Diagnostyka

Ciągły postęp w elektronice doprowadził do tego, że nowy samochód jest wyposażony w znaczną ilość układów elektronicznych.

Układy te odpowiedzialne są za sterowanie silnikiem, bezpieczeństwo czynne i bierne pojazdu oraz nadzór nad funkcjonowaniem podzespołów odpowiedzialnych za prawidłowe spalanie mieszanki paliwowo-powietrznej pod kątem ekologii. Dzięki zastosowaniu elektroniki możliwe było wprowadzenie zupełnie nowych lub znaczne ulepszenie istniejących już konstrukcji poszczególnych układów i udoskonalenie ich działania.
W obecnie konstruowanych pojazdach można wymienić następujące systemy, których działaniem nadzorują układy elektroniczne:
- układ sterowania silnikiem;
- układy komfortu i bezpieczeństwa czynnego:
- układy anty poślizgowe, układy przeciwdziałające blokowaniu się kół, zawieszenie aktywne, sterowanie na cztery koła, system kontroli bocznego znoszenia opon, napęd na cztery koła, wspomaganie układu kierowniczego, klimatyzacja;
- układy bezpieczeństwa biernego:
· pasy bezpieczeństwa,
· poduszki powietrzne;
- układ nadzorujący funkcjonowanie podzespołów silnika odpowiedzialnych za poprawność spalania mieszanki paliwowo-powietrznej pod kątem ekologii.

Wszystkie te układy wyposażone są w elektroniczne elementy kontrolujące poszczególne parametry pracy, nadzorujące ich poprawność, a jeśli zachodzi taka konieczność – korygujące ich wartość.
Niestety, im większa jest ilość elektroniki w samochodzie, tym zachodzi większa podatność na wystąpienie jakichkolwiek zakłóceń lub uszkodzeń w poszczególnych układach. Układy elektroniczne dają dużo komfortu i wygody przy prowadzeniu pojazdu, lecz w przypadku obsługi i ewentualnej naprawy stwarzają dla warsztatowców nie lada problem. Wszelkie usterki w tego typu układach nie da się zlokalizować bez specjalistycznego sprzętu do komunikacji ze sterownikiem w samochodzie. W samochodach wyposażonych w tego typu układy różnorodność uszkodzeń i usterek może być tak duża, że w celu właściwego ich zlokalizowania nie wystarczy już tak jak dotychczas tylko doświadczenie i intuicja diagnosty, lecz potrzebny jest odpowiedni przyrząd, który wykorzystuje osiągnięcia najnowszej techniki mikroprocesorowej.
Przyrząd diagnostyczny do układów elektronicznych poprzez specjalne złącza diagnostyczne nawiązuje komunikację ze sterownikami odpowiedzialnymi za wszystkie elektroniczne układy w samochodzie. Wszystkie przyrządy diagnostyczne można podzielić na:
- urządzenia do odczytywania i kasowania kodów błędów;
- urządzenia posiadające funkcję odczytywania i kasowania kodów błędów oraz funkcje dodatkowe.
Funkcja odczytywania kodów błędów realizowana jest poprzez skomunikowanie się z elektronicznym urządzeniem sterującym (ECU) i odczytanie zawartych w jego pamięci ciągłej kodów usterek. Tylko część przyrządów przedstawia kod usterki w postaci cyfrowej i słownej interpretacji tzn. w formie opisu. Do pracy z pozostałymi niezbędna jest poza przyrządem diagnostycznym również fachowa literatura, przy wykorzystaniu której możliwa jest interpretacja cyfrowej postaci kodu błędu na słowną. Tego typu przyrządy nazywane są czytnikami kodów błędów, a nazwanie ich testerem diagnostycznym jest ewidentnym nieporozumieniem. Testerami diagnostycznymi można nazywać przyrządy diagnostyczne, które posiadają dodatkowy zakres możliwych do realizacji czynności, jak choćby:
- odczyt wartości parametrów rzeczywistych,
- test podzespołów wykonawczych,
- kasowanie inspekcji,
- regulacja podstawowa.
Przyrządy diagnostyczne do elektronicznych układów samochodowych występują praktycznie w dwóch formach sprzętowych.
Pierwsza to przyrządy wykonane w formie przystawki do komputera.
Druga to urządzenia pracujące samodzielnie, nie wymagające współpracy z komputerem.

Jedna i druga wersja ma swoje plusy i minusy. Przystawki w formie interfejsu do stacjonarnej jednostki PC lub komputera typu notebook wymagają zainwestowania mniejszej kwoty. Wadą tego typu rozwiązania jest konieczność sterowania pracą przyrządu za pomocą klawiatury komputera w przypadku diagnostyki samochodu prowadzonej podczas jazdy. Zakup niezależnego (samodzielnego) testera wiąże się niestety z nieco wyższym wydatkiem. Poza większą wygodą posługiwania się podczas testów drogowych, przy lepszych wersjach tego typu rozwiązań konstrukcyjnych przyrządu, istnieje możliwość wydrukowania zmierzonych parametrów, czy kodów zlokalizowanych usterek przy wykorzystaniu wbudowanej bezpośrednio w przyrządzie drukarki. W związku z ujednolicaniem procedur diagnostycznych przez wszystkich producentów samochodów na całym świecie, coraz częściej funkcja (OBD II) EOBD staje się standardem w większości przyrządów diagnostycznych. Niestety nie wszystkie przyrządy jeszcze obsługują EOBD, dlatego warto zwrócić na to szczególną uwagę.

Decydując się na wybór konkretnego rozwiązania należy zwrócić dodatkowo uwagę na możliwości uaktualniania oprogramowania diagnostycznego. Dlatego też dystrybutor przyrządu musi przy sprzedaży wyraźnie określić warunki przeprowadzania takich aktualizacji oprogramowania w przyszłości. W związku z tym, że zakup przyrządu diagnostycznego do kontroli elektronicznych układów wiąże się z dość istotnym wydatkiem, warto więc przed ostatecznym wyborem zapoznać się dokładnie z całą ofertę na rynku. Należy jednoznacznie stwierdzić już teraz, że za kilka lat bez takiego przyrządu diagnostycznego w ogóle nie będzie możliwa żadna diagnostyka czy naprawa układów i poszczególnych podzespołów pojazdu.

(RD)