Wyposażenie warsztatu

Obecnie stosowane systemy w pojazdach samochodowych to głównie zespół układów składających się nie tylko z odbłyśnika i żarówki. Przez dłuższy okres reflektor samochodowy pełnił podstawową funkcję oświetleniową. Wraz z rozwojem technologicznym następował rozwój układów oświetlenia, pierwszym dużym krokiem w kierunku rozwoju było wprowadzenie pierwszych reflektorów soczewkowych w 1991r w BMW serii 7(model e32). Z biegiem czasu oczywiste stało się udoskonalanie i szukanie nowych rozwiązań w oświetleniu samochodowym. Kolejnym etapem była rezygnacja z ryflowanego klosza i zastąpienie go gładkim szkłem reflektora, który był połączony z odbłyśnikiem o wielu polach swobodnych.

Rozwiązanie to pozwoliło na zwiększenie efektywności oświetlenia w stosunku do poprzednich konstrukcji, gdzie stosowano odbłyśnik podzielony na kilka pól wraz z ryflowanym kloszem, który wspomagał odbłyśnik pełniąc funkcję rozpraszające wiązkę światła. Oprócz zmian rozpoczętych w budowie reflektorów takich jak: modyfikacja odbłyśnika, czy też szkła reflektora, zaczęto wprowadzać i stosować nowe źródła światła. Pierwszym z nowszych rozwiązań zaraz po żarówce halogenowej była lampa wyładowcza, potocznie zwana xenonem. Ze względu na swoją konstrukcję pozwalała na znacznie lepsze oświetlenie pola przed pojazdem jak również i pobocza. Kolejnym krokiem było zastosowanie diody led jako źródło światła w reflektorach samochodowych. Pozwoliła ona na możliwość zastosowania bardziej rozbudowanych adaptacyjnych systemów oświetleniowych niż w przypadku xenonowych źródeł światła. Ze względu na swoje funkcje oraz budowę systemu oświetlenia, wymaga on użycia odpowiednich urządzeń oraz narzędzi służących do regulacji oraz weryfikacji charakterystyki oświetlenia.

Obecne wymagania dotyczące pomiarów oświetlenia

Podstawą w weryfikacji oświetlenia samochodowego jest granica światło-cienia oraz światłości(cd-kandele). Pomiar oświetlenia dokonuje się za pomocą specjalistycznych urządzeń do kontroli ustawienia świateł. Według przepisów odchylenie świateł mijania w płaszczyźnie poziomej nie może przekroczyć:

• W lewo – 5cm na 10m
• W prawo – 20cm na 10m

Natomiast w płaszczyźnie pionowej wartość ta nie powinna wychodzić poza zakres:

• W górę – 3cm na 10 m
• W dół – 5cm na 10m

W przypadku świateł drogowych, wartość odchylenia w poziomie nie może wykraczać za zakres:

• W lewo – 20cm na 10m
• W prawo – 20cm na 10m

Dla płaszczyzny pionowej, wartość odchylenia świateł drogowych musi się mieścić w zakresie do:

• W górę – 5cm na 10m
• W dół – 5cm na 10m

Wszystkie powyższe podane wartości są podane dla strumienia światła padającego na ekran pomiarowy znajdujący się w głowicy urządzenia pomiarowego reflektorów samochodowych.

Gdzie:

1. Dla świateł mijania

2. Dla świateł drogowych

W kolejnym etapie kontroli oświetlenia dokonuje się pomiaru światłości świateł drogowych przy pracy silnika na średniej prędkości obrotowej. Natężenie strumienia źródła wszystkich świateł musi zawierać się w przedziale od 30kcd do 225 kcd dla samochodów. Natomiast różnica natężenia źródła w każdej parze nie może przekraczać:

• 30% światłości większej, gdy natężenie strumienia źródła światła mocniejszego przekracza 40kcd
• 50% światłości większej, gdy natężenie strumienia źródła światła mocniejszego nie przekracza 40kcd

Rozwój oświetlenia oraz jego funkcji wymusił wprowadzenie przystosowanych urządzeń pomiarowych do tego typu oświetleń. W przypadku adaptacyjnych systemów oświetleniowych ważnym parametrem wpływającym na poprawność działania układu jest tzw. linia odcięcia, która nie jest możliwa do zweryfikowania w podstawowych urządzeniach do kontroli oświetlenia. Obecnie system oświetlenia jest zależny od innych układów, nieprawidłowa praca jednego układu np.: zawieszenia czy też systemu wspomagania kierowcy może wpłynąć na poprawność funkcjonowania układu oświetlenia. W niektórych przypadkach niepoprawna procedura regulacji oświetlenia może doprowadzić do uszkodzenia tego układu. Kolejną dość istotną kwestią w przypadku nieprawidłowej regulacji jest oślepianie innych uczestników ruchu drogowego oraz niepoprawna praca samego układu,np.: nieprawidłowa praca adaptacyjnego układu oświetlenia. Dlatego dość istotna kwestią jest posiadanie odpowiedniego wyposażenia jak również wiedzy, która pozwoli uniknąć takowych sytuacji.

Regulacja oświetlenia jako sposób na poszerzenie działalności

Sama procedura pomiaru oraz regulacji adaptacyjnych układów oświetleniowych jest kosztownym i złożonym procesem, która może się stać kolejnym źródłem dochodu dla warsztatów samochodowych. Obecnie koszt regulacji oświetlenia oscyluje w zakresie od 200zł do nawet 1500zł zależnie od złożoności procedur. W przypadku zakupu urządzenia Premium Magneti Marelli, którego koszt wynosi około 12 000 zł, zwrot kosztu zakupu urządzenia to 12 miesięcy przy założeniu, że w miesiącu będziemy dokonywać tylko dwóch regulacji oświetlenia matrycowego. Koszt takowej regulacji wynosi średnio 500zł. W cenę regulacji takowego oświetlenia jest wliczone użycie testera diagnostycznego oraz dostęp do dokumentacji technicznej, bez których cała procedura nie jest możliwa z powodu jej zawiłości. Ze względu na wprowadzanie coraz to zaawansowanych modeli samochodów na rynek, adaptacyjne układy oświetleniowe stają się jeszcze bardziej popularne niż w ubiegłych latach. W nowoczesnych układach oświetlenia oprócz odpowiedniego urządzenia do kontroli strumienia światła może być potrzebny dostęp do specjalistycznej dokumentacji producenta dotyczącej danego modelu oraz odpowiedni tester diagnostyczny.

W przypadku adaptacyjnych układów oświetleniowych takich jak DLA, Matrix czy też Matrix HD w pierwszej kolejności konieczne jest zablokowanie oświetlenia w położeniu zerowym aby umożliwić regulację oświetlenia, bez tego etapu regulacja oświetlenia może być niemożliwa ze względu na dostosowywanie się oświetlenia do warunków otoczenia. Należy zaznaczyć, że nie w każdym pojeździe ustawienie urządzenia do kontroli oświetlenia naprzeciwko reflektora pojazdu pozwala na prawidłowy odczyt wiązki światła.. Czasami producent określa warunki konieczne do spełnienia aby uzyskać prawidłowy odczyt strumienia światła, przykładem może tutaj być nowy model Skody Koraq.

Przykładowa kalibracja reflektorów Bi-ksenonowych

Za przykład do kontroli i regulacji oświetlenia obraliśmy samochód marki Audi A6 C7 Avant z bi-xenonowym oświetleniem wyposażonym w funkcję adaptacyjnych świateł drogowych oraz dynamiczne doświetlanie zakrętów. Do pomiaru użyto urządzenia Premium firmy Magneti Marelli, które jest przeznaczone do wszystkich typów reflektorów oraz układów oświetleniowych stosowanych w pojazdach. W tego typu reflektorach wymagane jest również użycie odpowiedniego testera diagnostycznego oraz dokumentacji serwisowej, w której jest podana kompletna procedura kontrolno-pomiarowa oświetlenia samochodowego. Należy zaznaczyć, że sama procedura może się różnić w przypadku innego typu reflektorów.

Właściciel samochodu zgłosił bardzo niski poziom oświetlenia drogi i pobocza, wcześniej została dokonywana regulacja oświetlenia bez dostępu do specjalistycznego urządzenia oraz testera diagnostycznego, które są warunkiem koniecznym do przeprowadzenia poprawnej regulacji oświetlenia w adaptacyjnych oraz współczesnych układach oświetleniowych. W pierwszym kroku został podłączony tester diagnostyczny i przeprowadzony skan systemów. Tester nie wykazał zapisanych błędów w sterowniku oświetlenia, które mogły się pojawić po wcześniejszej regulacji. Z racji braku błędów przystąpiono do przygotowania pojazdu do kontroli oświetlenia. Pojazd został sprawdzony pod względem uszkodzeń zewnętrznych przedniej części karoserii oraz stanu technicznego reflektorów, kontrola nie wykazała uszkodzeń. Następnie sprawdzono ciśnienie w ogumieniu i przygotowano pojazd po przez dociążenie tyłu samochodu ciężarem ok. 70 kg co jest warunkiem koniecznym. W przypadku gdy zbiornik paliwa jest wypełniony w ¾ objętości paliwem, wtedy dociążenie nie jest wymagane. W kolejnym kroku ustawiono urządzenie do kontroli oświetlenia względem pojazdu tak, aby znajdowało się ono w odległości od 20 do 40cm od reflektora oraz dokonano wypoziomowania urządzenia za pomocą śrub regulacyjnych obserwując wskazanie poziomicy w urządzeniu.

Następnie obrano dwa symetryczne punkty bazowe np. górna część przedniej szyby, śruby mocujące błotniki w celu osiowania laserowego, które jest konieczne do prostopadłego ustawienia urządzenia względem pojazdu. W tym celu należy użyć wizjera laserowego znajdującego się na kolumnie urządzenia.

Włączyć laser przyciskiem (zaznaczonym poniżej na zdjęciu), ustawić głowice w taki sposób aby, oba punkty odniesienia pokryły się z czerwoną linią lasera.

Poniżej przedstawiono przykład ustawienia lasera znajdującego się na kolumnie

Po tym etapie zablokowano oświetlenie w położeniu zerowym za pomocą testera. Wybieramy blok 55-Regulacja zasięgu reflektorów

Następnie wybieramy zakładkę 04-podstawowe nastawy

Zaznaczamy „Nastawy podstawowe reflektorów”

Wybieramy funkcję”basic setting,status” i następnie klikamy „adjust”

Po wykonaniu powyższych czynności układ oświetlenia zostaje zablokowany w położeniu podstawowym, który jest wymagany przy dokonywaniu regulacji oświetlenia.

Następnie uruchomiono urządzenie i ustawiono wysokość głowicy centralnie do środka źródła światła, w tym celu użyto lasera krzyżowego, który jest pomocny w wyznaczaniu środka źródła światła. Uruchomienie lasera należy dokonać z menu urządzenia aktywując go przez wybór w menu pomiarowym (aktywacja lasera zaznaczona na poniższym zdjęciu).

W menu urządzenia wybrano typ sprawdzanego oświetlenia, odchylenie procentowe strumienia światła odczytane z obudowy reflektora oraz wysokość głowicy odczytaną z podziałki znajdującej się na kolumnie urządzenia. Z menu parametrów wybrano menu pomiarowe i rozpoczęto kontrolę oświetlenia zaczynając od prawego reflektora.

Z pomocą posłużył dedykowany program Headlight4 do urządzenia Premium firmy Magneti Marelli. Oprogramowanie umożliwia dokładniejszy odczyt mierzonych parametrów oświetlenia, oprócz tego pozwala na prowadzenie własnej bazy danych badanych pojazdów oraz utworzenia szczegółowego raportu pomiaru. Po kontroli prawego reflektora stwierdzono jego za niskie ustawienie, dokonano regulacji za pomocą punktów regulacyjnych umieszonych na reflektorze (zaznaczone na poniższym zdjęciu).

Po prawidłowym ustawieniu prawego reflektora ustawiono urządzenie naprzeciwko lewego reflektora i sprawdzono jego wartości strumienia światła. Tutaj również konieczna była korekta ze względu na niskie ustawienie reflektora.

Po wszystkich czynnościach dokonano zapisu wyników w postaci raportu dostępnego dla właściciela pojazdu.

Ostatnim krokiem było zapisanie parametrów w sterowniku oświetlenia za pomocą testera. Przed przystąpieniem do regulacji oświetlenia zapoznano się z dokumentacją serwisową dla powyższego modelu samochodu.

Przykładowe rozwiązania adaptacyjnych układów oświetleniowych obecnych na rynku

Podobną procedurę należy wykonać w niektórych adaptacyjnych systemach oświetleniowych takich jak DLA, Matrix, Matrix HD czy też KINK(Skoda) z tą różnicą, że oprócz standardowej regulacji granicy światło-cienia należy odczytać:

• odchylenie jasnej i ciemnej granicy w kierunku poziomym(B) oraz pionowym(A) od środkowej. Możliwe jednostki: %, cm / 10 m, stopnie (dla DLA-VW)

• odchylenie jasnej i ciemnej granicy w kierunku poziomym od środkowej(C). Wartość jest zawsze pokazywana jako wartość bezwzględna w minutach kątowych.(dla Matrix-Audi)

• odchylenie linii odcięcia w kierunku poziomym(D) oraz pionowym(E) od środkowej(dla Matrix HD-Audi),

• Odchylenie linii odcięcia w kierunku poziomym od środkowej(D). Wartość jest zawsze pokazywana jako wartość bezwzględna w minutach kątowych. Wartości referencyjne są ustalane przez producenta OEM (Skoda KSK).

Odczytaną wartość z urządzenia wpisujemy do testera diagnostycznego, który następnie adaptuje system do wpisanych wartości referencyjnych. Czynność tą dokonujemy po regulacji granicy światło-cienia dla świateł mijania. Wszystkie procedury należy wykonać zgodnie z zaleceniami dokumentacji serwisowej. Po więcej zapraszamy na specjalistyczne szkolenie „Nowoczesne układy oświetlenia - budowa, zasada działania oraz regulacja”. Harmonogram szkoleń znajdziesz TUTAJ.

Źródło: Magneti Marelli