Diagnostyka wstępna pompy wysokiego ciśnienia w układzie Common Rail nie należy raczej do czynności skomplikowanych. Pozwalają na to proste pomiary maksymalnie wytwarzanego przez pompę ciśnienia oraz jej szczelności. W połączeniu z analizą zawartości filtra paliwa i kodami błędów w komputerze pokładowym dają one w większości przypadków możliwość jednoznacznego określenia stanu technicznego pompy. Wyjątek stanowią tylko niektóre typy pomp (takie jak CP2 Bosch, HP2 Denso itp.). Zupełnie inaczej sprawa wygląda w przypadku stwierdzenia konieczności jej naprawy.
Jak wiadomo pompy Common Rail generalnie rzecz biorąc nie potrzebują regulacji, czyli po wykonanej technologicznie poprawnie naprawie, teoretycznie mogą być one montowane do silników. Praktyka serwisowa jednoznacznie temu zaprzecza. Po dokonaniu naprawy podzespołu w postaci pompy Common Rail serwis musi koniecznie sprawdzić naprawioną pompę na przedmiot zgodności parametrów pompy z założeniami producenta. Wynika to z kilku powodów. Po pierwsze z możliwej nieprawidłowej oceny stanu technicznego poszczególnych części pompy lub braku możliwości jej wykonania. Po drugie z możliwych nieprawidłowości przy złożeniu pompy. Po trzecie możliwych wad produkcyjnych użytych do naprawy części zamiennych. Wykonanie czynności związanych ze sprawdzeniem zgodności parametrów pompy wtryskowej z założeniami producenta (testowanie pompy) nie może się odbyć bez posiadania przez serwis specjalistycznego wyposażenia.
Na dzień dzisiejszy na rynku obecne są dwa typy urządzeń do testowania pomp Common Rail. Pierwszy typ to są klasyczne urządzenia oparte na wykorzystaniu klasycznych stołów probierczych wyposażonych w sterowniki do pomp CR, zestawy mocowań oraz systemy chłodzenia płynu kalibracyjnego. Drugi typ – są to urządzenia działające na podobnych zasadach co stoły probiercze, lecz biorąc pod uwagę niskie zapotrzebowanie pompy CR na moc napędu i stabilność obrotów, maksymalnie uproszczone. Ta grupa urządzeń powstała na rynku jako odpowiedź niektórych producentów urządzeń diagnostycznych i probierczych na teoretyczne zapotrzebowanie na tanie urządzenia do Common Rail. Urządzeń, dostępnych nie tylko dla specjalistycznych zakładów naprawy aparatury wtryskowej, lecz dla każdego serwisu samochodowego.
Testowanie pompy Common Rail w odróżnieniu od klasycznej pompy wtryskowej nie wymaga wielu czynności. Zazwyczaj w pompie jest sprawdzana wydajność, poprawność reakcji na sygnał sterujący, przepływ paliwa przez pompę, poprawność działania czujnika temperatury, poprawność odcinania paliwa (symulacja gaszenia silnika) oraz (w niektórych przypadkach) poprawność reakcji na odłączenie dodatkowych elementów sterujących. Z tym zadaniem (w tym czy w innym stopniu dokładności), bez większych problemów, radzi sobie każdy stół probierczy z odpowiednim wyposażeniem. Bez wątpienia stoły probiercze firmy Bosch i firmy Hartridge, światowych liderów w dziedzinie urządzeń diagnostycznych probierczych do aparatury wtryskowej silników wysokoprężnych, są najlepszym rozwiązaniem, jednak w przypadku napraw pogwarancyjnych pomp Common Rail stoły innych producentów dają również zadawalające efekty. Wszystko to za sprawą dosyć szerokich, dopuszczalnych granic określonych parametrów. Należy jednak zauważyć, że często dążenie do obniżenia ceny wyrobu przez konkurencyjnych do Bosch-a i Hartridge-a producentów stołów probierczych odbywa się kosztem obniżenia poziomu bezpieczeństwa użytkowania urządzeń, funkcjonalności oraz brakiem dostępności do niektórych funkcji pomiarowych. Dane regulacyjne niezbędne do stwierdzenia zgodności parametrów pompy z założeniami producenta (w przypadku pomp Common Rail raczej zastępowane angielskim “test-plan”) zazwyczaj dostępne są lub od producentów układów CR lub od producentów urządzeń. Zawierają one około 10-15 pozycji. Czas testowania pompy CR na stole probierczym średnio wynosi około 30 min. (nie licząc czasu zamontowania i wymontowania pompy na stanowisko probiercze). Jednoznaczne stwierdzenie poprawności stanu technicznego naprawionej pompy Common Rail może nastąpić dopiero po wykonaniu na stole probierczym wszystkich pozycji test-planu.
Uwaga!!! Zamontowanie jakiejkolwiek pompy na stanowisko probiercze musi być poprzedzone wstępnym przygotowaniem. Zamontowanie na stanowisko probiercze nieprzygotowanej pompy grozi usterką zarówno pompy jak i całego stanowiska probierczego.
“Testowanie” pomp Common Rail na urządzeniach drugiego typu jest raczej bardziej rozbudowaną formą diagnostyki niż prawidłowym sprawdzeniem parametrów pompy CR. Zdecydowanie niższa cena tych urządzeń nie ma tu nic do rzeczy, ponieważ zastosowanie ich do procedury naprawczej nie pozwoli na określenie stanu technicznego pompy po jej naprawie. W związku z tym należy bardzo ostrożnie podchodzić do tematu wyposażenia serwisu w urządzenia tego typu.
Na jakie techniczne parametry urządzeń probierczych (testowych) należałoby zwrócić uwagę planując inwestycję? Oczywistym jest fakt, że rozpatrujemy możliwość wykonania napraw pogwarancyjnych, nie objętych ścisłymi wymaganiami sprzętowymi i technologicznymi producentów układów. Przede wszystkim należałoby zwrócić uwagę na bezpieczeństwo, funkcjonalność i szerokość zastosowania. Następnie na szerokość i dokładność pomiarów, jakość wykonania oraz cenę. Na cenę właśnie na ostatnim miejscu, ponieważ przy niskim ryzyku inwestycyjnym, które zabezpiecza ilość już wyprodukowanych układów Common Rail i plany produkcyjne producentów, wymienione w pierwszej kolejności czynniki będą decydować o jakości i cenie wykonywanej usługi, czyli w końcowym efekcie o efektywności i zasadności dokonanej inwestycji.
<_MG_0667.jpg>
Mówiąc o naprawach pomp Common Rail (a wcześniej i wtryskiwaczy) nie da się ominąć tematu zachowania wysokiego poziomu czystości przy wykonaniu dowolnych czynności serwisowych. Praktycznie jakakolwiek “nierozważna” ingerencja w układ związana z “rozpięciem” połączeń hydraulicznych może doprowadzić do uszkodzenia wtryskiwaczy CR. Najmniejszy brud który przedostanie się przez otwarte otwory układu może spowodować zaklinowanie się zaworka sterującego we wtryskiwaczu lub iglicy w jego końcówce. Pompa CR, zasobnik (rail) są mniej narażone na usterki związane z zanieczyszczeniami powstałymi w trakcie wykonania czynności serwisowych, jednak znajdując się za filtrem paliwa mogą zatrzymać cząstki brudu i “przekazać” je do wtryskiwaczy w dowolnym momencie. W związku z powyższym przypominanie przez producentów układów CR o utrzymaniu czystości przy wykonaniu diagnostyki i naprawy podzespołów Common Rail jest jak najbardziej uzasadnione.
W praktyce utrzymanie odpowiedniej czystości przy czynnościach diagnostycznych i naprawczych układów CR oznacza wyodrębnienie w serwisie samochodowym osobnego stanowiska do diagnostyki układu na samochodzie i utworzenie dodatkowych, osobnych stanowisk: diagnostyki wtryskiwaczy poza silnikiem i stanowiska napraw podzespołów CR. Urządzenia pomocnicze niezbędne do utrzymania odpowiedniej czystości umownie można podzielić na trzy grupy:
- wysysarki brudu (odkurzacze);
- myjki (zwykłe i ultradźwiękowe);
- szafy stanowiskowe.
Wysysarki brudu zazwyczaj wyposażone w długie, cienkie końcówki pozwalają na zabezpieczenie czystości przy wykonaniu diagnostyki układu na samochodzie lub wymontowaniu podzespołów CR. Głównymi wymaganiami do urządzeń tej grupy są funkcjonalność, moc napędu oraz poziom zatrzymania zassanego brudu.
Myjki i szafy stanowiskowe przeznaczone są przeważnie dla serwisów specjalistycznych. Zaleca się stosowanie trzech różnych myjek w linii technologicznej: myjki do mycia wstępnego całych podzespołów, myjki ultradźwiękowej oraz myjki do części podzespołów. Każda myjka stosowana do układu CR (za wyjątkiem myjki wstępnej) powinna spełniać warunki klasy czystości “0”. Myjki do części muszą być wyposażone w dwumikronowe elementy filtrujące.
Szafy stanowiskowe praktycznie są niezależnym stanowiskiem napraw podzespołów CR. Konstrukcja szaf przewiduje zamontowanie wewnątrz szafy myjki części, imadeł do podzespołów CR, narzędzi specjalistycznych i pojemników na części. Zamknięty obieg płynu z precyzyjnym systemem filtrującym i elastyczny system odprowadzenia oparów, pozwalają ustawić szafę stanowiskową praktycznie w dowolnym miejscu serwisu.
<_MG_0669.jpg>
Wypracowane na rynku usług motoryzacyjnych doświadczenie związane z diagnostyką i naprawą układów CR pozwala z wysokim stopniem prawdopodobieństwa stwierdzić, iż odpowiednie wyposażenie serwisu samochodowego jest odpowiednim zabezpieczeniem jego rozwoju. Lekceważenie lub pomijanie podstawowych zasad technologicznych w tym przypadku jest przede wszystkim ekonomicznie nieopłacalną sprawą ograniczającej zarówno szybkość zwrotu inwestycji, jak i poziom wykonywanych przez serwis usług.
Siergiej Jaroszenko
Jak wiadomo pompy Common Rail generalnie rzecz biorąc nie potrzebują regulacji, czyli po wykonanej technologicznie poprawnie naprawie, teoretycznie mogą być one montowane do silników. Praktyka serwisowa jednoznacznie temu zaprzecza. Po dokonaniu naprawy podzespołu w postaci pompy Common Rail serwis musi koniecznie sprawdzić naprawioną pompę na przedmiot zgodności parametrów pompy z założeniami producenta. Wynika to z kilku powodów. Po pierwsze z możliwej nieprawidłowej oceny stanu technicznego poszczególnych części pompy lub braku możliwości jej wykonania. Po drugie z możliwych nieprawidłowości przy złożeniu pompy. Po trzecie możliwych wad produkcyjnych użytych do naprawy części zamiennych. Wykonanie czynności związanych ze sprawdzeniem zgodności parametrów pompy wtryskowej z założeniami producenta (testowanie pompy) nie może się odbyć bez posiadania przez serwis specjalistycznego wyposażenia.
Na dzień dzisiejszy na rynku obecne są dwa typy urządzeń do testowania pomp Common Rail. Pierwszy typ to są klasyczne urządzenia oparte na wykorzystaniu klasycznych stołów probierczych wyposażonych w sterowniki do pomp CR, zestawy mocowań oraz systemy chłodzenia płynu kalibracyjnego. Drugi typ – są to urządzenia działające na podobnych zasadach co stoły probiercze, lecz biorąc pod uwagę niskie zapotrzebowanie pompy CR na moc napędu i stabilność obrotów, maksymalnie uproszczone. Ta grupa urządzeń powstała na rynku jako odpowiedź niektórych producentów urządzeń diagnostycznych i probierczych na teoretyczne zapotrzebowanie na tanie urządzenia do Common Rail. Urządzeń, dostępnych nie tylko dla specjalistycznych zakładów naprawy aparatury wtryskowej, lecz dla każdego serwisu samochodowego.
Testowanie pompy Common Rail w odróżnieniu od klasycznej pompy wtryskowej nie wymaga wielu czynności. Zazwyczaj w pompie jest sprawdzana wydajność, poprawność reakcji na sygnał sterujący, przepływ paliwa przez pompę, poprawność działania czujnika temperatury, poprawność odcinania paliwa (symulacja gaszenia silnika) oraz (w niektórych przypadkach) poprawność reakcji na odłączenie dodatkowych elementów sterujących. Z tym zadaniem (w tym czy w innym stopniu dokładności), bez większych problemów, radzi sobie każdy stół probierczy z odpowiednim wyposażeniem. Bez wątpienia stoły probiercze firmy Bosch i firmy Hartridge, światowych liderów w dziedzinie urządzeń diagnostycznych probierczych do aparatury wtryskowej silników wysokoprężnych, są najlepszym rozwiązaniem, jednak w przypadku napraw pogwarancyjnych pomp Common Rail stoły innych producentów dają również zadawalające efekty. Wszystko to za sprawą dosyć szerokich, dopuszczalnych granic określonych parametrów. Należy jednak zauważyć, że często dążenie do obniżenia ceny wyrobu przez konkurencyjnych do Bosch-a i Hartridge-a producentów stołów probierczych odbywa się kosztem obniżenia poziomu bezpieczeństwa użytkowania urządzeń, funkcjonalności oraz brakiem dostępności do niektórych funkcji pomiarowych. Dane regulacyjne niezbędne do stwierdzenia zgodności parametrów pompy z założeniami producenta (w przypadku pomp Common Rail raczej zastępowane angielskim “test-plan”) zazwyczaj dostępne są lub od producentów układów CR lub od producentów urządzeń. Zawierają one około 10-15 pozycji. Czas testowania pompy CR na stole probierczym średnio wynosi około 30 min. (nie licząc czasu zamontowania i wymontowania pompy na stanowisko probiercze). Jednoznaczne stwierdzenie poprawności stanu technicznego naprawionej pompy Common Rail może nastąpić dopiero po wykonaniu na stole probierczym wszystkich pozycji test-planu.
Uwaga!!! Zamontowanie jakiejkolwiek pompy na stanowisko probiercze musi być poprzedzone wstępnym przygotowaniem. Zamontowanie na stanowisko probiercze nieprzygotowanej pompy grozi usterką zarówno pompy jak i całego stanowiska probierczego.
“Testowanie” pomp Common Rail na urządzeniach drugiego typu jest raczej bardziej rozbudowaną formą diagnostyki niż prawidłowym sprawdzeniem parametrów pompy CR. Zdecydowanie niższa cena tych urządzeń nie ma tu nic do rzeczy, ponieważ zastosowanie ich do procedury naprawczej nie pozwoli na określenie stanu technicznego pompy po jej naprawie. W związku z tym należy bardzo ostrożnie podchodzić do tematu wyposażenia serwisu w urządzenia tego typu.
Na jakie techniczne parametry urządzeń probierczych (testowych) należałoby zwrócić uwagę planując inwestycję? Oczywistym jest fakt, że rozpatrujemy możliwość wykonania napraw pogwarancyjnych, nie objętych ścisłymi wymaganiami sprzętowymi i technologicznymi producentów układów. Przede wszystkim należałoby zwrócić uwagę na bezpieczeństwo, funkcjonalność i szerokość zastosowania. Następnie na szerokość i dokładność pomiarów, jakość wykonania oraz cenę. Na cenę właśnie na ostatnim miejscu, ponieważ przy niskim ryzyku inwestycyjnym, które zabezpiecza ilość już wyprodukowanych układów Common Rail i plany produkcyjne producentów, wymienione w pierwszej kolejności czynniki będą decydować o jakości i cenie wykonywanej usługi, czyli w końcowym efekcie o efektywności i zasadności dokonanej inwestycji.
<_MG_0667.jpg>
Mówiąc o naprawach pomp Common Rail (a wcześniej i wtryskiwaczy) nie da się ominąć tematu zachowania wysokiego poziomu czystości przy wykonaniu dowolnych czynności serwisowych. Praktycznie jakakolwiek “nierozważna” ingerencja w układ związana z “rozpięciem” połączeń hydraulicznych może doprowadzić do uszkodzenia wtryskiwaczy CR. Najmniejszy brud który przedostanie się przez otwarte otwory układu może spowodować zaklinowanie się zaworka sterującego we wtryskiwaczu lub iglicy w jego końcówce. Pompa CR, zasobnik (rail) są mniej narażone na usterki związane z zanieczyszczeniami powstałymi w trakcie wykonania czynności serwisowych, jednak znajdując się za filtrem paliwa mogą zatrzymać cząstki brudu i “przekazać” je do wtryskiwaczy w dowolnym momencie. W związku z powyższym przypominanie przez producentów układów CR o utrzymaniu czystości przy wykonaniu diagnostyki i naprawy podzespołów Common Rail jest jak najbardziej uzasadnione.
W praktyce utrzymanie odpowiedniej czystości przy czynnościach diagnostycznych i naprawczych układów CR oznacza wyodrębnienie w serwisie samochodowym osobnego stanowiska do diagnostyki układu na samochodzie i utworzenie dodatkowych, osobnych stanowisk: diagnostyki wtryskiwaczy poza silnikiem i stanowiska napraw podzespołów CR. Urządzenia pomocnicze niezbędne do utrzymania odpowiedniej czystości umownie można podzielić na trzy grupy:
- wysysarki brudu (odkurzacze);
- myjki (zwykłe i ultradźwiękowe);
- szafy stanowiskowe.
Wysysarki brudu zazwyczaj wyposażone w długie, cienkie końcówki pozwalają na zabezpieczenie czystości przy wykonaniu diagnostyki układu na samochodzie lub wymontowaniu podzespołów CR. Głównymi wymaganiami do urządzeń tej grupy są funkcjonalność, moc napędu oraz poziom zatrzymania zassanego brudu.
Myjki i szafy stanowiskowe przeznaczone są przeważnie dla serwisów specjalistycznych. Zaleca się stosowanie trzech różnych myjek w linii technologicznej: myjki do mycia wstępnego całych podzespołów, myjki ultradźwiękowej oraz myjki do części podzespołów. Każda myjka stosowana do układu CR (za wyjątkiem myjki wstępnej) powinna spełniać warunki klasy czystości “0”. Myjki do części muszą być wyposażone w dwumikronowe elementy filtrujące.
Szafy stanowiskowe praktycznie są niezależnym stanowiskiem napraw podzespołów CR. Konstrukcja szaf przewiduje zamontowanie wewnątrz szafy myjki części, imadeł do podzespołów CR, narzędzi specjalistycznych i pojemników na części. Zamknięty obieg płynu z precyzyjnym systemem filtrującym i elastyczny system odprowadzenia oparów, pozwalają ustawić szafę stanowiskową praktycznie w dowolnym miejscu serwisu.
<_MG_0669.jpg>
Wypracowane na rynku usług motoryzacyjnych doświadczenie związane z diagnostyką i naprawą układów CR pozwala z wysokim stopniem prawdopodobieństwa stwierdzić, iż odpowiednie wyposażenie serwisu samochodowego jest odpowiednim zabezpieczeniem jego rozwoju. Lekceważenie lub pomijanie podstawowych zasad technologicznych w tym przypadku jest przede wszystkim ekonomicznie nieopłacalną sprawą ograniczającej zarówno szybkość zwrotu inwestycji, jak i poziom wykonywanych przez serwis usług.
Siergiej Jaroszenko
Komentarze (0)