Czy przyszłością motoryzacji są wyłącznie samochody elektryczne? Jak odpowiedzieć na trend elektromobilności (wspieranej nawet przez rządy) i proponować inne rozwiązania, także przyjazne środowisku? To pytanie padało często podczas oficjalnych, ale też kuluarowych dyskusji w trakcie Warsaw Gas Days 2018 (dawniej GasShow). 

To najważniejsze w Polsce i liczące się na świecie wydarzenie branży gazowej. W tym roku spotkanie zyskało nową formułę. Odbyło się już nie w halach centrum wystawienniczego Expo XXI, a w hotelu Novotel Centrum. Charakter miało z jednej strony kameralny, ale z drugiej bardzo międzynarodowy.
Te targi zmieniają się podobnie jak zmienia się branża gazowa w Polsce i na świecie. Nie brakowało opinii, że sektor zastosowania LPG w samochodach najlepsze lata ma już za sobą. Nie oznacza to jednak, że branża gazowa „odpuszcza” motoryzację, dając pole do popisu producentom samochodów elektrycznych. Firmy, co było wyraźnie widać na wystawie produktów, rozwijają ofertę w kierunku paliw metanowych: CNG i LNG. Ciekawym przykładem jest polski Chemet, który prezentował pełną ofertę zbiorników LPG, stacji autogazu, zbiorników i instalacji LNG oraz zbiorników przenośnych na gazy skroplone. Na targach wydzielona nawet została specjalna Strefa Metanu, gdzie prezentowane były tylko technologie CNG i LNG. Do grona jej wystawców należał ASF z Łodzi, jeden z największych dostawców kompresorów i stacji do tankowania CNG w Polsce. Swoją ofertę w Warszawie przedstawiały firmy z Turcji, Rosji, Holandii, Niemiec, Litwy, Włoch, Francji, Bułgarii, Czech i Polski. Oczywiście branża LPG też trzyma się mocno i rozwija. Na stoiskach nie brakowało innowacji także dla tego sektora. Wśród targowych gości byli Polacy, ale też Chińczycy, Turcy czy Ukraińcy, gdzie moda na instalacje gazowe w samochodach osiąga poziom znany z Polski sprzed kilkunastu laty.

Czy LPG się kończy?
Globalna produkcja LPG rośnie. W ciągu ostatniego roku świat wyprodukował i zużył o 5,75% więcej płynnego gazu niż rok wcześniej. Po raz pierwszy w historii globalna produkcja przekroczyła 300 milionów ton. Głównymi rynkami stojącymi za tą dynamiką są Chiny (wzrost o 20%) i Indie (wzrost o 11%). Inaczej niż w Polsce, świat zużywa LPG głównie do celów domowych. Dla przykładu, 15 milionów obywateli Unii Europejskiej używa gazu płynnego w kuchni do gotowania. W przypadku motoryzacji eksperci coraz częściej i głośniej mówią o końcu złotych lat LPG w samochodach. Branża nie rozwija się już tak dynamicznie jak przed laty. W Europie jest dziś 46 tysięcy stacji LPG. Według różnych szacunków tankuje na nich 7,5-7,8 miliona samochodów. Największym rynkiem LPG na Starym Kontynencie pozostaje Turcja, gdzie znajduje się 10 426 stacji LPG. W Polsce (3. miejsce w Europie) takich miejsc jest 5390, a w Niemczech 7034 (2. miejsce). Ciekawostka, w Norwegii stacji LPG jest 25, w Szwajcarii 64. 
Skąd przewidywania o końcu złotych lat stosowania LPG w motoryzacji? Wszak to paliwo ekologiczne. Samochód emituje o ponad 20% mniej szkodliwych substancji do atmosfery niż pojazd zasilany benzyną czy olejem napędowym. Dziś motoryzacja zmierza w kierunku niskoemisyjnego lub bezemisyjnego transportu. Ustawa o elektromobilności zapewnia wsparcie głównie dla właścicieli samochodów elektrycznych.
Warto też spojrzeć na to, co dzieje się w Europie (szczególnie jej zachodniej części). Doświadczenie pokazuje, że to co dziś powszechne tam, stanie się takie u nas, ale za kilka czy kilkanaście lat. Podczas gdy w Polsce 15% aktualnie zużywanych paliw stanowi autogaz, w Europie ten odsetek to tylko 3%. Warto też zauważyć, że dziś Polska, obok Korei Południowej, Turcji, Rosji i Tajlandii, należy do grona liderów rynku LPG na świecie.
Od gazu w motoryzacji nie uciekamy. Liczba nowych rejestracji aut zasilanych gazem (LPG, LNG, CNG) wzrosła w Polsce o 16%. Po krajowych drogach jeżdżą trzy miliony aut zasilanych w ten sposób. 

CNG i LNG. Co dla kogo?
LNG, inaczej skroplony gaz ziemny, jest wykorzystywany głównie w ciężkim transporcie drogowym. CNG to w zasadzie ten sam gaz, ale w postaci sprężonej. Przede wszystkim dla tych dwóch paliw przyjęta ustawa o elektromobilności nie jest zagrożeniem, a wsparciem. Oba dają bardzo niską emisję zanieczyszczeń do atmosfery, bo ich głównym składnikiem jest metan. Ustawa o elektromobilności zakłada, że do końca 2020 roku w Polsce powstanie 70 punktów tankowania CNG. Główne powody do optymizmu przedstawicielom branży daje zapowiedź zerowej stawki akcyzowej na gaz ziemny CNG i LNG od 1 czerwca 2018 r. Takie zmiany zakłada procedowany projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Trwają ustalenia międzyresortowe. 
– Nasza firma uczestniczyła w każdym etapie tworzenia ustawy o elektromobilności – odpowiadał w Warszawie Robert Pastwa z PGNiG pytany o to, czy spółka gazowa nie czuje się porzucona przez rząd w związku z promowaniem elektromobilności. – Uważamy, że na etapie dochodzenia do pełnej elektryfikacji w motoryzacji gaz jest niezastąpiony. Oczywiście gaz rozumiany jako LNG i CNG. W transporcie dalekobieżnym, międzynarodowym, doskonale sprawdzi się skroplony gaz LNG, natomiast w transporcie lokalnym czy komunikacji miejskiej świetnie już dziś daje sobie radę CNG – gaz sprężony. Różnice w cenie zakupu autobusów elektrycznych i zasilanych na gaz jest niemal dwukrotna, dlatego rozwiązania gazowe są brakującym ogniwem w rozwoju elektromobilności.
Panel dyskusyjny podczas Warsaw Gas Days miał być poświęcony konkurencji (a może budującej koegzystencji?) LPG i paliw metanowych. Dyskusja w praktyce sprowadziła się do samochodów elektrycznych. Powtórzono istotne na dziś wady pojazdów na prąd. Niski zasięg i duży ciężar baterii – średnia waga baterii w osobowej Tesli S to 700 kg. 
– Gaz jest, wbrew temu, co nieraz słyszymy w telewizji, bardzo bezpiecznym paliwem. Jest niewybuchowy, bezwonny, nietrujący. Niebezpieczny jest tylko w sytuacjach stworzenia mieszanki z powietrzem, w ściśle określonych proporcjach. Trujący jest tylko i wyłącznie w niewentylowanych pomieszczeniach – podkreślał Jan Winter z Instytutu Studiów Energetycznych.
Warto dodać, że autobusy komunikacji miejskiej napędzane CNG ma już kilkanaście polskich miast, m.in. Warszawa, Gdynia, Tychy czy Zamość. LNG, gaz doskonale sprawdzający się w dalekobieżnym transporcie ciężkim, nie emituje cząstek stałych (sadzy). Testy porównawcze ciężarówek zasilanych LNG i ON dały wynik wskazujący na 23-proc. oszczędności na paliwie w przypadku pojazdu zasilanego gazem (w przypadku możliwości uzyskania 10-proc. rabatu w cenie 1 kg LNG względem 1 l ON). Dynamika pojazdów była zbliżona. Różnice były zauważalne dopiero w sytuacji ładunku powyżej 20 ton. Testy, o których mówimy, przeprowadziła firma Unilever.

Odpowiedź branży
Branża gazowa ma odpowiedź na elektromobilność. Z jednej strony będzie brakującym ogniwem w drodze do elektryfikacji przy założeniu, że już dziś świat chce szybko postawić na rozwiązania niskoemisyjne. Z drugiej strony już nawet w dobie pełnego rozwoju elektromobilności rozwiązania gazowe będą istotną alternatywą. Ich atutem z pewnością długo jeszcze pozostanie zasięg pojazdu. Dla przykładu, ciężarówka wyposażona w dwa zbiorniki LNG, magazynujące łącznie ponad 390 kg gazu, jest w stanie przejechać nawet półtora tysiąca kilometrów na jednym tankowaniu. W przypadku pojazdów na prąd to wynik długo jeszcze nieosiągalny nawet dla mniejszych samochodów osobowych.

Tekst i zdjęcia: Piotr Łukaszewicz