Lakiery matowe zdobywają coraz większa popularność wśród użytkowników samochodów, co powoduje, że producenci samochodów coraz częściej oferują w swoim portfolio różne wykończenia w matowej czy satynowej wersji.
Zanim jednak opowiemy czym charakteryzuje się lakier matowy, jakie ma plusy i minusy (jeśli takie są) warto wspomnieć dlaczego powstały lakiery matowe. Początek lakierów matowych związany jest z pojęciem Hot-Rodów. W latach 40-stych XX wieku właściciele Fordów T oraz Fordów A przerabiali swoja auta tak, by różniły się one od reszty. Przeróbki miały miejsce w kwestii mechaniki, blacharstwa ale i lakiernictwa. Wówczas pojawiły się pierwsze matowe wykończenia - częściowo był to wyraz buntu względem luksusowych aut produkowanych na zamówienie, a częściowo chęć wyróżnienia się od reszty. Dziś sytuacja wygląda inaczej - matowa czy satynowa powłoka na samochodzie jest często wyrazem prestiżu czy też podkreśla niepowtarzalność danego egzemplarza.
Obecnie na rynku matową powłokę można uzyskać oklejając auto specjalną folią lub polakierować lakierem bezbarwnym o wykończeniu matowym. Zarówna pierwsza jak i druga opcja ma swoich zwolenników - oklejenie folią jest tańsze, niestety folia nie jest tak wytrzymała jak lakier bezbarwny i jej odporność mechaniczna jest zdecydowanie niższa. Polakierowanie karoserii lakierem matowym jest procesem bardziej czasochłonnym, droższym, ale również trwalszym. Wybór należy zatem do użytkownika, jego preferencji jak i …budżetu.
Idąc dalej, co zatem powoduje że lakier bezbarwny staje się lakierem matowym? Zaczynając od początku należy jednak najpierw wspomnieć o głównych składnikach lakierów bezbarwnych:
- żywica akrylowa - to ona daje odporność na warunki atmosferyczne (miedzy innymi UV), ona determinuje odporność mechaniczną (np. odporność na zarysowania). Jakość tego składnika często wpływa także na izolacyjność lakieru bezbarwnego (np. przed wodą).
- dodatki - tutaj w zależności od klasy lakieru występują np. dodatki odpowietrzające, odpieniające, rozlewcze, zwilżające, stabilizatory UV (które odpowiadają za odporność na światło słoneczne)
- rozcieńczalniki - umożliwiają one prawidłową aplikację lakierów bezbarwnych, a także wypływają m.in. na jego rozlewność
W przypadku lakierów matowych występuje jeszcze jedna grupa dodatków:
- tzw. dodatki matujące
Jako dodatek matujący mogą zostać użyte np.: różnego rodzaju krzemionki matujące, woski czy silikony. Najpopularniejszą grupą są krzemionki matujące. One w zależności od wielkości swojej powierzchni (a ta może być w różnych przedziałach, np. 4-7µm, 2-15µm, itd.) w różnym stopniu powodują matowienie powłoki lakieru bezbarwnego. Wybór konkretnego środka matującego zależy od wielu kwestii i wyboru dokonuje zespół tworzący dany wyrób. Specjaliści z Laboratorium Badawczo- Rozwojowego dobierają surowiec w zależności od tego, jakie końcowe parametry końcowe powinien posiadać dany produkt. Należy wspomnieć, że sam wybór środka matującego to „połowa sukcesu”. Niezwykle istotny jest sam proces mieszania, prędkość mieszadła, temperatura,
czas mieszania i wiele innych składowych. To wszystko wpływa na powtarzalność wyrobu, ale i jego cechy użytkowe.
No właśnie….a dlaczego powłoka pod wpływem tych krzemionek czy innych środków matowieje? Jak powstaje matowość lakieru?
Rys. 1. Porównanie powstawania efektu odbicia w lakierze z połyskiem i w lakierze matowym
(źródło: opracowanie własne NOVOL)
Mówiąc w skrócie zjawisko matowienia polega na rozproszeniu światła padającego na naszą powłokę (czyli lakieru bezbarwnego), a dokonujemy tego właśnie za pomocą w/w środków matujących. Wystarczy spowodować by kąt padania światła był inny niż kąt odbicia i otrzymujemy powłokę matową… To „wystarczy” piszę oczywiście w wielkim uproszczeniu.
Wiemy już w jaki sposób jesteśmy w stanie uzyskać powłokę matową, wiemy że jest odporniejsza mechanicznie niż folia ( w przypadku zadrapań czy obtarć) ale co w przypadku stłuczki czy innej szkody?? Czy da się dobrać poziom matu tak by naprawiany element się nie różnił od reszty?? Odpowiedz brzmi tak, można to zrobić. W takim razie jak dobrać prawidłowy poziom matu? Jak go zmierzyć?
Tutaj z pomocą przychodzi nam przyrząd zwany połyskomierzem. Mierzy on i porównuje jaka ilość światła pada na naszą powłokę i porównuje z ilością światła odbitego. Wynik podaje w GU (ang. Gloss Units). Lakiery charakteryzujące się połyskiem badamy przy kącie 20o i tutaj wynik musi być większy niż 70GU. Lakiery półmatowe/satynowe mierzymy przy kącie 60 o i tutaj wynik powinien być w przedziale 10-70 GU. Lakiery matowe sprawdzamy przy kącie 85 o i tutaj wynik <10GU świadczy o macie. Wykorzystując ten przyrząd w prosty i szybki sposób zmierzymy poziom matu naszej powłoki i dobierzemy odpowiedni poziom w procesie naprawy.
Rys. 2. Połyskomierz do pomiaru produktów od matu do wysokiego połysku wg DIN 67530, ISO 2813 (źródło: BYK Gardner).
Producenci produktów dla refinishu samochodowego celowo podają w jakich proporcjach należy zmieszać lakier bezbarwny z lakierem matowym. Uzyskujemy wówczas określony poziom matu i jesteśmy w stanie dostosować ten poziom do tego na nieuszkodzonych elementach. Bardzo rzadko zdarza się bowiem, że powłoka na samochodzie jest w pełni matowa- zazwyczaj jest to wykończenie półmatowe/ satynowe.
Kilka miesięcy temu pojawił się na rynku nowy produkt firmy Novol – Lakier bezbarwny matowy Spectral 535-00. Produkt klasy HS, oparty na szybkoschnących żywicach, posiada również dodatki SR - Scratch Resistance (zapewniające większą odporność na zarysowania). Utwardzona powłoka posiada jednolity poziom matowości, a co bardzo ważne z punktu widzenia lakiernika - jest możliwość usunięcia wtrąceń w trakcie aplikacji po 1 lub 2 warstwie.
Rys. 3. Lakier matowy nowej generacji SPECTRAL KLAR 535-00
W przypadku tego konkretnego produktu proporcje potrzebne do uzyskania odpowiedniego poziomu matu wyglądają następująco:
Pamiętać jednak należy, że aplikacja lakierów matowych nie jest najprostszym zadaniem - nie mniej jednak doświadczony lakiernik powinien sobie bez problemu z tym procesem poradzić. Jakie zatem można napotkać trudności i jakie mogą być tego następstwa:
- nierównomierna aplikacja powoduje powstanie „pasów” różniących się stopniem matowości,
- zbyt cienka aplikacja przekłada się na trudności związane z uzyskaniem jednolitego matu,
- zbyt krótkie czasy odparowania pomiędzy kolejnymi warstwami skutkują powstaniem zacieków i również niejednolitym poziomem matu,
- zbyt wiele warstw lakieru matowego często jest powodem, że końcowa powłoka jest zbyt miękka albo pojawiają się miejsca o większym połysku - mówimy tutaj o zjawisku „wybłyszczania”.
Dodać należy, że w przypadku lakierów matowych nie cieniujemy elementów tylko lakierujemy je całościowo. Zdarza się zatem, że w trudniejszym sytuacjach należy polakierować np. cały bok samochodu, bo tylko wówczas poziom matu będzie jednakowy na wszystkich sąsiadujących ze sobą elementach.
Na koniec chciałbym poruszyć kilka kwestii związanych z użytkowaniem auta z powłoką matową. Wykończenie matowe nie może być polerowane, więc nie mam tutaj możliwości usunięcia drobnym rysek czy uszkodzeń powstałych w trakcie użytkowania auta. Wszelkie pasty polerskie czy materiały woskujące zwiększają niestety poziom połysku. Korzystanie z myjni automatycznej również jest niewskazane. Auto z matowym lakierem najlepiej myć ręcznie, z wykorzystaniem miękkiej gąbki, a na koniec karoserię powinno się osuszyć sprężonym powietrzem lub wytrzeć miękką szmatką. Niestety efekt matu w przypadku kontaktu z szczotkami myjni automatycznej czy przedmiotami typowej eksploatacji jak np. szorstkie materiały ubrań może zostać zmieniony. Również paliwa i oleje powinno się szybko usunąć z matowej powłoki. Dłuższy kontakt może spowodować zmianę połysku czego chcemy uniknąć.
Podsumowując można stwierdzić, że lakierowanie lakierami matowymi jest bardziej wymagające niż standardowymi lakierami charakteryzującymi się połyskiem. Również użytkowanie takiej powłoki wymaga od właściciela odpowiedniego podejścia. Stosując jednak produkty o wysokiej jakości, jak np. Bezbarwny lakier matowy Spectral 535-00 można pracę sobie uprościć i jednocześnie zagwarantować, że nasza powłoka będzie trwała w czasie a poziom matowości jednolity na całym aucie - nie unikniemy wówczas zazdrosnych spojrzeń innych użytkowników dróg :)
Michał Sztuba
Koordynator Projektów Szkoleniowych NOVOL
Komentarze (0)