Diagnostyka

Diagnozowanie nadwozia pojazdu obejmuje przede wszystkim określenie stopnia jego zużycia, sprawdzenie szczelności, określenie geometrii nadwozia oraz pomiar współczynnika przepuszczalności światła szyb samochodowych. Obecnie, ze względu na wyposażenie, podstawowymi badaniami stanu technicznego nadwozia/ramy w stacjach kontroli pojazdów w Polsce są badania organoleptyczne.

Podstawę oceny stopnia zużycia nadwozia/ramy podczas przeglądów technicznych stanowi ocena stopnia skorodowania. Badanie wykonuje się organoleptycznie, jego wynik jest w znacznej mierze subiektywny i może być miarodajny tylko w pewnym zakresie, zależnym od fachowości diagnosty. Miejsca skorodowane można odszukać przez obserwację z bliska powierzchni poszczególnych elementów nośnych i poszycia nadwozia. Jeżeli uszkodzeń korozyjnych nie widać gołym okiem, to w celu ich znalezienia należy ostukać blachy, na przykład młotkiem lub trzonkiem wkrętaka. Blachy skorodowane wydają dźwięk przytłumiony i głuchy oraz nie sprężynują.

Niedopuszczalne są:

• uszkodzenia korozyjne osłabiające w istotny sposób konstrukcję nośną pojazdu,
• uszkodzenie lub skorodowanie części mogących ulec oderwaniu, 
• uszkodzenia umożliwiające dostawanie się spalin do wnętrza pojazdu,
• uszkodzenia zwiększające ryzyko uwięzienia pasażerów lub poranienia przechodniów w razie wypadku,
• brak zabezpieczenia pokrywy przedziału silnika przed samoczynnym otwarciem,
• pęknięcia, odkształcenia lub nadmierna korozja ramy.

Oględziny zewnętrzne 
Podczas oględzin zewnętrznych kabiny kierowcy oraz skrzyni ładunkowej można stwierdzić obecność takich niekorzystnych objawów zużycia jak: niepewne mocowanie do podwozia lub brak tego mocowania, nadmierna korozja w miejscach mocowania, uszkodzenie burt, zawiasów, słupków i podłogi nadwozia czyniące przewóz niebezpiecznym.
Oględziny głównych węzłów nadwozia lub elementów ramy należy przeprowadzić na pojeździe ustawionym na kanale lub na podnośniku. Wynik kontroli uznaje się za negatywny, jeśli stwierdzono zły stan techniczny (np. korozję), wadliwy montaż lub naprawę głównych węzłów nadwozia czy elementów ramy, zwłaszcza stanowiących bazę do mocowania innych układów oraz zespołów i mechanizmów sterowania pojazdem (mechanizm kierowniczy, pompa hamulcowa itd.).
Diagnosta wykonuje oględziny pojazdu na stanowisku kontrolnym stacji i tylko w uzasadnionych przypadkach przeprowadza pomiary za pomocą przymiarów liniowych lub sprawdzianów. Na tej podstawie powinien stwierdzić, czy nie występuje istotna niezgodność podstawowych wymiarów nadwozia/ramy (jako bazy do mocowania innych układów) z wymaganiami wytwórcy pojazdu, a szczególnie różnice w rozstawie kół i osi oraz zwisach przednim i tylnym. Wymagane warunki techniczne dotyczące nadwozia pojazdu przedstawiono w przepisach o warunkach technicznych pojazdów [1]. Natomiast wykaz czynności kontrolnych oraz metody i kryteria oceny stanu nadwozia (kabiny kierowcy, skrzyni ładunkowej) zawarto w dziale I załącznika nr 1 do rozporządzenia o zakresie i sposobie badań pojazdów [2].

Pomiar współczynnika przepuszczalności światła
W uzasadnionych przypadkach w stacji kontroli pojazdów należy wykonać pomiar współczynnika przepuszczalności światła szyb samochodowych. W związku z tym stacje kontroli pojazdów są wyposażone w odpowiedni przyrząd. Jego schemat blokowy przedstawiono na rys. 1. Przyrząd do badania przepuszczalności światła szyb składa się z dwóch zasadniczych zespołów: oświetlacza i urządzenia pomiarowego. Oświetlacz jest wyposażony w źródło światła typu A (lampa halogenowa) i system optyczny (do formowania równoległej wiązki światła). Urządzenie pomiarowe składa się z detektora promieniowania z systemem optycznym (do rozpraszania strumienia światła), układu pomiarowego i wyświetlacza.
Współczynnik przepuszczalności światła szyb samochodowych wylicza się z zależności: 

                          Ф – Ф1
p =  x 100 [%]
                          Ф2
gdzie:
p – współczynnik przepuszczalności światła szyby,
Ф1 – strumień światła wychodzący z powierzchni wyjściowej szyby,
Ф – strumień światła pochodzący od tła,
Ф2 – strumień światła padający na powierzchnię wejściową szyby.

Badanie przepuszczalności światła szyb samochodowych wykonuje się zgodnie z następującymi zaleceniami: 

• do pomiaru należy wybrać najbardziej płaską część szyby (czystą i suchą),
• przyrząd należy wyregulować w taki sposób, aby wyświetlacz pokazywał 0% (gdy na detektor nie pada żadne światło) oraz 100% (gdy detektor jest oświetlony bezpośrednio przez oświetlacz – strumień światła Ф2),
• oświetlacz i detektor należy zamocować po obu stronach szyby, tak aby ich osie optyczne pokrywały się,
• zmierzyć strumień światła Ф pochodzący od tła,
• włączyć lampę oświetlacza i po odczekaniu około jednej minuty zmierzyć strumień światła Ф1 na powierzchni wyjściowej (wewnętrznej) szyby,
• do kolejnego pomiaru można przystąpić po zgaszeniu lampy oświetlacza i odczekaniu około jednej minuty (po ostygnięciu jej żarnika).