Obecnie producenci najwięcej uwagi poświęcają olejom syntetycznym, czego efektem są produkty o lepszych właściwościach niż ich naturalne odpowiedniki
Olej silnikowy jest jednym z kluczowych mediów decydujących o stanie technicznym jednostki napędowej. Odpowiada nie tylko za prawidłowe smarowanie silnika, ale także za utrzymywanie go w czystości, a nawet za chłodzenie. Dlatego warto o olejach wiedzieć trochę więcej. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele różnych środków smarnych, spośród których kierowcy mogą wybrać ten najlepiej pasujący do silnika ich auta.
Olej syntetyczny, półsyntetyczny czy mineralny?
Najczęściej stosowany podział olejów silnikowych wyodrębnia produkty mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne. To co je odróżnia, to tzw. olej bazowy, który stanowi od 75 do 90% produktu – w zależności od formulacji. Obecnie producenci najwięcej uwagi poświęcają olejom syntetycznym, czego efektem są produkty o lepszych właściwościach niż ich naturalne odpowiedniki. Wykorzystywane w ich produkcji syntetyczne bazy olejowe działają skuteczniej, ponieważ powstają dzięki wykorzystaniu zaawansowanych procesów chemicznych, w związku z czym ich struktura, a co za tym idzie – właściwości mogą być precyzyjnie określane.
Oleje syntetyczne zapewniają najwyższą ochronę silnika, doskonale sprawdzają się zarówno w niskich, jak i wysokich temperaturach pracy. Przykładem tego typu produktów mogą być oleje Shell Helix Ultra. Dzięki opatentowanej przez Shell technologii PurePlus olej bazowy wykorzystywany w syntetycznych produktach Shell jest produkowany z gazu ziemnego, a nie jak do tej pory z ropy naftowej. Środki smarne oparte na olejach bazowych wytwarzanych w technologii Shell PurePlus są praktycznie pozbawione zanieczyszczeń znajdujących się w ropie naftowej. Co więcej, oleje Shell Helix Ultra zapewniają optymalną czystość silnika w stopniu zbliżonym do fabrycznej1, a także wysoką stabilność lepkości w wysokich temperaturach pracy, co pozwala utrzymać najwyższe parametry eksploatacyjne silnika.
– Oleje syntetyczne są stabilniejsze termicznie, mogą pracować w wyższej temperaturze i przy większych naciskach na smarowane powierzchnie niż produkty półsyntetyczne czy mineralne. W połączeniu z dodatkami myjącymi szybko i skutecznie docierają do wszystkich zanieczyszczonych miejsc w silniku, redukując osady. Wpływają także na zmniejszenie zużycia części silnika i oporów tarcia oraz wydłużają okres między wymianami oleju. W pełni syntetyczne oleje silnikowe, takie jak Shell Helix Ultra, szybciej docierają do kluczowych elementów jednostki napędowej, tworząc film smarny między jej ruchomymi częściami. Jest to szczególnie ważne podczas rozruchu, kiedy silnik jest najbardziej narażony na zużycie – tłumaczy Cezary Wyszecki, ekspert techniczny Shell Polska.
Tańszą alternatywą dla olejów syntetycznych są tzw. półsyntetyki. Niestety ma to swoje konsekwencje, jeśli chodzi o czas eksploatacji oleju (krótszy w porównaniu z syntetykiem). Najgorzej w tym zestawieniu wypadają coraz rzadziej używane oleje mineralne, które nie są w stanie zagwarantować ochrony silnika przez tak długi czas i na takim poziomie jak oleje syntetyczne. Odznaczają się ponadto gorszą odpornością na wysoką temperaturę i szybszym zużyciem dodatków. W efekcie trzeba częściej uzupełniać olej. Ponadto, w odróżnieniu od syntetycznych środków smarnych, produkty mineralne przyczyniają się do tworzenia większej ilości osadów. Kupując nowy olej, warto pamiętać, że wybór produktu zależy także od stanu silnika. W tych starszych stosuje się przeważnie oleje mineralne lub półsyntetyczne.
Właściwy dobór i wysoka jakość oleju mają kluczowy wpływ na stan techniczny silnika każdego samochodu
Dodatki do oleju – jaką spełniają rolę?
W skład oleju silnikowego wchodzi nie tylko baza, ale również dodatki, tj. detergenty, antyoksydanty, środki dyspersyjne, modyfikatory tarcia czy dodatki przeciwkorozyjne. Dodatki uszlachetniające stosowane są przede wszystkim po to, aby zapewnić stabilność parametrów olejów bazowych i poprawić ich właściwości, a tym samym lepiej chronić silnik. W zależności od przeznaczenia, rodzaju silnika oraz wymogów producentów dodatki są dobierane i mieszane w różnych konfiguracjach, stanowiąc zwykle od 10 do 25% oleju.
Istnieje kilka rodzajów dodatków uszlachetniających stosowanych w olejach silnikowych. Detergenty utrzymują silnik w czystości i neutralizują kwasy powstające w wyniku spalania paliwa. Środki dyspersyjne usuwają sadzę i szlamy oraz utrzymują je w postaci zawiesiny w oleju, co zapobiega powstawaniu blokad. Z kolei dodatki chroniące przed zużyciem tworzą na częściach ruchomych aktywną chemicznie powłokę. Są one szczególnie istotne w przypadku dużych obciążeń podczas rozruchu silnika i jazdy samochodem. Antyoksydanty przyczyniają się do spowolnienia naturalnej degradacji oleju silnikowego, a modyfikatory tarcia zmniejszają opór pomiędzy ruchomymi częściami silnika. Natomiast dodatki przeciwkorozyjne to substancje zabezpieczające silnik przed rdzą.
Bezpieczna praca silnika
Odpowiednie połączenie wysokiej jakości dodatków i bazy olejowej ma duże znaczenie dla ochrony silnika zwłaszcza w przypadku nowoczesnych olejów syntetycznych.
– W Shell zawsze stosujemy optymalne technologie w dziedzinie formulacji olejów. Dotyczy to zarówno bazy olejowej, jak i doboru dodatków. Przykładamy ogromną wagę do ich jakości, trwałości przy dużych obciążeniach oraz odpowiednich proporcji, tak aby zapewnić jak najdłuższą pracę oleju bez konieczności jego uzupełniania w postaci dolewek. Mocną stroną naszych produktów jest bardzo niska parowalność, co przekłada się na minimalne dolewki lub wręcz ich brak. Nasz wysiłek koncertujemy na obniżaniu kosztów eksploatacji, zapewnieniu oleju najwyższej klasy oraz dostarczaniu jakościowych produktów dla pełnej satysfakcji ostatecznego użytkownika – komentuje Cezary Wyszecki.
Lepkość oleju
Ważnym parametrem olejów silnikowych jest klasa lepkości. Określa ona zdolność i szybkość przepływu oleju w określonej temperaturze. Jeśli temperatura rośnie, lepkość oleju zmniejsza się i staje się on rzadki, im zimniej, tym bardziej gęstnieje. Wyróżnia się 6 klas olejów letnich i tyle samo zimowych, choć coraz popularniejsze stają się wielosezonowe środki smarne. Produkty tego typu opisywane są przez dwie wartości połączone myślnikiem, np. 5W-40. Pierwsza cyfra pozwala określić, w jakim zakresie niskich temperatur może pracować olej – im niższa jest ta wartość, tym niższa temperatura pracy środka smarnego. Druga cyfra wskazuje parametry dla temperatur maksymalnych.
Przykładem środka smarnego, który rzucił wyzwanie konkurencji w tym parametrze, jest Shell Helix Ultra ECT C2/C3 0W-30. Olej ten zachowuje płynność w temperaturach sięgających nawet -51ºC. Niska temperatura płynięcia i ograniczenie do minimum czasu dotarcia oleju do najdalszych elementów jednostki napędowej ułatwiają uruchomienie silnika nawet w bardzo niskich temperaturach.
Właściwy dobór i wysoka jakość oleju mają kluczowy wpływ na stan techniczny silnika każdego samochodu. Dlatego tak istotne jest, abyśmy mieli podstawową wiedzę na temat produktów olejowych, by sięgać po te, które pomagają dbać o kondycję silników naszych samochodów.
1 Na podstawie testu tworzenia się szlamu Sequence VG przeprowadzonego na oleju SAE 0W-40.
Cezary Wyszecki,
ekspert techniczny Shell Polska
Komentarze (3)