Warto wiedzieć

Prowadzenie warsztatu samochodowego o dowolnej specjalizacji usług powoduje powstawanie zagrożeń dla środowiska naturalnego i jest źródłem zanieczyszczeń. Niezależnie od skali i rodzaju prowadzonej działalności, każdy warsztat i serwis świadczący usługi w branży motoryzacyjnej wytwarza różnego rodzaju odpady (stałe, ciekłe i gazowe), które ze względu na zagrożenia ekologiczne wymagają odpowiedniego zagospodarowania, zgodnego z przepisami prawa w tym zakresie. 

Powstające jako produkty uboczne w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, związanej z obsługą serwisową i naprawą pojazdów samochodowych, różnego rodzaju odpady przemysłowe bez odpowiedniego postępowania mogą spowodować bardzo poważne i długotrwałe zagrożenia dla środowiska naturalnego w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Dotyczy to substancji gazowych (emisji spalin, środków chemicznych używanych w procesie obsługowo-naprawczym, płynów będących efektem końcowym prowadzonych zabiegów technologicznych i naprawczych), ciekłych (ścieków powstających w procesach naprawczych oraz przy myciu pojazdów i ich podzespołów) oraz odpadów (zarówno stałych, jak i ciekłych), które są największym zagrożeniem dla środowiska naturalnego. 

Podział odpadów
W warsztacie samochodowym bez szczególnej specjalizacji powstają odpady stałe w postaci:

• zużytych (wyeksploatowanych lub uszkodzonych) elementów metalowych, szklanych i z tworzyw sztucznych,
• różnego rodzaju metalowych, szklanych i z tworzyw sztucznych opakowań płynów eksploatacyjnych, olejów, smarów i rozpuszczalników,
• wiórów, pyłów i opiłków powstających przy ścieraniu i obróbce mechanicznej,
• zużytych opon i niesprawnych akumulatorów.

Do odpadów płynnych zaliczyć można:

• przepracowane (zużyte) płyny eksploatacyjne (oleje, smary, płyny chłodnicze i hamulcowe) oraz paliwa,
• rozpuszczalniki i elementy czyszczące do mycia części i podzespołów. 

Zanieczyszczeniami gazowymi są natomiast gazy powstające podczas prac spawalniczych oraz testów silników spalinowych (tlenki węgla, węglowodory i tlenki azotu) oraz gazy paliwa i rozpuszczalników. 
Aktualnie obowiązujące przepisy prawne jednoznacznie określają postępowanie w zakresie ochrony środowiska przy prowadzeniu działalności usługowej związanej z eksploatacją, obsługą i naprawą pojazdów samochodowych. Zgodnie z tymi przepisami warsztat samochodowy zobligowany jest do:

• zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczając jednocześnie ich ilość,
• zapewnienia odzysku odpadów, w przypadku gdy nie uda się zapobiec ich powstawaniu,
• zagwarantowania unieszkodliwiania odpadów, jeśli nie uda się zapobiec ich powstawaniu ani poddać odzyskowi.

Pozwolenia i opłaty związane z wytwarzaniem odpadów
Każdy funkcjonujący na rynku warsztat samochodowy, jako miejsce wytwarzania niebezpiecznych odpadów przemysłowych, zobowiązany jest opracować własny program ich składowania, utylizacji lub unieszkodliwiania i uzyskać jego urzędowe zatwierdzenie w stosownej jednostce administracyjnej wraz z pozwoleniem na wytwarzanie określonych rodzajów i ilości odpadów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami warsztaty samochodowe zobligowane są do wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska. Obowiązek ten dotyczy każdego warsztatu, który korzysta ze środowiska przynajmniej w jeden z poniższych wariantów:

• wprowadza gazy lub pyły do powietrza,
• wprowadza ścieki do wód lub gruntów,
• wytwarza odpady, na które wymagane jest pozwolenie.

Pozwolenie na wytwarzanie odpadów konieczne jest w sytuacji, gdy warsztat wytwarza w ciągu roku więcej niż 100 kg materiałów (odpadów) niebezpiecznych z punktu widzenia ekologii. W praktyce dotyczy to więc niemal każdego funkcjonującego warsztatu. Ustalenie opłaty należnej za korzystanie ze środowiska jest obowiązkiem właściciela. Musi on wnieść ją, wpłacając należną kwotę na rachunek właściwego terytorialnie urzędu marszałkowskiego. Opłaty regulowane są raz na pół roku. 
Właściciele tego typu warsztatów powinni uzyskać stosowne pozwolenie na wytwarzanie odpadów, prowadzić ich ewidencję oraz przekazywać je uprawnionym do ich odbioru podmiotom. Ewidencja wytwarzanych odpadów prowadzona musi być na bieżąco i zawierać:

• karty przekazywania odpadów,
• karty ewidencji odpadów,
• roczne sprawozdanie wytworzonych odpadów.

Karta przekazania odpadów musi być podpisywana zarówno przez wytwórcę, czyli warsztat, jak i przez ich odbiorcę. Konieczne jest więc zawarcie umowy z firmą odbierającą odpady, posiadającą zezwolenie na tego typu usługi.
Warsztat zobowiązany jest do sporządzania rocznych sprawozdań oraz kart ewidencyjnych odpadów. Karty ewidencji odpadów muszą być prowadzone oddzielnie dla każdego rodzaju odpadów w danym miesiącu, w którym zostały one wytworzone. Roczne sprawozdania o wytworzonych odpadach muszą być sporządzane i przesyłane do właściwego terytorialnie urzędu administracyjnego (urzędu marszałkowskiego) oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska do końca marca każdego roku (za poprzedni rok).