Diagnostyka

We wrześniu 2009 r. weszły w życie zmiany do ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. nr 97 z 2009 r., poz. 802), zwanej dalej „ustawą,” wprowadzające nowy podział badań technicznych pojazdów. Z trzech rodzajów badań technicznych: „pierwszych”, „okresowych” i „dodatkowych”, pozostały tylko ostatnie dwa. Głównym czynnikiem rezygnacji z pierwszych badań technicznych był niekorzystny dla Polski wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, nakazujący zniesienie pierwszych badań technicznych pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy za granicą. Należy jednak zaznaczyć, że pojazdy które podlegały pierwszym badaniom technicznym nie zostały jednak zwolnione z oceny technicznej. Część badań z grupy badań pierwszych została przeniesiona do badań dodatkowych (np. pojazd używany jako taksówka osobowa lub bagażowa, pojazd uprzywilejowany, pojazd do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu państwowego lub pojazd odpowiednio przystosowany lub wyposażony zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych), jak i do okresowych (okresowe badanie techniczne przed pierwszą rejestracją na terytorium RP). Ponadto, w zakresie dodatkowych badań technicznych w zmianach do ustawy, wprowadzono między innymi:
- nowy rodzaj badania dodatkowego odnoszący się do pojazdu, dla którego określono dodatkowe wymagania techniczne w międzynarodowych porozumieniach dotyczących międzynarodowego transportu drogowego (art. 81, ust. 11 pkt. 9);
- zmianę uwarunkowania przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego w pojeździe, w którym została dokonana naprawa wynikająca ze zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia określonego w grupach 3 i 10 działu II załącznika do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151 z późn. zm.)). Uzależniając jego przeprowadzenie nie od minimalnej kwoty odszkodowania wynoszącej 2000 zł, a od naprawy wykonanej w określonych elementach, tzn. w układzie nośnym, hamulcowym lub kierowniczym mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Wprowadzenie zmian do ustawy – Prawo o ruchu drogowym wymusiło na Ministerstwie Infrastruktury opracowanie nowego rozporządzenia dnia 18 września 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. nr 155 z 2009 r., poz. 1232), zwanym dalej „rozporządzeniem”. W wyżej wymienionym rozporządzeniu wprowadzone zostały nie tylko szczegółowe regulacje prawne sankcjonujące zmiany wprowadzone ww. zmianą do ustawy, ale również w znacznym stopniu zaingerowało w zakres i strukturę dodatkowych badań technicznych pojazdów. Opracowane poniżej zestawienie zawiera szczegółową analizę zakresu oraz sposobu przeprowadzenia przedmiotowych badań technicznych. Ze względu na wiele wątpliwości związanych z naliczaniem opłat, co spowodowane jest niedostosowaniem Tabeli Opłat zawartej załączniku do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz. U. z dnia 14 października 2004 r., poz. 2261 z póź. zm.), do zmian wprowadzonych ww. ustawą i rozporządzeniem załączone zostały również propozycje przykładowego ich naliczenia.

Zgodnie z ustawą dodatkowe badania techniczne pojazdów mogą być przeprowadzane:
- na wniosek właściciela pojazdu,
- na wniosek organu rejestrującego,
- na wniosek organu kontroli ruchu drogowego,
- z mocy ustawy.

Najwięcej problemów uprawnionym diagnostom stwarza kwalifikacja oraz podstawa przeprowadzania badań zaliczanych do ostatniej grupy, a szczególnie ocena czy wykonane mają być one jednorazowo, czy każdorazowo przy przedstawieniu danych pojazdu do badania technicznego (np. okresowego). Jest na ten temat wiele poglądów i interpretacji budzących wątpliwości i konflikty na linii „Klient” – „SKP” – „Wydział Komunikacji’. Często uprawnieni diagności ulegając sugestiom klientów, ograniczają zakres badania technicznego, a co za tym idzie zmniejszają pobieraną za nie opłatę, narażając w ten sposób nie tylko SKP na straty finansowe, ale również na brzemienne w skutkach restrykcje prawne dotyczące ich samych. Poniższy materiał zawiera również propozycje w tym zakresie. Wątpliwości wśród diagnostów budzi również kwalifikacja rodzaju badania technicznego. Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy, są tylko i wyłącznie dwa rodzaje badań technicznych: okresowe i dodatkowe. Niewiadomo więc, jak sklasyfikować i do której grupy z wyżej wymienionych zaliczyć np. badanie techniczne pojazdu, który został dostosowany do ciągnięcia pojazdu silnikowego, o którym mowa art. 71 ust. 3 ustawy, czy badanie techniczne polegające na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów pojazdu, w których stwierdzono usterki, o którym mowa w § 6 ust. 5 rozporządzenia, których to art. 81 ustawy nie wymienia.

Ze względu na niespójność regulacji prawnych, na przykład wymienionych powyżej, zastrzec należy, że poniższy materiał ma charakter jedynie poglądowy, przedstawiający propozycje i sugestię uporządkowania interpretacji prawno-merytorycznych odnoszących się do sfery przeprowadzania przedmiotowych badań technicznych pojazdów i nie może stanowić podstawy prawnej do jakichkolwiek roszczeń względem wydawcy bądź autora.

Omówienie dodatkowych badań technicznych pojazdów
Zgodnie z zapisami art. 81 ust. 11 ustawy, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd:
1) skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego:
a) w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska;

Zakres tego badania technicznego opisany jest w § 3 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia i obejmuje on sprawdzenie i ocenę spełnienia warunków technicznych dotyczących układów, w których stwierdzono usterki wymienione w skierowaniu w sposób określony w pkt. 1-10 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia (tzn. w wykazie czynności kontrolnych oraz metod i kryteriów oceny stanu technicznego pojazdu podczas przeprowadzania okresowego badania technicznego pojazdu) oraz pkt. 1.2.1 (Pomiar skuteczności tłumienia zawieszenia – dotyczy tylko samochodu osobowego) działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia (tzn. w wykazie czynności kontrolnych oraz metod i kryteriów oceny stanu technicznego pojazdu podczas przeprowadzania dodatkowego badania technicznego pojazdu). Problemem jest sposób oceny usunięcia usterek wskazanych w skierowaniu w przypadku warunków dodatkowych określonych w pkt. 11 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia, a dokładnie dotyczących:
- autobusu, trolejbusu;
- autobusu szkolnego;
- pojazdu przeznaczonego do wykonywania czynności na drodze oraz inne pojazdów, na które ze względu na bezpieczeństwo ruchu należy zwracać szczególną uwagę;
- samochodu ciężarowego, przyczepy ciężarowej rolniczej, przystosowanej do przewozu osób;
- ciągnika rolniczego wchodzącego w skład kolejki turystycznej;
- pojazdu wolnobieżnego, przyczepy, wchodzących w skład kolejki turystycznej;
- pojazdu przystosowanego do zasilania gazem.

Powyższa sytuacja spowodowana została błędem w redagowaniu treści powyższego aktu prawnego. Instrukcja przeprowadzenia oceny ww. usterek powinnna obejmować pełen zakres działu I załącznika nr 1 tzn. pkt. od 1 do 11. Procedura, jak również sposób naliczania opłaty za te badanie techniczne, nie zostały zmienione w porównaniu do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach zawartego w Dz. U. nr 227 z 2003 r., poz. 2250 z póź. zm.

Opłata za te badanie, zgodnie lp. 4.1 i pkt. 3 objaśnień do załącznika – Tabeli Opłat - do rozporządzenia z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz. U. z dnia 14 października 2004 r., poz. 2261 z póź. zm.) wynosi 20 zł za każde określone w skierowaniu warunki techniczne lub badany układ czy zespół pojazdu. Przy określeniu całkowitej kwoty należy pamiętać jednak, że maksymalna kwota pobrana za przedmiotowe badania techniczne nie może przekroczyć wielkości opłaty pobieranej przy okresowym badaniu technicznym, określonej dla danego pojazdu (dla samochodu osobowego opłata powinna zawierać się od 20 zł do 98 zł). Badanie to może być przeprowadzone zarówno na podstawowej, jak i okręgowej stacji kontroli pojazdów, a wykonywane jest na wniosek organu kontroli ruchu drogowego.

b) który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; Zakres tego dodatkowego badania technicznego określony jest w § 3 ust 1 pkt. 2 rozporządzenia. Został on zmieniony w porównaniu z wcześniej obowiązującymi przepisami. Obecnie obejmuje on sprawdzenie i ocenę spełnienia warunków technicznych dotyczących układów, w których stwierdzono usterki wymienione w skierowaniu w sposób określony w pkt. 1-11 (w rozporządzeniu jest błędnie „10” - uwagi jak w pkt. 1 lit a) działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia (tzn. w wykazie czynności kontrolnych oraz metod i kryteriów oceny stanu technicznego pojazdu podczas przeprowadzania okresowego badania technicznego pojazdu) oraz w pkt. 1 (dodatkowe badanie techniczne pojazdu, który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego – zapewne chodzi tu tylko o czynności niewchodzące w zakres okresowego badania technicznego poszerzające zakres przedmiotowego badania technicznego, chociaż tytuł może sugerować, że jest to pełny zakres tego badania) działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia, tzn. w wykazie czynności kontrolnych oraz metod i kryteriów oceny stanu technicznego pojazdu podczas przeprowadzania dodatkowego badania technicznego pojazdu).

Interpretacja zakresu czynności przeprowadzanych podczas tego badania jest jasna (chociaż zaskakuje pominięciem wykonania obligatoryjnie wszystkich czynności wykonywanych przy okresowym badaniu technicznym) i prosta w przypadku, gdy w skierowaniu mamy określone usterki. Odnosimy się w tym przypadku wyłącznie do nich, oceniając wykonana naprawę. Opłata w tym przypadku jest zryczałtowana, niezależnie od ilości usterek wskazanych w skierowaniu i wynosi 94 zł (lp. 4,2 załącznika – Tabeli Opłat – do rozporządzenia z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz. U. z dnia 14 października 2004 r. poz. 2261 z póź. zm. – zwanej dalej Tabelą Opłat).

Problem pojawia się wtedy, gdy w skierowaniu brak jest wskazanych konkretnych usterek. W tym wypadku najbardziej wskazane jest, ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego i ochronę środowiska, wykonanie pełnego zakresu tego badania, tzn. czynności określonych w pkt. 1-11 (wchodzących w zakres okresowego badania technicznego) działu I załącznika nr 1do rozporządzenia oraz w pkt. 1 (badanie specjalistyczne) działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia. Przy takiej interpretacji przepisu naliczenie opłaty powinno uwzględniać zapisy § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz. U. z dnia 14 października 2004 r., poz. 2261 z póź. zm.) mówiącego o tym, że całkowita opłata za przeprowadzone badanie techniczne pojazdu stanowić ma sumę opłat za przeprowadzone badania techniczne pojazdu i wykonane czynności określone w Tabeli Opłat. Przykładowo – dla samochodu osobowego zasilanego gazem wynosić ma 94 zł (badanie specjalistyczne) + 98 zł (opłata za okresowe badanie techniczne) + 63 zł (warunki dodatkowe dla pojazdu przystosowanego do zasilania gazem).

Badanie to może przeprowadzać zarówno okręgowa, jak i podstawowa stacja kontroli pojazdów i wykonywane jest na wniosek organu kontroli ruchu drogowego.

2) skierowany przez starostę albo na wniosek posiadacza pojazdu:
a) w celu identyfikacji lub ustalenia danych niezbędnych do jego rejestracji.

Zakres tego dodatkowego badania technicznego określony jest w § 3 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia i obejmuje ustalenie danych pojazdu określonych przez starostę w skierowaniu lub przez posiadacza pojazdu we wniosku w sposób określony w pkt. 1 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia odnoszącym się do identyfikacji pojazdu. Uprawniony diagnosta ustala w tym przypadku dane, o które wnioskuje organ rejestrujący lub właściciel i pobiera zryczałtowaną opłatę niezależnie od ilości ustalonych danych w wysokości 60 zł (lp. 6.9 Tabeli Opłat). Przy wykonywaniu tego badania technicznego pojawia się jeden problem dotyczący dokumentu, na którym należy określić dane ustalone podczas tego badania technicznego, ze względu na to, że zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu, którego wzór określono w załączniku nr 2 do rozporządzenia, ma ograniczone miejsce na zamieszczenie uwag dotyczących określonych danych i parametrów technicznych (str. 2 zaświadczenia), a zgodnie z § 2 ust. 5 rozporządzenia, dokument identyfikacyjny pojazdu określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia, umożliwiający w uporządkowany sposób zaprezentowanie wszystkich danych technicznych pojazdu niezbędnych do jego rejestracji stanowić ma załącznik do zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym podczas przeprowadzania okresowego badania technicznego przeprowadzanego przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium RP (art. 81 ust. 3 ustawy). W tym miejscu należy zaznaczyć, że brak jest jednoznacznych zapisów prawnych uniemożliwiających (zabraniających) uprawnionemu diagnoście wydanie dokumentu identyfikacyjnego pojazdu z ustalonymi danymi pojazdu i takie rozwiązanie powinno być powszechnie stosowane, co pozwoli na pewno ograniczyć ewentualną liczbę błędów pojawiających się przy interpretowaniu i przepisywaniu przez organ rejestrujący lub inny urząd (np. celny) ustalonych przez SKP danych technicznych. Ponadto, nagłówek zaświadczenia dokumentu identyfikacyjnego pojazdu, określony we wzorze określonym w załączniku nr 3 do rozporządzenia, nie przypisuje go tylko do okresowego badania technicznego pojazdu, o którym mowa w art. 81 ust. 3 ustawy.

Badanie to może przeprowadzać zarówno okręgowa, jak i podstawowa stacja kontroli pojazdów i wykonywane jest na wniosek organu rejestrującego, jak i właściciela pojazdu.

b) jeżeli z dokumentów wymaganych do jego rejestracji wynika, że uczestniczył on w wypadku drogowym lub narusza wymagania ochrony środowiska,

Zakres tego dodatkowego badania technicznego, określony jest w § 3 ust 1 pkt. 4 rozporządzenia i obejmuje sprawdzenie i ocenę spełnienia warunków technicznych dotyczących układów, w których stwierdzono usterki wymienione w skierowaniu lub wniosku w sposób określony w pkt. 1-11 (w rozporządzeniu jest błędnie „10” - uwagi jak w 1 lit a) działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia oraz w pkt. 1 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia. W przypadku pojazdów, w których stwierdzono wyłącznie naruszenie wymagań ochrony środowiska, przeprowadza się tylko czynności określone w pkt. 10 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia. Zakres tego badania technicznego pojazdu (z wyłączeniem pojazdu, w którym stwierdzono wyłącznie naruszenie wymagań ochrony środowiska) jest identyczny jak w przypadku dodatkowego badania technicznego pojazdum który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, z zastrzeżeniem pkt. 5 lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

W przypadku, gdy w dokumentach mamy wskazane, które elementy są uszkodzone, należy odnieść się tylko do nich. W przypadku, gdy nie są one określone wskazane jest wykonanie pełnego zakresu tego badania tzn. czynności określonych w pkt. 1-11 (wchodzących w zakres okresowego badania technicznego) działu I załącznika nr 1do rozporządzenia oraz w pkt. 1 (badanie dodatkowe) działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia.

W przypadku pojazdu, w którym z dokumentów do jego rejestracji stwierdzono wyłącznie naruszenie wymagań ochrony środowiska uprawniony diagnosta ma zweryfikować tylko pkt. 10 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia, tzn. ocenić pojazd pod kątem:
- hałasu zewnętrznego,
- emisji zanieczyszczeń gazowych z silnika o zapłonie iskrowym,
- zadymienia spalin z silnika o zapłonie samoczynnym,
- wycieków płynów eksploatacyjnych.

Zryczałtowana opłata za te badanie techniczne, niezależnie od jego zakresu, wynosi 94 zł (lp. 6.9 załącznika – Tabeli Opłat).
Badanie to może przeprowadzać zarówno okręgowa, jak i podstawowa stacja kontroli pojazdów i wykonywane jest na wniosek organu rejestrującego, jak i właściciela pojazdu.

3) w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 4 pkt. 5 i 6, z wyłączeniem montażu instalacji do zasilania gazem;

Zakres tego dodatkowego badania technicznego określony jest w § 3 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia i obejmuje on sprawdzenie i ocenę spełnienia warunków technicznych w sposób określony dla okresowego badania technicznego oraz zakres czynności określonych w pkt. 1 i 2 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia, a także ustalenie nieznanych lub nowych danych technicznych pojazdu podczas przeprowadzania badania technicznego w sposób określony w dziale II załącznika nr 4 do rozporządzenia oraz sporządzenie opisu zmian dokonanych w pojeździe zgodnie z załącznikiem nr 5 do rozporządzenia.
Analizując poprzednie zdanie, w skład tego badania wchodzi zakres:
- okresowego badania technicznego pojazdu,
- dodatkowego badania technicznego pojazdu który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, z zastrzeżeniem pkt. 5, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego - w pkt. 1 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia,
- dodatkowego badania technicznego, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 4 pkt. 5 i 6, z wyłączeniem montażu instalacji do zasilania gazem - w pkt. 2 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia.

Uprawniony diagnosta ma podczas przeprowadzenia przedmiotowego badania technicznego ustalić nieznane lub nowe dane techniczne pojazdu (instrukcja ich ustalania określona jest w załączniku 4 działu II rozporządzenia) oraz sporządzić dokument „Opis zmian”, w których scharakteryzuje zmiany dokonane w pojeździe oraz zamieści jego nowe dane (załącznik nr 5 do rozporządzenia).
Opłata za te badanie techniczne to suma trzech składników, tzn. opłaty za okresowe badanie techniczne, opłaty za dodatkowe badanie techniczne pojazdu, który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego (opłata za pkt. 1 działu I załącznika nr 4) oraz opłaty za dodatkowe badanie techniczne pojazdu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym (oplata pkt. 2 działu I załącznika nr 4).

Przykładowo, dla samochodu osobowego taka opłata, niezależnie od złożoności dokonanych zmian konstrukcyjnych, wynosi 98 zł (lp. 1.2 Tabeli Opłat) + 94 zł (lp. 4.2 Tabeli Opłat) + 82 zł (lp. 6.7 Tabeli Opłat), w sumie 274 zł. Bardzo wysoka opłata pobierana za wykonanie tego badania technicznego budzi wiele kontrowersji wśród klientów, którzy nie rozumieją, dlaczego w zakres tego badania technicznego wchodzi dodatkowe badanie techniczne pojazdu, który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, szczególnie gdy mamy do czynienia ze zmianą rodzaju pojazdu w pojeździe samochodowym o dmc do 3,5 z ciężarowego na osobowy, a sama zmiana wiąże się przede wszystkim z wyjęciem tzw. kratki czy zamocowaniem pasa bezpieczeństwa, gdzie pomiar geometrii i ocena zawieszenia wydają się niekonieczne. Niestety, w tym przypadku przepisy nie pozwalają nam ograniczyć zakresu czynności wchodzących w zakres tego badania, a co za tym idzie zmniejszyć za nie opłatę. Badanie to może przeprowadzać wyłącznie okręgowa stacja kontroli pojazdów. Jest ono wykonywane obligatoryjnie, z mocy ustawy, w przypadku dokonania przez właściciela zmian konstrukcyjnych w pojeździe.

mgr inż. Paweł Dziedziak
Instytut Transportu Samochodowego Zakład Procesów Techniczno-Obsługowych
Pracownia Technicznego
Doradztwa SKP