Zaniedbania w bieżącym serwisowaniu motocyklowego układu hamulcowego skutkują zazwyczaj stopniowym osłabieniem skuteczności hamulców. Początkowo objawia się to tzw. zmiękczeniem pedału lub dźwigni hamulca, spowodowanym obecnością wody w płynie hamulcowym. Osoby, które przy codziennej jeździe nie wykorzystują pełnej skuteczności hamulców, mogą nie zauważyć tego zjawiska, ponieważ udział procentowy wody w płynie hamulcowym rośnie powoli i proporcjonalnie do czasu eksploatacji tego płynu.
Cechą charakterystyczną hamulcowego płynu hydraulicznego jest absorbowanie wody z otoczenia. Mimo że płyn pracuje w zamkniętym układzie, ma pewne możliwości absorbowania wody. Wiąże się to z nieszczelnością uszczelniaczy w pompie hamulcowej i zaciskach. Zawartość wody w płynie hydraulicznym nie może przekraczać 3%. Jeżeli będzie większa, to płyn nie będzie spełniał norm bezpieczeństwa, gdyż przy podwyższonej temperaturze woda zamieni się w parę, która jest ściśliwa, a to znacznie pogorszy działanie hydraulicznego układu hamulcowego lub sprzęgłowego. Oznacza to, że przy wielokrotnym silnym użyciu hamulców, na przykład podczas dynamicznej jazdy lub zjazdu z wysokiej górskiej przełęczy, w pewnym momencie hamulce przestaną być skuteczne.
Zawartość wody w płynie hydraulicznym można skontrolować specjalnym czujnikiem, a w przypadku braku czujnika można profilaktycznie wymieniać płyn co dwa lub trzy lata.
Woda w płynie hamulcowym nie jest widoczna gołym okiem i dlatego niektórzy użytkownicy nie dostrzegają konieczności okresowej wymiany płynu hamulcowego. Niestety, obecność wody nie tylko pogarsza właściwości płynu, ale także powoduje korozję wewnątrz układu. Najbardziej podatne na korozję są elementy pomp hamulcowych. Woda zmniejsza także elastyczność gumowych elementów uszczelniających.
Działanie pompy hamulcowej długo pracującej z płynem o dużej zawartości wody dodatkowo pogarsza się na skutek opisanych wyżej czynników. Dźwignia pompy hamulcowej może powiększać zakres „martwego” ruchu wskutek zanieczyszczenia produktami korozji i gorszej pracy gumowych uszczelek tłoczka. Jeżeli płyn nadal nie zostanie wymieniony, to pompa hamulcowa może całkowicie przestać działać, a jej dźwignia pozwoli lekko wcisnąć się do końca skoku, bez efektu hamowania.
Niekiedy wymiana płynu hamulcowego w układzie może polepszyć pracę pompy, ale może to być jedynie poprawa krótkotrwała, dlatego zawsze lepszym rozwiązaniem będzie rozmontowanie i zregenerowanie pompy hamulcowej.
Motocyklowa pompa hamulcowa składa się z metalowego cylindra (zwykle wykonanego ze stopu aluminiowego) i tłoczka z gumowymi uszczelnieniami. Za wstępne położenie tłoczka w cylindrze odpowiada sprężyna stalowa. Ruch tłoczka od strony dźwigni ograniczony jest podkładką zabezpieczoną pierścieniem Segera osadzonym w odlewie cylindra pompy. W niektórych konstrukcjach jest to sam pierścień. Do pompy przykręcony jest przewód lub przewody ciśnieniowe doprowadzające płyn do zacisków hamulcowych. Płyn hamulcowy dopływa do pompy ze zbiorniczka umieszczonego bezpośrednio na pompie lub połączonego z nią za pomocą niskociśnieniowego przewodu elastycznego.
Po wymontowaniu pompy należy szczypcami wymontować pierścień Segera i wysunąć tłoczek z cylinderka. Najczęściej okazuje się, że wraz z tłoczkiem wydostaje się z wnętrza pompy pokaźny zapas brudu i rdzy. Często sprężyna ustalająca wstępne położenie tłoczka jest tak skorodowana, że wyjmuje się ją w kawałkach. Najczęstszą przyczyną wadliwego działania pompy jest uszkodzenie gumowych uszczelnień. Nie zawsze trzeba je wymieniać, gdyż najczęściej są one jedynie brudne i stwardniałe, a oczyszczenie i wymycie w świeżym płynie hamulcowym oraz przetarcie silikonowym preparatem do uszczelek gumowych przywraca im pełną sprawność. Jeżeli uszczelnienia są zużyte, to warto nabyć cały zestaw naprawczy pompy, w którym znajdziemy także nowe uszczelki przewodów ciśnieniowych, uszczelkę doprowadzenia płynu, „seger” i sprężynę.
Jeżeli woda miała długotrwały wpływ na ścianki cylindra pompy, to mogły wystąpić wżery korozyjne w jej gładzi i wówczas jedyną możliwością naprawy układu hamulcowego jest zakup nowej pompy. Dawniej naprawiano skorodowane cylindry pomp za pomocą szlifowania na większą średnicę, ale łączy się to ze zmianą parametrów pompy i nie jest zalecane w precyzyjnych układach hamulcowych motocykli.
Jeżeli planujemy zwiększyć skuteczność układu hamulcowego przez dodanie drugiej tarczy hamulcowej na przednim kole, to musimy zwiększyć wydajność pompy hamulcowej, która teraz będzie obsługiwała nie jeden, lecz dwa zaciski. Należy poszukać pompy o większej średnicy lub większym skoku tłoczka.
Po zamontowaniu nowej lub zregenerowanej pompy nie zapomnijmy o odpowietrzeniu hamulców.
Pamiętajmy, że każdą zdemontowaną podkładkę w układzie ciśnieniowym należy wymienić na nową. Niedopuszczalne jest dokręcanie przewodów ciśnieniowych z zastosowaniem starych podkładek.
Układy hamulcowe wyposażone w ABS lub posiadające zintegrowany system należy bezwzględnie odpowietrzać przy użyciu urządzeń podciśnieniowych, które zapewniają przepompowywanie dużych ilości płynu. Odpowietrzanie takich układów przy użyciu ciśnienia wytwarzanego przez pompę hamulcową zwykle jest niemożliwe lub wymaga bardzo dużej wprawy.
Jeżeli mamy kłopoty z uzyskaniem ciśnienia płynu w pompie, spróbujmy odpowietrzyć pompę przez poluzowanie śruby mocującej przewody hydrauliczne na pompie. Aby nie dopuścić do rozlania płynu, podkładamy czyściwo papierowe w miejscu rozszczelnienia.
Na zakończenie prac należy dokładnie usunąć ślady płynu z powierzchni motocykla, ponieważ płyn hamulcowy ma niekorzystny wpływ na powłoki lakiernicze i galwaniczne.
Rafał Dmowski
Komentarze (0)