Przedstawiamy podstawowe czynności mechanika samochodowego w warsztacie samochodowym przed rozpoczęciem pracy.

Pracownik powinien...
Używać zgodnie z przeznaczeniem przydzielonej odzieży i obuwia roboczego oraz określonych ochron osobistych.
Zapoznać się z zadaniami przydzielonymi do realizacji na dany dzień roboczy, przedyskutować ze swoim bezpośrednim przełożonym bezpieczny i właściwy sposób realizacji pracy.
W zależności od przewidywanych czynności na stanowisku obsługowo-naprawczym odpowiednio przygotować:
a) urządzenia:
- do mycia samochodu,
- ułatwiające dostęp do zespołów podwozia,
- do smarowania,
- do rozdzielania powietrza, paliwa czy cieczy eksploatacyjnych,
- inne obsługowe;
b) wyposażenie do badania:
- osprzętu silnika,
- silnika,
- zespołów i mechanizmów podwozia,
- ramy, nadwozia;
c) przyrządy uniwersalne do pomiarów:
- temperatury, kątów i stożków, prostoliniowości i prostopadłości, płaskości i gładkości,
- gwintów, kół zębatych,
- prędkości, hamowania,
- układu kierowniczego,
- zużycia paliwa itp.;
d) wyposażenia do naprawy samochodu, m.in.:
- transportu,
- mycia i czyszczenia,
- montażu i demontażu,
- prac ślusarskich (zestaw narzędzi),
- regeneracji części,
- osprzętu elektrycznego,
- ogumienia itp.

Zapewnić odpowiednie oświetlenie oraz czystość podłóg (usunąć plamy oleju, rozlaną wodę, smary itp.).
Sprawdzić prawidłowość działania podnośników niezbędnych podczas prac obsługowo-naprawczych.
Spowodować usunięcie zbędnych przedmiotów ze stanowisk kanałowych.
Przygotować odpowiednią ilość właściwych stojaków przystosowanych do naprawy silników, mechanizmów różnicowych, na drobne części itp.
Posiadać pełną orientację w zakresie budowy i działania określonych typów pojazdów.
Upewnić się, że stanowisko jest prawidłowo przygotowane do realizowania usług obsługowo-naprawczych samochodów.
Wszystkie zauważone usterki lub przewidywane zagrożenia natychmiast zgłosić swojemu bezpośredniemu przełożonemu celem ich szybkiego usunięcia, a po upewnieniu się, że zostały one zlikwidowane, przystąpić do realizacji otrzymanego zadania.

Zasadnicze czynności mechanika podczas realizacji zadania
Pracownik zatrudniony w warsztacie samochodowym powinien przestrzegać poniżej wymienionych zaleceń.
Wykonywać prace zlecone tylko przez swojego bezpośredniego przełożonego, realizując je w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydanych w tym zakresie poleceń i wytycznych, nie stwarzając zagrożenia dla siebie i współpracowników.
Obligatoryjnie do ustawiania i przemieszczania dużych przedmiotów, o wielkiej wadze i gabarytach, stosować właściwe urządzenia dźwigowe, żurawie, podnośniki, elektrowciągi, wciągniki itp., posiadając dla tych celów odpowiednie przeszkolenie i zezwolenie.
Nie tarasować schodów służących do wejścia i wyjścia z kanału.
Do oświetlania np. podwozia samochodu używać lampy przenośnej o napięciu nie wyższym niż 24 V, która musi posiadać:
- sztywną osłonę drucianą,
- klosz szklany, który osłania żarówkę,
- całą, nieuszkodzoną obudowę,
- haczyk do jej zawieszenia.

Zapewnić na bieżąco działanie tzw. wentylacji wymuszonej w pomieszczeniu.
W przypadku konieczności opróżnienia zbiornika z paliwa przelewać je do przewoźnego naczynia zamykanego hermetycznie.
Na bieżąco obowiązkowo:
- usuwać z podłogi rozlany olej lub paliwo,
- użyte narzędzia i pomoce odkładać na jedno określone miejsce,
- zawsze przed użyciem przyrządów i urządzeń sprawdzić prawidłowość działania,
- odkładać wymontowane elementy i części na przygotowane wózki, półki, pojemniki itp.

Zawsze zachować porządek i czystość na stanowisku roboczym i w warsztacie.
Na stanowiskach bezkanałowych obsługiwany samochód odpowiednio zabezpieczyć przed jego przesunięciem, a do pracy pod nim używać tzw. leżanki monterskiej z podgłówkiem, wyposażonej w kółka, odkładając narzędzia lub wymontowane części tylko na desce lub rozłożonym brezencie.
W miarę możliwości, przed wprowadzeniem samochodu na stanowisko obsługowo-naprawcze, pojazd umyć i osuszyć.
Podczas wprowadzania samochodu na stanowisko zapewnić, aby:
- w kanale nie było żadnych osób,
- w samochodzie, oprócz kierowcy, nie było nikogo,
- były usunięte z drogi pojazdu przewody elektryczne, węże spawalnicze, narzędzia, odpadki metalowe i inne urządzenia, przyrządy itp.,
- drogę pojazdu wskazywał drugi pracownik,
- ustawienie pojazdu umożliwiało swobodne wchodzenie i wychodzenie pracownika z kanału, a odległość między samochodami była co najmniej 120 cm, od słupa podpierającego dach co najmniej 70 cm, zaś od ściany pomieszczenia 120 cm,
- manewr wprowadzania był jak najkrótszy (spaliny).

Wszystkie regulacje pracującego silnika w pomieszczeniu warsztatu wykonywać po nałożeniu na rurę wydechową specjalnej, giętkiej rury dla odprowadzenia spalin na zewnątrz.
Ustawiony na stanowisku samochód zabezpieczyć przed zmianą jego położenia przez zaciągnięcie hamulca ręcznego lub co najmniej dwoma klinami ułożonymi odpowiednio pod kołami.
Podnośnik do unoszenia przedniej lub tylnej części pojazdu ustawiać zawsze na twardym podłożu, a gdy jest ono miękkie, ustawić go na desce około metrowej długości i grubości około 5 cm.
Oznakować stanowisko obsługi np. żółtą tarczą z napisem „Praca pod samochodem”.
Korzystać z odpowiednich wanien zamykanych pokrywami podczas mycia elementów i części silnika.
Demontaż i montaż ogumienia wykonywać w oddzielnym pomieszczeniu przy pomocy specjalnych urządzeń do tych celów przystosowanych.
Po naprawie silnik uruchomić dopiero po upewnieniu się, że nie grozi to niebezpieczeństwem innym osobom.
Przed oddaniem pojazdu do eksploatacji dokonać czynności kontrolnych, sprawdzić m.in.:
- prawidłowość działania hamulców,
- wielkość ciśnienia w ogumieniu za pomocą manometrów,
- luzów w układzie kierowniczym,
- wytrzymałość układu kierowniczego,
- zawartość spalin,
- prawidłowość działania układu: smarowania, chłodzenia, zasilania rozrządu, a także obwodów rozruchu i zapłonowego oraz innych wg potrzeb.

W razie zaistnienia wypadku przy pracy pozostawić miejsce jego powstania w takim stanie, w jakim wypadek się wydarzył.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do fachowości i bezpieczeństwa wykonywanej pracy zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o instruktaż dodatkowy i zastosować się do wydanych przez niego poleceń i wskazówek dotyczących określonych czynności obsługowo-naprawczych przy samochodzie, ale zgodnie z zasadami i przepisami BHP.

Pracownikowi zabrania się...
- Lekceważenia obowiązujących rygorów podczas wprowadzania samochodu na stanowisko obsługowo-naprawcze.
- Korzystania z niesprawnych lub uszkodzonych narzędzi, urządzeń, przyrządów, wyposażenia oraz podnośników czy różnego rodzaju dźwignic.
- Wykonywania jakichkolwiek czynności obsługowo-naprawczych przy samochodzie uniesionym i opartym tylko na podnośniku lub wiszącym na dźwigu.
- Używania łańcucha zamiast lin stalowych czy konopnych do podnoszenia np. pojazdu na haku dźwigu.
- Przebywania lub nawet przechodzenia pod wiszącymi elementami, częściami itp.
- Zezwalania na korzystanie z wózków o napędzie spalinowym, a nie akumulatorowym, w pomieszczeniach warsztatów samochodowych.
- Umieszczania zespołów na niestabilnych skrzyniach, pakach, „kozłach”.
- Wybijania łożysk lub kół zębatych za pomocą młotka i przecinaka zamiast specjalnych ściągaczy.
- Układania wymontowanych elementów bezpośrednio na ziemi.
- Przenoszenia olejów i etyliny w otwartych naczyniach.
- Zasysać etylinę ustami.
- Wdychać pary etyliny czy gazy spalinowe.
- Przelewać (nalewać) etylinę do baku czy zbiorników np. wiadrem czy miską.
- Przedmuchiwać ustami dysze gaźnika czy przewody paliwowe.
- Gromadzenia w nadmiernej ilości olejów i etyliny w pomieszczeniu.
- Gromadzenia różnych przedmiotów utrudniających swobodne przejścia.
- Pozostawiania zatłuszczonych szmat czy zużytego czyściwa bez zabezpieczenia w szczelnie zamykanych pojemnikach blaszanych.
- Palenia tytoniu lub używania otwartego ognia w miejscach, gdzie obowiązuje zakaz.
- Osłaniać żarówki tkaniną czy papierem.
- Usuwania ze stanowiska osłon, zabezpieczeń, oznakowań.

Pracownik powinien...
- Oczyścić i odłożyć na miejsce ich stałego przechowywania wszystkie używane narzędzia, pomoce, a także ochrony osobiste.
- Wyłączyć spod napięcia używane narzędzia.
- Uporządkować całe stanowisko, wyłączyć oświetlenie.
- Zabezpieczyć naprawiany pojazd w taki sposób, aby można było kontynuować prace w dniu następnym bez utrudnień.
- Usunąć z kanału wszystkie przedmioty, a sam kanał odpowiednio oczyścić.
- Upewnić się, że pozostawione stanowisko nie stworzy żadnych zagrożeń dla otoczenia.

mgr Robert Gorczyca
prawnik, specjalista ds. bhp