Prawo

Zgodnie z ustawą o bateriach i akumulatorach obowiązek prawidłowego przechowywania oraz oddawania do zakładu przetwarzania zużytych akumulatorów spoczywa na każdym, kto wprowadza ten produkt do obrotu po raz pierwszy na rynek krajowy. Jak dokładnie definiowany jest w ustawie wprowadzający? Jakie ma obowiązki? Jak prawidłowo postępować ze zużytymi akumulatorami? 

Wprowadzający, czyli kto?
Według ustawy (Dz. U. z 2009 r. nr 79, poz. 666) wprowadzającym baterie lub akumulatory jest:

• przedsiębiorca, który wykonuje działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu baterii lub akumulatorów, w tym zamontowanych w sprzęcie lub pojazdach, po raz pierwszy na terytorium kraju,
• przedsiębiorca, który dokonuje importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia baterii lub akumulatorów na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej,
• przedsiębiorca, który zlecił wytworzenie baterii lub akumulatorów i którego oznaczenie zostało umieszczone na bateriach lub akumulatorach.

Obowiązki wprowadzającego określone w ustawie dotyczą zatem nie tylko producentów, ale także wszystkich, którzy zlecają wytworzenie akumulatorów i sprzedają je pod swoją marką. 
Ze względu na komponenty (ołów, kwas siarkowy, polipropylen) należy zwrócić szczególną uwagę na postępowanie zwłaszcza ze zużytymi akumulatorami. Do podstawowych obowiązków wprowadzającego należy zorganizowanie systemu zbierania i recyklingu tych akumulatorów, a zatem:
- Zbieranie zużytych akumulatorów – zgodnie z ustawą zużyte baterie i akumulatory powinny być zbierane selektywnie według rodzajów w celu ułatwienia ich przetwarzania i recyklingu. Odpad ten nie może być gromadzony razem z innymi odpadami. Wprowadzający ma obowiązek zebrania zużytych akumulatorów od sprzedawców detalicznych. 
    Magazynowanie zużytych baterii i akumulatorów powinno odbywać się w miejscu wydzielonym, odpornym na działanie warunków atmosferycznych lub w pojemnikach nieprzewodzących prądu, odpornych na działanie substancji zawartych w bateriach lub akumulatorach. Akumulatory przeznaczone do recyklingu mogą być magazynowane nie dłużej niż przez rok – łącznie przez wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów. Nie wolno ich samodzielnie niszczyć, mieszać z innymi odpadami ani termicznie przekształcać. Należy także zadbać o ograniczenie dostępu osób trzecich. 
    W przypadku transportu odpadów akumulator uszkodzony, ale z wyciekiem elektrolitu, zakwalifikowany jest jako odpad niebezpieczny i jako taki musi być transportowany w pojemnikach, zgodnie z przepisami ADR. Wyposażenie samochodu w taki pojemnik należy do obowiązków kierowcy lub firmy transportującej odpad. 
    Podsumowując, zużyty akumulator nie musi być przechowywany w pojemniku, można przechowywać go w specjalnym, wydzielonym miejscu, zabezpieczonym przed dostępem osób trzecich i przed dostaniem się elektrolitu do środowiska. Zbierający ma składować odpady w taki sposób, aby nie oddziaływały negatywnie na środowisko.

- Przetwarzanie i recykling zużytych akumulatorów – wprowadzający na rynek akumulatory i baterie musi zadbać o zbiórkę wyeksploatowanych materiałów. Zobowiązany jest także do dołączenia do nowych produktów informacji o warunkach i trybie ich zwrotu oraz o zorganizowanych dla nich punktach zbierania.
        Ponadto wprowadzający powinien zawrzeć umowę w formie pisemnej pod rygorem nieważności z prowadzącym zakład przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów.
        Dla przykładu – Autopart, polski producent akumulatorów, w całym kraju prowadzi punkty zbiórki zużytych akumulatorów kwasowo-ołowiowych, które są przechowywane i magazynowane zgodnie z przepisami prawa, a następnie przekazywane prowadzącemu zakład przetwarzania. Tam akumulatory poddawane są recyklingowi. W punktach zbiórek Autopart przyjmowane są akumulatory wszystkich marek.
Recykling akumulatora
Pod pojęciem recykling „rozumie się odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach” – ustawa o odpadach z  14 grudnia 2013 roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 21 ze zmianami).  
Warto zapamiętać, że ołów wykorzystywany do produkcji płyty akumulatorowej jest niemal w 100% odzyskiwany ze zużytego produktu w hucie i ponownie trafia na początek procesu produkcyjnego nowego akumulatora. 

Obowiązki sprzedawcy detalicznego
Ustawa określa także szczegółowo obowiązki każdego detalicznego sprzedawcy, który ma w ofercie akumulatory kwasowo-ołowiowe. Sprzedawca taki zobowiązany jest do przyjęcia zużytych produktów od użytkownika końcowego. Jeśli kupujący nie oddaje do zwrotu zużytego akumulatora, zobowiązany jest do wniesienia opłaty depozytowej w wysokości 30 złotych za sztukę. Jeśli w ciągu miesiąca przyniesie zużyty akumulator, opłata jest mu zwracana.
Sprzedawca ma jednak obowiązek przekazywania opłaty depozytowej, która nie została zwrócona klientowi, do właściwego urzędu marszałkowskiego do 15 marca każdego roku. Obowiązkiem sprzedawcy jest także umieszczenie w sklepie informacji o konieczności zwrotu akumulatora, wysokości opłaty depozytowej oraz o możliwości jej zwrotu.
Zbliża się okres, w którym wymiana akumulatora będzie jedną z najpopularniejszych czynności eksploatacyjnych wykonywanych w warsztatach samochodowych. Warto przygotować odpowiednie miejsce, uzupełnić brakujące informacje w punktach sprzedaży oraz sprawdzić wszystkie formalności, których każdy sprzedawca akumulatorów powinien zgodnie z ustawą dopełnić.

Justyna Chmara, specjalista BHP i Ochrony Środowiska w AUTOPART SA