Z pewnością wielu użytkowników lakierów renowacyjnych zauważyło, że dobór koloru do naprawianego pojazdu może być dość kłopotliwym zadaniem. Dla laika sprawa wygląda bardzo prosto – każdy samochód ma kod koloru, którym jest pomalowany. Zatem do każdego samochodu danego koloru powinna pasować ta sama receptura. Ten pogląd jest tym bardziej uzasadniony, jeśli uwzględnimy fakt, że każdy kolor jest standaryzowany, zatem istnieje wzorzec, do którego kolor każdego samochodu powinien pasować. Niestety, rzeczywistość jest często inna.

W poniższym artykule postaram się przedstawić nie tylko przyczyny tego stanu rzeczy, ale też sposób pracy, jaki przyjęliśmy w AkzoNobel, aby mimo tych różnic zapewnić i ułatwić naszym klientom dobór właściwej receptury.

Przyczyny różnic kolorystycznych
Aby wyjaśnić przyczyny, przyjrzyjmy się bliżej, w jaki sposób producenci samochodów zarządzają kolorem. Najczęściej wprowadzenie nowego koloru przez producenta samochodów rozpoczyna się ustaleniem wraz z dostawcą tzw. master sample, czyli wzorca koloru. Następnie, przed wprowadzeniem koloru do seryjnej produkcji, pracownicy lakierni wraz z dostawcami starają się tak przygotować lakier oraz ustawić parametry linii produkcyjnej, aby uzyskać kolor zgodny z wzorcem. Czasami okazuje się to niemożliwe – w takim wypadku dostawca ustala z fabryką tzw. standard produkcyjny, który staje się wzorcem koloru dla danej fabryki.
Po rozpoczęciu produkcji mogą wystąpić problemy w utrzymaniu tego samego odcienia przez dostawcę (lakiery dostarczane są w oddzielnie przygotowywanych partiach). Zmiany w ustawieniach urządzeń w lakierni, czasem także zmiany dostawcy lakieru – to kolejne czynniki, które prowadzą do różnic kolorystycznych. Z praktycznego punktu widzenia drobne różnice kolorystyczne są nieuniknione (szczególnie w przypadku kolorów z efektem, gdzie różne części karoserii tego samego auta mogą w niewielkim stopniu różnić się od siebie). Do kiedy są to drobne różnice, to nie powinny sprawiać problemów lakiernikom. Niestety, poza drobnymi różnicami zdarzają się również poważne odchylenia, które mogą sprawiać kłopoty nawet doświadczonym lakiernikom. W takich wypadkach wprowadzenie nowego wariantu jest dla nas koniecznością.
Generalnie ilość i stopień odchyleń kolorystycznych występujących dla danego koloru na rynku zależy od trzech czynników – ilości fabryk, w których dany kolor jest używany, ilości dostawców lakierów oraz stopnia kontroli kolorystycznej w poszczególnych fabrykach.

Wykrywanie różnic kolorystycznych
Niektórzy uważają, że najlepszym wykrywaczem poważnych odchyleń koloru są klienci, ponieważ to oni najprawdopodobniej będą zgłaszać problem możliwości doboru receptury. Jednak z naszego punktu widzenia sytuacja, w której to klient donosi nam o braku dobrej receptury, jest naszą porażką. Naszym celem jest zapewnienie klientowi takiej bazy receptur, aby za pomocą jednej z nich mógł naprawić każdy samochód.
Stworzenie takiej bazy wymaga od nas systematycznego monitorowania kolorystyki samochodów trafiających na rynek. Pierwszy krok to zdobycie oficjalnego standardu koloru i przygotowanie według niego receptury standardowej. Kolejnym krokiem jest systematyczne monitorowanie, czy kolor samochodów opuszczających fabryki pozostaje w tolerancji do standardu oraz wprowadzonych przez nas wariantów. Najłatwiejszym sposobem monitoringu jest przeprowadzanie systematycznych pomiarów koloru na nowych samochodach za pomocą spektrofotometru.
Każdy wykonany przez nas pomiar jest porównywany z dostępnymi dla danego koloru standardami i wariantami oraz z poprzednio wykonywanymi pomiarami. Do każdego pomiaru dołączona jest również informacja o modelu, miejscu i roku produkcji mierzonego samochodu. Pomiary pozwalają na przewidywanie najbardziej prawdopodobnego wariantu, jaki powinien być użyty dla danego samochodu.
Pomiary te są wykonywane przez nas systematycznie przez cały okres życia koloru, na samochodach różnych modeli i pochodzących z różnych fabryk, co pozwala nam dobrze statystycznie opisać zróżnicowanie koloru na globalnym rynku i wybrać optymalne warianty.

Udoskonalanie metod pomiaru
Warto wspomnieć, że od 2010 roku wszystkie pomiary koloru wykonywane są za pomocą najbardziej zaawansowanego spektrofotometru na rynku, wykonującego pomiar koloru pod sześcioma kątami oraz mierzącego właściwości lakierów z efektem, rozmiar ziaren oraz ich właściwości odbijania światła. Spektrofotometr Sikkens Automatchic 3 został opracowany, jako odpowiedź na coraz większą obecność „zaawansowanych” kolorów, których wiarygodny opis za pomocą pomiaru wymaga coraz bardziej zaawansowanego sprzętu pomiarowego.

Wprowadzanie nowych wariantów
W momencie, gdy zebrane pomiary wskazują, że pojawiło się duże odchylenie kolorystyczne, zostaje wprowadzony nowy wariant. Dla zdecydowanej większości kolorów jesteśmy w stanie opracować recepturę tylko na podstawie zebranych pomiarów. Jest to możliwe dzięki zaawansowanemu oprogramowaniu umożliwiającemu korzystanie z zebranych danych.
Działanie według powyższych zasad pozwala nam na szybkie wprowadzanie nowych wariantów, które dodajemy do bazy danych naszych klientów.

Wybór wariantu z punktu widzenia lakiernika
Przyjrzyjmy się teraz doborowi koloru naprawianego auta od strony lakiernika. Z jego punktu widzenia ilość wariantów danego koloru nie ma tak dużego znaczenia jak łatwość wyboru właściwego wariantu. I tu przychodzimy z pomocą, i to na kilka sposobów. Po pierwsze oferujemy dokumentację kolorystyczną, zawierającą wizualizacje poszczególnych wariantów. Po drugie oferujemy spektrofotometry Sikkens Automatchic 3 w połączeniu z oprogramowaniem Color Manager, które pozwala wybrać najlepszy wariant oraz poprawić recepturę tak, aby idealnie pasowała do naprawianego samochodu. Po trzecie jesteśmy w stanie podpowiedzieć, który wariant jest odpowiedni na podstawie informacji o modelu, roku i miejscu produkcji danego auta (informacje zawarte w numerze VIN).
Na koniec chciałbym podkreślić, że uzyskanie właściwego doboru kolorystycznego podczas naprawy jest przede wszystkim zasługą i wynikiem fachowej pracy oraz dużej wiedzy i umiejętności lakiernika. Dlatego też przywiązujemy ogromną wagę do szkoleń i wsparcia technicznego naszych klientów. Uwagi naszych kontrahentów oraz ich doświadczenie często inspirują nas do kolejnych innowacji i ulepszeń.

Krzysztof Kozłowski,
Kierownik Sekcji Informacji Kolorystycznej AkzoNobel Car Refinishes Polska Sp. z o.o.