nawet wielowarstwowych lakierów, odsuwając w cień tradycyjną dokumentację kolorystyczną (wzorniki) – zaskoczył zebranych podczas szkolenia Dariusz Niedźwiedź. – Urządzenie po wykonaniu pomiaru przedstawi najlepszą propozycję receptury oraz, w przypadku różnic kolorystycznych, wprowadzi korektę.
Nie wolno również zapominać, że poza osiągnięciem idealnego koloru proces cieniowania jest niezbędnym elementem technologii i wymaga uwzględnienia większego obszaru niż w przypadku lakierów bez efektów specjalnych. A kiedy mamy do czynienia z niewielkimi panelami, może okazać się, że konieczne będzie lakierowanie całego boku pojazdu, aby ten proces wykonać prawidłowo.
Podobnie będzie w przypadku lakierów czterowarstwowych. Taka procedura może wydać się godna polecenia podczas odtworzenia lakieru w modelu marki Alfa Romeo, odkąd wprowadzano na rynek nowy kolor lakieru. Wyrazista głęboka czerwień 134B Rosso Competizione jest dostępna m.in. w palecie barw modelu Giulietta. Analogiczna procedura (lakierowanie całego boku) może okazać się korzystniejsza, gdy na warsztat trafi matowy lakier strukturalny (np. Peugeot 208 EJD Ice Grey, Peugeot 208 EWW Ice Silver). Wyzwaniem może też być trzywarstwowa powłoka z matowym lakierem, bo oprócz dopasowania właściwego odcienia koloru konieczny jest również dobór odpowiedniego stopnia połysku lakieru bezbarwnego. Tego typu powłoki oferuje swoim klientom np. Mercedes.
– W programie produktowym marki Axalta mamy oczywiście proszki strukturalne, które dodajemy do lakieru celem uzyskania odpowiedniej struktury – mowa o modelu Peugeot 208 EWW Ice Silver, więc na szczęście aplikacja jakkolwiek jest skomplikowana, to do odtworzenia. Instrukcja jest przygotowana przez naszych specjalistów i już dwa takie samochody usatysfakcjonowały naszych klientów – uspokoił uczestników szkolenia Dariusz Niedźwiedź.

ChromaWeb + ChromaVison Pro
Podczas spotkania przybliżono zalety rozwiązań, które znacznie przyspieszają wybór receptury. Pierwszym z nich jest ChromaWeb. Nowe oprogramowanie kolorystyczne stworzono po to, aby zwiększyć produktywność, jest to szczególnie polecane rozwiązanie. W porównaniu do poprzednika – ColorNetPro – aktualizacje (w trybie cotygodniowym) i kopie zapasowe dokonują się w ChromaWeb automatycznie, bo w momencie połączenia z internetem. Dane klienta są przechowywane „w chmurze” w sposób uporządkowany i całkowicie bezpieczny, więc w momencie awarii komputera mogą być łatwo i szybko odzyskane.
– Korzystając z nowego oprogramowania i spektrofotometru, nie musimy analizować tylu danych co w poprzednim oprogramowaniu. W tej chwili pierwsza propozycja z listy sugerowanych na 99% jest najlepsza, co zdecydowanie przyspiesza podjęcie decyzji – przybliżał walory rozwiązania Dariusz Niedźwiedź.
Mowa oczywiście o spektrofotometrze ChromaVison Pro – ten jest idealnym narzędziem współpracującym z ChromaWeb, bo w przypadku metalików czy kolorów solidowych zdecydowanie lepiej dokonuje pomiaru. ChromaVison Pro to w chwili obecnej najbardziej zaawansowane narzędzie kolorystyczne i najbardziej produktywny spektrofotometr na rynku. Mocniejsze diody LED, usprawniony układ optyczny i dokładniejsze uszczelnienie, dzięki któremu otaczające światło, które mogłoby wpłynąć na wynik pomiaru, nie dostaje się do narzędzia pomiarowego – wszystko to sprawia, że ChromaVision Pro mierzy nie tylko kolor, ale także efekt. Używając urządzenia, nie musimy martwić się o metamerię, ponieważ Chroma Vision Pro bierze pod uwagę zgodność pigmentacji.

Proces doboru lakieru
Przygotowanie koloru dla lakierów trzywarstwowych zawsze wymaga wykonania natrysku próbnego. W tym celu należy przygotować wystarczającą ilość obu kolorów (podwarstwy i perły). Lakiernik musi użyć blaszek natryskowych, nałożyć kryjąco podwarstwę na wszystkie blaszki, przy czym lakier perłowy nakładać na każdą z blaszek z inną ilością warstw. Dopiero po potwierdzeniu zgodności kolorystycznej wybranego natrysku należy uwzględnić potrzebne ilości materiału do wykonania napraw.
To zadanie stanowiło kolejny punkt części praktycznej dwudniowego szkolenia w podwarszawskim Centrum Szkoleniowym Axalta Coating Systems Poland Sp. z o.o.
– Realizacja próbnego natrysku przy lakierach trzywarstwowych okazuje się tym bardziej konieczna – mówił prowadzący Marcin Raczkowski, doradca techniczny marki Cromax.
Nie bez znaczenia jest oczywiście, by ta sama osoba wykonała próbki i zrealizowała prace renowacyjne. Wszak każdy lakiernik ma inną motorykę i inaczej aplikuje lakier, więc tym bardziej porównanie próbek bywa tematem niekończących się dyskusji. W tej materii pomocne może okazać się kolejne narzędzie, które właśnie debiutuje na rynku.

ChromaLamp
Marka Cromax wprowadziła do sprzedaży ChromaLamp – lampę do doboru kolorów, w której źródłem światła są diody LED. Lampa ta stanowi niezbędne narzędzie pracy w warsztatach lakierniczych, które pragną osiągać jeszcze lepsze efekty renowacji. Wykorzystując diody LED, ChromaLamp umożliwia odtworzenie dwóch rodzajów oświetlenia: jedno ustawienie symuluje jasne światło dzienne, drugie imituje światło zachodzącego słońca. Lampa jest bardzo przydatna podczas doboru kolorów. Dodatkowo może zostać użyta do wykrywania wad lakierniczych, kontroli siły krycia i jakości wykonanego cieniowania oraz określenia grubości ziarna. Przyrząd ma trzy poziomy intensywności oświetlenia w każdym rodzaju oświetlenia.

Rafał Dobrowolski
Fot. R. Dobrowolski i materiały Axalta Coating Systems Poland Sp. z o.o.